Ο σίδηρος, ένα βασικό μέταλλο για τη ζωή, διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο σε διάφορες σωματικές λειτουργίες. Από τη μεταφορά οξυγόνου έως την παραγωγή ενέργειας, αποτελεί ζωτικό συστατικό της ευεξίας μας. Ωστόσο, μέσα στη φαινομενικά καλοήθη φύση του, κρύβεται μια σκοτεινή πλευρά που απαιτεί την προσοχή μας. Αναδυόμενες έρευνες επισημαίνουν τους κινδύνους της περίσσειας σιδήρου, αποκαλύπτοντας τη δυνατότητά της να σπείρει τον όλεθρο στο σώμα μας. Ας εμβαθύνουμε, λοιπόν, στον περίπλοκο ιστό της υπερισιδήρωσης και των επιζήμιων επιπτώσεών της.
Τι είναι ο σίδηρος;
Ο σίδηρος είναι ένα βασικό διατροφικό μέταλλο, που χρησιμοποιείται κυρίως από τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Είναι ένα κρίσιμο μέρος της αιμοσφαιρίνης, μιας πρωτεΐνης που βρίσκεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια και είναι υπεύθυνη για την παροχή οξυγόνου σε όλα τα κύτταρα του σώματος.
Υπάρχουν δύο τύποι σιδήρου:
- Αιμικός σίδηρος: Αυτός ο τύπος σιδήρου βρίσκεται μόνο σε ζωικές τροφές, κυρίως στο κόκκινο κρέας. Απορροφάται πιο εύκολα από τον μη αιμικό σίδηρο.
- Μη αιμικός σίδηρος: Ο περισσότερος σίδηρος είναι σε μη αιμική μορφή. Βρίσκεται τόσο στα ζώα όσο και στα φυτά. Η απορρόφησή του μπορεί να ενισχυθεί με οργανικά οξέα, όπως η βιταμίνη C, αλλά μειώνεται από φυτικές ενώσεις όπως το φυτικό οξύ.
Τοξικότητα σιδήρου
Η τοξικότητα σιδήρου, επίσης γνωστή ως δηλητηρίαση σιδήρου ή αιμοχρωμάτωση, είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υπερβολική συσσώρευση σιδήρου στο σώμα. Ενώ ο σίδηρος είναι απαραίτητος για πολλές φυσιολογικές διεργασίες, η υπερβολική πρόσληψή του μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή βλάβη σε όργανα όπως το ήπαρ, η καρδιά και το πάγκρεας. Τα συμπτώματα μπορεί να κυμαίνονται από κόπωση και πόνο στις αρθρώσεις έως πιο σοβαρές επιπλοκές όπως καρδιοπάθειες και ανεπάρκεια οργάνων.
Υπερσιδήρωση
Η υπερφόρτωση σιδήρου αναφέρεται στη σταδιακή συσσώρευση υπερβολικής ποσότητας σιδήρου στο σώμα. Προκαλείται από το ρυθμιστικό σύστημα του οργανισμού μας που αποτυγχάνει να διατηρήσει τα επίπεδα σιδήρου εντός υγιών ορίων. Για τους περισσότερους ανθρώπους, η υπερσιδήρωση δεν αποτελεί ανησυχία. Ωστόσο, είναι ένα πρόβλημα για όσους έχουν γενετική προδιάθεση για υπερβολική απορρόφηση σιδήρου από το πεπτικό σύστημα.
Κληρονομική αιμοχρωμάτωση
Η πιο κοινή διαταραχή υπερφόρτωσης σιδήρου είναι η κληρονομική αιμοχρωμάτωση. Αυτό οδηγεί στη συσσώρευση σιδήρου σε ιστούς και όργανα. Με την πάροδο του χρόνου, η ανεπεξέργαστη αιμοχρωμάτωση αυξάνει τον κίνδυνο αρθρίτιδας, καρκίνου, ηπατικών προβλημάτων, διαβήτη και καρδιακής ανεπάρκειας. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να απαλλαγούμε από την περίσσεια σιδήρου είναι η απώλεια αίματος. Ως εκ τούτου, οι γυναίκες με εμμηνόρροια είναι λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν υπερσιδήρωση. Ομοίως, όσοι δίνουν συχνά αίμα διατρέχουν χαμηλότερο κίνδυνο.
Πρόληψη
Εάν είμαστε επιρρεπείς στη διαταραχή της υπερσιδήρωσης, μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε τον κίνδυνο προβλημάτων υγείας με:
- Μείωση της πρόσληψης τροφών πλούσιων σε σίδηρο, όπως το κόκκινο κρέας
- Τακτική αιμοδοσία
- Αποφυγή λήψης βιταμίνης C με τροφές πλούσιες σε σίδηρο
- Χρήση μη σιδερένιων μαγειρικών σκευών
Πηγή: www.healthline.com
