ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τριάντα χρόνια συμπληρώνονται από τον ελληνικό άθλο, της παρέας του Γκάλη, του Γιαννάκη, του Φασούλα, του Χριστοδούλου και (όπως έγινε συνήθεια) των άλλων παιδιών, που υπό την καθοδήγηση του Κώστα Πολίτη, υπέταξε μεγαθήρια της εποχής, όπως Σοβιετικούς και Γιουγκοσλάβους, για να κρεμάσει χρυσάφι στο λαιμό της.
Μια πορεία που διήρκεσε 12 μαγικές μέρες και ολοκληρώθηκε με το θρίαμβο της 14ης Ιουνίου, τις βολές του «τίμιου γίγαντα» Αργύρη Καμπούρη και το άστοχο τρίποντο του γερο-Γιοβάισα, για το τελικό 101-103. Ήταν η νύχτα, που βάφτισε την ελληνική ομάδα, «επίσημη αγαπημένη» όλων των Ελλήνων.
Η πορεία προς τον άθλο
Πριν την ανασκόπηση των πιο γλυκών 12 ημερών του ελληνικού μπάσκετ, αξίζει να θυμηθούμε πως η Εθνική προερχόταν από τη 10η θέση στον κόσμο, ένα χρόνο νωρίτερα στο Μουντομπάσκετ της Ισπανίας. Επίδοση που στις μέρες μας μάλλον θα θεωρείτο αποτυχία, για εκείνη την ομάδα όμως, πανηγυρίστηκε σαν σπουδαίο κατόρθωμα (που ήταν) και έδειξε σε ένα βαθμό πως και με τον κόσμο στο πλευρό της ένα χρόνο αργότερα, σίγουρα θα ήταν σκληρό «καρύδι» για τους αντιπάλους της. Από αυτή τη διαπίστωση όμως, μέχρι το τι πραγματικά έγινε, συνέβησαν ορισμένα πραγματάκια…
Τετάρτη 3 Ιουνίου
Ρουμανία-Ελλάδα 77-109
Το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας δεν θα μπορούσε να ήταν ασφυκτικά γεμάτο, ωστόσο 8.000 κόσμος έδωσε το «παρών» στις εξέδρες. Η πιο αδύναμη ομάδα του πρώτου ομίλου, Ρουμανία, θα επιβεβαιώσει πως η Ελλάδα βρίσκεται σε καλή κατάσταση, με το τελικό 77-109 να έρχεται άνετα και τον «γκάνγκστερ» Γκάλη, να δίνει μία γεύση από τα «όργια» που θα ακολουθούσαν, με 44 πόντους!
Ελλάδα (Πολίτης): Γκάλης 44, Σταυρόπουλος, Γιαννάκης 8 (1), Καμπούρης 6, Λινάρδος 4, Καρατζάς 2, Ρωμανίδης 3, Φιλίππου 12, Ανδρίτσος 2, Φασούλας 20, Ιωάννου 2, Χριστοδούλου 6.
Πέμπτη 4 Ιουνίου
Γιουγκοσλαβία-Ελλάδα 78-84
Το μεγάλο «μπαμ»! Οι Γιουγκοσλάβοι, προέρχονταν από α) χάλκινο μετάλλιο στο Παγκόσμιο του ’86 β) χάλκινο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς το ’84 γ) χάλκινο μετάλλιο στο Παγκόσμιο του ’82 δ) ασημένιο μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ του ’81 ε) χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς του ’80. Και όμως. Οι παίκτες του τεράστιου Κρέσιμιρ Τσόσιτς, θα «λυγίσουν» μπροστά στην ελληνική ομάδα και τους 44 πόντους του Νίκου Γκάλη (όπως και στην πρεμιέρα), με το μήνυμα πλέον να αποστέλλεται σε όλους τους συμμετέχοντες: Οι Έλληνες θα πουλήσουν ακριβά το τομάρι τους και είναι αποφασισμένοι για όλα. Η νίκη πανηγυρίζεται έξαλλα από τον κόσμο που μπαίνει στο παρκέ για να αγκαλιάσει τους παίκτες, με μοναδικό μελανό σημείο, τον τραυματισμό του Νίκου Φιλίππου.
