Η ορεινή ποδηλασία ξεκίνησε από την Αμερική, πριν από τριάντα περίπου χρόνια, όταν κάποιοι ποδηλάτες που ήθελαν να εξερευνήσουν τα βουνά άρχισαν να μετατρέπουν τα ποδήλατά τους για να αντέχουν την καταπόνηση των ορεινών διαδρομών. Tο ποδήλατο βουνού (mountain bike) είναι ένα ποδήλατο ειδικά σχεδιασμένο και κατασκευασμένο για κίνηση μακριά από τους δρόμους της πόλης, σε έδαφος δύσβατο και με μεγάλες κλίσεις. Οι συνθήκες αυτές απαιτούν γερή κατασκευή, ειδικά λάστιχα (τρακτερωτά), πολύ δυνατά φρένα και αμορτισέρ και ειδικό σύστημα με πολλές (18 έως 27) ταχύτητες, που διευκολύνουν την ποδηλασία στο ανώμαλο έδαφος και στις ανηφοριές. Ωστόσο, παρά τα φαρδιά λάστιχα και τα ειδικά φρένα, ο βαρύς ατσάλινος σκελετός δεν επέτρεπε μεγάλες ανηφορικές διαδρομές. Παρά τις αντιξοότητες, αυτή η ασυνήθιστη μέχρι τότε ποδηλασία κέρδιζε οπαδούς και άρχισαν να διεξάγονται και οι πρώτοι αγώνες. Οι εταιρίες κατασκευής ποδηλάτων υιοθέτησαν αυτό το σπορ, και σύντομα άρχισαν να διαθέτουν στην αγορά ειδικά διαμορφωμένα για το βουνό ποδήλατα, τα οποία είχαν από το τέλος της δεκαετίας του ’70 αποκτήσει το όνομα mountain bikes.
Τα σημερινά ποδήλατα βουνού έχουν το μισό βάρος από τα συμβατικά ποδήλατα δρόμου και αντέχουν σε μεγάλη καταπόνηση. Το 1996 η ορεινή ποδηλασία κέρδισε τη μεγαλύτερη αναγνώριση της ιστορίας της, καθώς συμπεριελήφθη στα Ολυμπιακά αθλήματα. Βασική προϋπόθεση για την ορεινή ποδηλασία είναι φυσικά να ξέρει κάποιος ποδήλατο. Όμως στην περίπτωση του mountain bike χρειάζεται επιπλέον εκπαίδευση, γιατί οι εδαφικές συνθήκες είναι απαιτητικές και υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού. Η εκπαίδευση γίνεται στη χρήση των ταχυτήτων και στο πέρασμα απότομων σημείων (κατηφόρες, πετρώδη εδάφη, νερά, πεσμένοι κορμοί κ.ά.). Πέραν του ποδηλάτου, απαιτούνται ρούχα ποδηλασίας με ειδικές ενισχύσεις, για να προστατεύουν το σώμα από στενές επαφές με κλαδιά δέντρων και αγκάθια θάμνων. Επιπλέον, τα ειδικά ρούχα ποδηλασίας δεν περιορίζουν τις κινήσεις του ποδηλάτη και είναι από ειδικό υλικό, ώστε να επιτρέπουν στο δέρμα να αναπνέει. Ο εξοπλισμός συμπληρώνεται με το ειδικό κράνος.
