Στο Βελιγράδι, το φάιναλ φορ του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος μπάσκετ και της Εuroleague, όπως διαχρονικά ονομάστηκε η διοργάνωση των πρωταθλητών των ευρωπαϊκών χωρών, θα γιορτάσει τα 34α γενέθλια του. Μπορεί η Euroleague να μετρά 20 φάιναλ φορ, αλλά η ο συγκεκριμένος θεσμός της ανάδειξης της πρωταθλήτριας ομάδας στο ευρωπαϊκό μπάσκετ, άρχισε στο μακρινό 1988 και στην Γάνδη της Φλαμανδίας. Και είχε φυσικά την ελληνική παρουσία, από τον Άρη. Εκ τότε ελληνική εκπροσώπηση υπάρχει σε 20 από τα 34 φάιναλ φορ, με 5 διαφορετικές ομάδες (Άρης, ΠΑΟΚ, Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός, ΑΕΚ).
Δεύτερο ρεκόρ πίσω από την ΤΣΣΚΑ των 21 συμμετοχών σε φάιναλ φορ και ενώ το ελληνικό μπάσκετ είναι το πρώτο σε διπλή εκπροσώπηση, με τις «μονομαχίες» Παναθηναϊκού-Ολυμπιακού σε 3 ημιτελικούς (1994, ’95, 2009) και μια παράλληλη συμμετοχή (Κωνσταντινούπολη 2012).
Ο αείμνηστος γενικός γραμματέας της FIBA, Mπόρισλαβ Στάνκοβιτς είχε την έμπνευση της θέσπισης του F4. Ουσιαστικά, έκανε αντιγραφή του παλαιότερου θεσμού του παγκοσμίου μπάσκετ που έχει το NCAA με την διεξαγωγή του φάιναλ φορ. Οι τέσσερις καλύτερες ομάδες συγκεντρώνονται σε μια πόλη και διεκδικούν σε 2 αγωνιστικές ημέρες, το τρόπαιο της πρωταθλήτριας.
Έτσι, τα φάιναλ φορ απέκτησαν «μαγεία» στιγμών, εικόνων και συναισθημάτων. Δυο «τελικοί», χωρίς αύριο για τον ηττημένο και με δόξα για τον νικητή, σε διάστημα 48 ωρών. Χωρίς ανάσα. Φυσικά και η πρόκριση-συμμετοχή στον τελικό, αποτελεί μια ιστορική επιτυχία για όλες τις ομάδες που έχουν φτάσει στο τέλος της μακράς διαδρομής στην κανονική διάρκεια, τα play offs και τον ημιτελικό. Έστω και αν οι Αμερικάνοι λένε ότι «ο πρώτος γράφει ιστορία, τον δεύτερο δεν τον θυμάται κανείς», το μέγεθος του ηττημένου φιναλίστ δίνει αξία στον νικητή-πρωταθλητή. Έτσι έγινε στις μεγαλύτερες εκπλήξεις νικών στους τελικούς των F4.
H νεόκοπη Γιουγκοπλάστικα του ’89 και του ’90 κόντρα στην Μακάμπι και την Μπαρτσελόνα, η Παρτίζαν του ’92 κόντρα στην Μπαρτσελόνα, η Λιμόζ του ’93 κόντρα στην Μπενετόν Τρεβίζο, η Χουβεντούτ Μπανταλόνα του ’94 κόντρα στον Ολυμπιακό, η Ζαλγκίρις του ’99 κόντρα στην Κίντερ Μπολόνια και η Μακάμπι του 2014, απέναντι στην Ρεάλ.
Έχοντας παρακολουθήσει και καταγράψει δημοσιογραφικά 17 φάιναλ φορ, οι αναμνήσεις του καθενός είναι ξεχωριστές, αλλά έχουν έναν κοινό παρανομαστή. Την υπέρτατη αίσθηση της γιορτής του αθλήματος, του πάθους της εξέδρας, της αξίας του νικητή που σήκωσε το τρόπαιο και έγραψε το όνομα του στην ιστορία.
Πρόσφατα, οι London Times αποκάλυψαν ότι ακόμα και το ποδοσφαιρικό Champions League που είναι…έτη φωτός από κάθε άλλη ευρωπαϊκή διοργάνωση όλων των σπορ και μπορεί να συγκριθεί σε ανταγωνιστικότητα και εμπορικότητα, μόνο με το ΝΒΑ και το αμερικάνικο φούτμπολ (ράγκμπι), σκοπεύει να προτείνει στα μέλη της την κατάργηση των διπλών ημιτελικών στις έδρες των ημιφιναλίστ και να τους αντικαταστήσει, από το 2025, με την διεξαγωγή μονών ημιτελικών στην ίδια χώρα ή και πόλη όπου θα γίνει και ο τελικός, σε μια ποδοσφαιρική γιορτή (εφόσον δεν υπάρχουν προβλήματα συνύπαρξης οπαδών αντίπαλων ομάδων) διάρκειας σχεδόν μίας εβδομάδας.
Φάιναλ φορ, δηλαδή, σε μια καθ’ όλα επιτυχημένη διοργάνωση εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, στα πρότυπα του μπάσκετ.