Ελλάδα (Πολίτης): Γκάλης 44, Σταυρόπουλος 1, Γιαννάκης 11 (1), Καμπούρης 5, Ρωμανίδης, Φιλίππου 4, Ανδρίτσος 2, Φασούλας 8, Χριστοδούλου 9 (2).
Παρασκευή 5 Ιουνίου
Ελλάδα-Ισπανία 89-106
Όπως συνηθίζουμε ως Έλληνες, μετά την απογείωση έρχεται γρήγορα το στραπάτσο και η ανώμαλη προσγείωση, ωστόσο αυτήν τη φορά ήταν για καλό. Η Ισπανία των Σολοθάμπαλ, Σαν Επιφάνιο, Χιμένεθ και Μαρτίνεθ, φέρνει το παιχνίδι στο γνωστό δαιμονιώδη ρυθμό που δεν μας βόλευε ποτέ και κάνει «παρέλαση» στο ΣΕΦ. Ο κόσμος που μετά τη νίκη επί των Γιουγκοσλάβων έχει κατακλύσει το στάδιο (17.000), θα φύγει απογοητευμένος αλλά δεν θα εγκαταλείψει την ομάδα.
Ελλάδα (Πολίτης): Γκάλης 35 (1), Σταυρόπουλος, Γιαννάκης 17 (3), Καμπούρης 1, Καρατζάς, Ρωμανίδης 8 (2), Ανδρίτσος, Φασούλας 20, Χριστοδούλου 8.
Σάββατο 6 Ιουνίου
Ελλάδα-ΕΣΣΔ 66-69
Το δεύτερο crash test, δεν θα έχει την ίδια τύχη με αυτό απέναντι στους Γιουγκοσλάβους. Ο κόσμος διψά για νέο θρίαμβο κόντρα στους Σοβιετικούς, αλλά το ματς δεν θα εξελιχθεί όπως θα περίμενε η ελληνική πλευρά. Τα πέντε φάουλ του Χριστοδούλου δημιουργούν προβλήματα ενώ η αποβολή του Γιαννάκη (επίσης με 5 φάουλ) θα αποτελειώσουν την ελληνική ομάδα. Οι εν ενεργεία πρωταθλητές Ευρώπης και δευτεραθλητές κόσμου Σοβιετικοί, θα πάρουν οριακή νίκη με 69-66 και η Ελλάδα θα είναι πια στα «σχοινιά» σχετικά με την πρόκριση. Το κόψιμο του Καμπούρη στον Τκατσένκο, το φιλί του Αλεξάνταρ Γκομέσλκι στον Γκάλη και τα κλάματα των Γιαννάκη, Φάνη είναι οι εικόνες του ματς, ενώ οι δηλώσεις για κακή διαιτησία από Φασούλα, Πολίτη, δείχνουν πως η ήττα πόνεσε, φανερώνοντας όμως παράλληλα τις υψηλές προσδοκίες της ελληνικής πλευράς. Αξίζει να σημειωθεί, πως μέχρι τότε, μία ήττα με μικρή διαφορά κόντρα στη Σοβιετική Ένωση, πανηγυριζόταν περίπου σαν νίκη…
Ελλάδα (Πολίτης): Γκάλης 31 (1), Σταυρόπουλος, Γιαννάκης 9 (1), Καμπούρης 7, Ρωμανίδης, Ανδρίτσος, Φασούλας 13, Ιωάννου 2, Χριστοδούλου 4.
Κυριακή 7 Ιουνίου
Γαλλία-Ελλάδα 69-82
Το πρώτο «πρέπει». Η Ελλάδα θέλει μόνο νίκη για να προκριθεί στα προημιτελικά για πρώτη φορά μετά το 1965, αλλά δίχως αύριο είναι το παιχνίδι και για τη Γαλλία. Με τον Γκάλη να σταματά στους 34 πόντους και τον Γιαννάκη να προσθέτει 10 πόντους, 10 ριμπάουντ, 3 ασίστ και 3 κλεψίματα, η Εθνική θα κάνει σπουδαίο δεύτερο ημίχρονο (31-44) και θα φτάσει με άνεση, σε αυτό που είχε ορίσει σαν πρωταρχικό της στόχο: Την είσοδο στις οκτώ καλύτερες ομάδες της διοργάνωσης. Ο κόσμος έκανε και πάλι αυτό που έπρεπε από τις εξέδρες του ΣΕΦ, με τον προπονητή των Γάλλων, Ζαν Γκαλ, να δηλώνει μετά το τέλος του αγώνα: «Ο κόσμος της Ελλάδας ανασταίνει ακόμα και νεκρούς».
