To «Χωρίς Μέτρο» είναι μία ταινία για την τζαζ που όμως την παρακολουθείς με αγωνία – όπως τα τελευταία 5 λεπτά ενός ποδοσφαιρικού ντέρμπι. Ταυτόχρονα αποτελεί κινηματογραφική μελέτη στην συλλογική μας, προβληματική ηθική της επιτυχίας. Ενα μικρό indie hit που ξεκίνησε το γύρο του θριάμβου στο περσινό Σάντανς και έφτασε να κερδίζει 3 βραβεία στην οσκαρική κούρσα. Μεγαλύτερή του επιτυχία; Η δικαίωση ενός πραγματικού jazzman της υποκριτικής, του Τζέι Κέι Σίμονς, που ανάγκασε, επιτέλους, το Χόλιγουντ να υποκλιθεί με το επάξιο Οσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου.
Η υπόθεση: O 19χρονος Αντριου είναι ένας ταλαντούχος ντράμερ, ένας από τους καλύτερους σπουδαστές στο «Shaffer Conservatory» της Νέας Υόρκης. Πεισματάρης και φιλόδοξος, στα όρια του αλαζονικού, ονειρεύεται μεγάλα, τεράστια όνειρα: δε θα συμβιβαστεί με την μετριότητα, όπως ο καθηγητής Γυμνασίου φιλόλογος πατέρας του. Ή με μια μικροαστική δήθεν καριέρα, όπως τα κομπασμένα ξαδέλφια του. Εκείνος είναι καλλιτέχνης. Θα γίνει ο καλύτερος. Θα γράψει ιστορία. Θα δουλέψει σκληρά και θα κερδίσει μία θέση στην ορχήστρα του Τέρενς Φλέτσερ – του διαβόητου μαέστρου της τζαζ, του καθηγητή που όλοι στη σχολή σέβονται και τρέμουν ταυτόχρονα. Αν σε επιλέξει ο Φλέτσερ, αν αντέξεις τα καψόνια και τη σκληρή του αγάπη, τότε ένας μεγάλος δρόμος ανοίγεται μπροστά σου. Ο Αντριου αισθάνεται ανίκητος, δυνατός. Κι ο Φλέτσερ όντως τον επιλέγει. Πρόσεξε τι εύχεσαι λένε οι σοφοί αυτού του κόσμου. Γιατί ο δρόμος προς την επιτυχία είναι στρωμένος με αίμα, δάκρυα και ιδρώτα. Κυριολεκτικά.
Διαβάστε 5 trivia για την ταινία.
Μία μικρού μήκους που μεγάλωσε. H ταινία του Ντάμιεν Σαζέλ βασίστηκε στην ανάπτυξη της ομώνυμης («Whiplash», 2013) μικρού μήκους του, την οποία γύρισε ως “καροτάκι” με όνειρο την μεγάλη. Αναζητώντας χρήματα για να ξεκινήσει την παραγωγή της ταινίας, ο Σαζέλ πήρε 12 σελίδες από το 85 σελίδων σενάριο και γύρισε τη μικρού μήκους και πρωταγωνιστές τον Τζόνι Σίμονς (στο ρόλο που τελικά έπαιξε στην ταινία ο Μάιλς Τέλερ) και τον Τζέι Κέι Σίμονς στο ρόλο που τελικά τον έκανε σούπερ σταρ της χρονιάς και κάτοχο ενός Οσκαρ. Το 18 λεπτών φιλμ προβλήθηκε στο Φεστιβάλ του Σάντανς το 2013, κέρδισε κριτική αποδοχή και προσέλκυσε επενδυτές που υπέγραψαν για την τελική εκδοχή του σεναρίου της μεγάλου μήκους ταινίας.