Τα κυριότερα αγωνίσματα
Αγώνας αντοχής (cross country): Ποικιλόμορφο τεραίν, δράση σε όλες τις παραμέτρους
Το τεστ αντοχής μεταφέρεται σε φυσικό έδαφος για μόνον μία ημέρα. Ο αγώνας ξεκινά με ομαδική εκκίνηση και κερδίζει αυτός που θα περάσει πρώτος τη γραμμή τερματισμού. Το μήκος της διαδρομής μπορεί να είναι από 25 έως 40 χιλιόμετρα και διεξάγεται σε σιρκουϊ 6-8 χιλιομέτρων (στα παγκόσμια κύπελλα). Η απόσταση εξαρτάται από τη δυσκολία, αφού η διάρκεια του αγώνα πρέπει να είναι από δύο έως δύο ώρες και ένα τέταρτο στους άνδρες και μέχρι δύο ώρες στις γυναίκες. Οι αθλητές απαγορεύεται να έχουν οποιαδήποτε εξωτερική βοήθεια, ακόμα και αν υπάρξει μηχανικό πρόβλημα ή δυσκολία από τις καιρικές συνθήκες. Η μόνη βοήθεια που μπορεί να δεχτεί είναι υδροδοσίας και τροφοδοσίας από υπεύθυνους της ομάδας. Ο συγκεκριμένος τύπος ορεινής ποδηλασίας είναι ο μοναδικός που συμπεριλαμβάνεται στο ολυμπιακό πρόγραμμα (ανδρών και γυναικών) και μάλιστα από τους ολυμπιακούς αγώνες της Ατλάντα το 1996.
Ελεύθερη κατάβαση (Downhill): Αδρεναλίνη στο κόκκινο, τεχνολογία και τεχνική που μαγεύουν
Ο αγώνας διεξάγεται σε απότομη κατηφορική διαδρομή με εμπόδια και συμμετέχουν άνδρες και γυναίκες σε ξεχωριστές κατηγορίες. Διεξάγονται δύο σκέλη και οι αθλητές προσπαθούν να καλύψουν την απόσταση στο συντομότερο δυνατό χρόνο. Ξεκινούν τον αγώνα ένας – ένας με διαφορά από 30 δευτερόλεπτα έως 3 λεπτά. Η απόσταση πρέπει να είναι από 2 έως 5 χιλιόμετρα και η υψομετρική διαφορά τουλάχιστον 400 μέτρα (στους αγώνες του παγκοσμίου). Αν υπάρχουν περισσότεροι από 140 συμμετέχοντες τότε διεξάγεται προκριματικός γύρος. Οι πρώτοι 50 άνδρες και οι πρώτες 25 γυναίκες της παγκόσμιας κατάταξης προκρίνονται αυτόματα στον ημιτελικό. Από αυτή τη φάση και μετά οι αθλητές ξεκινούν αντίστροφα από την σειρά κατάταξης με βάση τους προηγούμενους αγώνες. Οι 70 γρηγορότεροι άνδρες και οι 25 γυναίκες παίρνουν μέρος στον τελικό. Αυτός που είχε τον 70ο χρόνο στους άνδρες (και αυτή που είχε τον 25ο στις γυναίκες) ξεκινά πρώτος στον τελικό και ο γρηγορότερος ξεκινά τελευταίος. Αυτός που θα έχει τον μικρότερο συνολικό χρόνο και στα δύο σκέλη του τελικού είναι ο νικητής του αγώνα. Το μικρό αδερφάκι του downhill είναι το 4 cross. Η διαδρομή σε αυτό το αγώνισμα περιλαμβάνει μεγάλες κατηφορικές κλίσεις, πολλά άλματα και η διάρκειά της δεν πρέπει να είναι μεταξύ 30 και 45 δευτερολέπτων. Οι αθλητές ξεκινούν σε τετράδες και στόχος τους είναι η πρόκριση στην επόμενη φάση, όπου περνούν μόνον οι 2 πρώτοι. Νικητής αναδεικνύεται αυτός που θα περάσει πρώτος τη γραμμή τερματισμού στον τελικό.
Η Ελλάδα στους Ολυμπιακούς αγώνες του Λονδίνου
Με τα χρώματα της Ελλάδας θα αγωνιστεί στο cross country o Περικλής Ηλίας, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει αφοσιωθεί στην ορεινή ποδηλασία, αφήνοντας τον δρόμο με τον οποίο αναδείχθηκε.