Ελλάδα (Πολίτης): Γκάλης 34 (2), Γιαννάκης 10 (2), Καμπούρης 10, Ρωμανίδης 7 (1), Ανδρίτσος 4, Φασούλας 5, Ιωάννου, Χριστοδούλου 12.
Τετάρτη 10 Ιουνίου
Ιταλία-Ελλάδα 78-90
Δεκαεπτά (17) συνεχόμενες ήττες μετρούσε η Ελλάδα από την Ιταλία, αλλά η απουσία άγχους από τους παίκτες του Κώστα Πολίτη, που πλέον δεν είχαν τίποτα να αποδείξουν, έφερε την αποστολή εις πέρας. Στο ΣΕΦ δεν έπεφτε «καρφίτσα», η Εθνική προηγείται ακόμα και με 19 πόντους και φτάνει με άνεση στο τελικό 78-90, παίρνοντας την πρόκριση στα ημιτελικά του Ευρωμπάσκετ, για πρώτη φορά στην ιστορία της. Ο Γκάλης δηλώνει μετά τον αγώνα πως «κατάλαβα ότι θα νικούσαμε από το ζέσταμα, όταν έβλεπα τους Ιταλούς στα μάτια» ενώ ερωτηθείς για το αν είναι αυτή η πιο ευτυχισμένη στιγμή στη γαλανόλευκη θητεία του, θα πει το μυθικό «είναι μέχρι το επόμενο παιχνίδι»! Κατά τα άλλα, ο αθεόφοβος Φασούλας, θα πει γελώντας πως «κάναμε πλάκα και νικήσαμε πολύ άνετα, πρέπει να είμαστε πολύ καλή ομάδα»!
Ελλάδα (Πολίτης): Γκάλης 38 (1), Γιαννάκης 22 (4), Καμπούρης 14, Φασούλας 9, Ιωάννου 4, Χριστοδούλου 3 (1).
Παρασκευή 12 Ιουνίου
Ελλάδα-Γιουγκοσλαβία 81-77
Για δεύτερη φορά, στο ίδιο τουρνουά, μέσα σε εννιά μέρες. Αν κάποια ομάδα μπορούσε να το κάνει, ήταν αυτή του ’87, όπως και το έπραξε! Νίκη με 81-77 επί των «πλάβι» και πρόκριση στον τελικό του Ευρωμπάσκετ για το αουτσάιντερ της διοργάνωσης! Αδέρφια Πέτροβιτς, Πάσπαλ, Κούκοτς, Ράτζα, Ντίβατς, Βράνκοβιτς δίνουν μια ιδέα για το επίτευγμα της ομάδας του Πολίτη, που είδε τον Γκάλη να πετυχαίνει 30 πόντους, τον Φάνη 18 και τον Ανδρίτσο να είναι καθοριστικός με 8 πόντους και 6 ριμπάουντ. Ο Ντράζεν Πέτροβιτς θα αρνηθεί να κάνει δηλώσεις ενώ ο αδερφός του, Αλεξάνταρ, θα βγάλει την πίκρα του λέγοντας πως η ΕΣΣΔ είναι πολύ καλύτερη ομάδα από την ελληνική, ευχόμενος καλή τύχη στους Σοβιετικούς. Πάντα κύριος, ο Κρέσιμιρ Τσόσιτς θα αναλάβει την ευθύνη για την ήττα, τονίζοντας πάντως πως αν ο ημιτελικός γινόταν οπουδήποτε αλλού, η ομάδα του θα ήταν νικήτρια.