Aυτοβιογραφική ταινία; Ναι, από ό,τι παραδέχεται ο ίδιος ο σκηνοθέτης (ο οποίος υπήρξε ντράμερ στο Γυμνάσιο. «Στο λύκειο, πέρασα ώρες κάθε μέρα κλειδωμένος σε ένα υπόγειο με ηχομόνωση, κάνοντας εξάσκηση στα ντραμς μέχρι που τα χέρια μου αιμορραγούσαν – αυτό με την παρότρυνση ενός απίστευτου τοπικού ήρωα, τον διευθυντή ορχήστρας του σχολείου, ο οποίος μετέτρεψε τη τζαζ μπάντα ενός δημόσιου σχολείου στο Νιου Τζέρζι στο καλύτερο πρόγραμμα του είδους σε ολόκληρη τη χώρα σύμφωνα με το περιοδικό Down Beat. Η ορχήστρα έπαιξε σε δύο προεδρικές ορκωμοσίες και άνοιξε το τζαζ φεστιβάλ JVC στη Νέα Υόρκη. Για χρόνια, τα ντραμς ήταν η ζωή μου και για πρώτη φορά η μουσική συνδέθηκε στο μυαλό μου πάνω από όλα όχι με τη διασκέδαση, την απόλαυση ή την έκφραση αλλά τον φόβο. Υπάρχουν πολλές ταινίες για τη χαρά της μουσικής. Αλλά ως νεαρός ντράμερ στην ορχήστρα ενός μουσικού σχολείου με διακατείχε κάτι διαφορετικό: ο φόβος. Ο φόβος του να χάσω ένα χτύπημα. Ο φόβος του να χάσω τον ρυθμό. Και πιο έντονος από κάθε τι ήταν ο φόβος του διευθυντή της ορχήστρας. Με το “Χωρίς Μέτρο” ήθελα να δημιουργήσω μια ταινία για τη μουσική που να θυμίζει πολεμική ή γκανγκστερική ταινία, όπου τα όργανα αντικαθιστούν τα όπλα, όπου οι λέξεις είναι το ίδιο βίαιες όσο τα όπλα και η δράση δεν ξετυλίγεται σε ένα πεδίο μάχης αλλά σε μια αίθουσα που γίνονται πρόβες ή στη σκηνή ενός θεάτρου…»
Τσάρλι Πάρκερ. Η ταινία είχε άλλη μία ιστορία ως έμπνευση: αυτή του θρύλου της τζαζ, Τσάρλι Πάρκερ. «Αν ρωτούσατε τους σύγχρονους του Τσάρλι όταν ήταν 16 ή 17 ετών στο Kansas City ποιος θα ήταν ο μεγαλύτερος μουσικής της γενιάς του, κανένας δεν θα επέλεγε τον Τσάρλι. Για τους παλιούς, ήταν απλώς ένα ανυπόμονο παιδί με μέτριο ταλέντο. Κι όμως, με κάποιο τρόπο κάτι συνέβη στον Τσάρλι στο τέλος της εφηβείας του, γιατί μέχρι τα 19 έπαιζε ήδη τη σπουδαιότερη μουσική που έχουμε ακούσει μέχρι σήμερα. Πώς συνέβη αυτό; Λοιπόν, κατά τα λεγόμενα, μια νύχτα ο Τσάρλι έπαιξε σε ένα κλαμπ και τα θαλάσσωσε στο σόλο του. Ο μόνιμος ντράμερ του έριξε ένα κύμβαλο στο κεφάλι και το κοινό τον γιούχαρε. Πήγε για ύπνο με δάκρυα στα μάτια και μουρμουρίζοντας ότι θα τους δείξει. Εξασκήθηκε σαν τρελός για τον επόμενο χρόνο και μετά επέστρεψε στο κλαμπ όπου τους άφησε άφωνους. Σήμερα, όταν ακούς ένα σόλο του Πάρκερ μπαίνεις σε μια κατάσταση ευδαιμονίας. Άξιζε τον κόπο να υποφέρει τόσο πολύ για την τέχνη του, για να μπορούμε να απολαύσουμε τα αποτελέσματα δεκαετίες μετά; Δεν έχω ιδέα, αλλά για μένα είναι μια ερώτηση που αξίζει να τεθεί, καθώς αφορά κάτι πέρα από τη μουσική ή την τέχνη και αγγίζει μια ιδέα που δεν είναι απλή, αλλά από την άλλη είναι τόσο θεμελιώδης για την αμερικάνικη προσωπικότητα: το μεγαλείο με όποιο κόστος…»
Κιθαρίστας ή ντράμερ; Μπορεί ο Τζέι Κέι Σίμονς να έκλεψε την παράσταση, αλλά ο Μάιλς Τέλερ ήταν ο πραγματικός εργάτης της ταινίας. Οταν ήταν μικρός, ο ηθοποιός έπαιζε ντραμς, όμως για την ταινία έκανε ειδική προετοιμασία από την αρχή. Ξεκίνησε ενταντικά μαθήματα ντραμς 3 φορές την εβδομάδα, έκανε πρακτική 4 ώρες την μέρα και παρακολουθούσε ντοκιμαντέρ και βίντεο με ντράμερς-θρύλους, όπως τον Μπάντι Ριτς. Επρεπε να πάρει κιλά, να μην τον βλέπει ο ήλιος, να μοιάζει με χλωμό και αγύμναστο αγόρι. Κλείστηκε σπίτι του και όσο προετοιμαζόταν, δεν μίλαγε σε κανέναν. «Ηταν ο πιο δύσκολος ρόλος της ζωής μου!»
Aίμα αίμα αίμα! Η ταινία γυρίστηκε σε 19 μέρες κάτω από σκληρές συνθήκες, ώστε να έχει το πρωταγωνιστικό δίδυμο σε ένταση. To αίμα που βλέπουμε στο πόστερ και στις σκηνές είναι πράγματι του Τέλερ (καθώς ο Σαζέλ δεν φώναζε «cut» ανάμεσα στις λήψεις και τον άφηνε να ματώνει). Ο Σίμονς έσπασε τα πλευρά του στη σκηνή που του επιτίθεται ο μαθητής του, αλλά συνέχισε κανονικά το γύρισμα.
– “ Χωρίς Μέτρο“: Πέμπτη 4 Αυγούστου στο Novacinema1HD