Το πούλμαν της αποστολής, θα συνοδεύσει πορεία από δίκυκλα μέχρι το ξενοδοχείο στην Γλυφάδα, με τον Φιλίππου να εκτοξεύει φωτοβολίδες από το μπαλκόνι, ενώ το πλήθος από κάτω παραληρούσε…
Ελλάδα (Πολίτης): Γκάλης 30 (1), Σταυρόπουλος, Γιαννάκης 14 (2), Καμπούρης, Φιλίππου, Ανδρίτσος 8, Φασούλας 11, Ιωάννου, Χριστοδούλου 18 (3).
Κυριακή 14 Ιουνίου
ΕΣΣΔ-Ελλάδα 101-103 (παράταση)
Ήταν η πιο μεγάλη ώρα. Μια χώρα που έχει παραλύσει με όλους να ψάχνουν τρόπο να βρεθούν στο ΣΕΦ ή στη χειρότερη να παρακολουθήσουν τον τελικό από την τηλεόραση. Ο Φίλιππος Συρίγος, δίνει το σύνθημα μέσα από το μικρόφωνο της κρατικής τηλεόρασης: «Τίποτα, τίποτα, δεν μας σταματά!». Το παιχνίδι είναι «μάχη χαρακωμάτων». Ο τρομακτικός Τκατσένκο θα πέσει με το μεγάλο κορμί του πάνω στον πεσμένο Γιαννάκη ενώ λίγο αργότερα θα του δώσει άθελά του μια αγκωνιά στο πρόσωπο. Ο Γκάλης θα κάνει το (ακόμα και διπλό) «σπάσιμο» μέσης στον αέρα να μοιάζει με απλή καθημερινή κίνηση, πριν οδηγηθούμε στο δραματικό φινάλε της κανονικής διάρκειας. Φασούλας και Γιαννάκης έξω με φάουλ, το σκορ στο 89-87 και στις βολές ο Λιβέρης Ανδρίτσος. Ίσως στις πιο σημαντικές, ακόμα και από αυτές του Καμπούρη λίγο αργότερα. Με 2/2, το σκορ στο 89 όλα και 36’’ για το φινάλε, ο Ιωάννου θα αστοχήσει στο μπάσιμο, ο Γιοβάισα θα σκοράρει αλλά φανερά εκπρόθεσμα. Παράταση.
Ο Γκάλης βγαίνει μπροστά και μαζί με τον Ανδρίτσο τραβούν το σκορ για την ελληνική ομάδα. Με τις ομάδες σε ισορροπία (101-101) και 36’’ στο χρονόμετρο, ο Ιωάννου παίρνει την τελευταία επίθεση, αστοχεί αλλά ο Καμπούρης είναι στο επιθετικό ριμπάουντ κερδίζοντας φάουλ. «Η πρόκριση στα χέρια αυτού του τίμιου γίγαντα» θα αναφωνήσει ο Συρίγος, που μέσα στην τρέλα της στιγμής, τα έχει κι αυτός χαμένα. Ο όχι ιδιαίτερα εύστοχος σέντερ του Ολυμπιακού από τη γραμμή, θα κάνει 2/2, ο Γιοβάισα θα εκτελέσει «σκοτωμένο» τρίποντο και το παιχνίδι θα τελειώσει! «Είναι το τέλος! Η ελληνική ομάδα είναι Πρωταθλήτρια Ευρώπης!» ουρλιάζει ο Συρίγος που χάνει για λίγο τη στεντόρεια φωνή του, παίκτες και κόσμος ένα κουβάρι, τα δάφνινα στεφάνια, το Κύπελλο, οι πανηγυρισμοί…
Ελλάδα (Πολίτης): Γκάλης 40 (1), Γιαννάκης 10 (2), Καμπούρης 10, Ρωμανίδης 3, Φιλίππου, Ανδρίτσος 10, Φασούλας 12, Ιωάννου 8 (1), Χριστοδούλου 10 (2).
Η κληρονομιά του ‘87
Μπορεί να είχε προηγηθεί το χάλκινο μετάλλιο στο Ευρωμπάσκετ του 1949, ωστόσο και μόνο το ότι διεξαγόταν στην Αίγυπτο (!), απουσία μάλιστα όλων των παραδοσιακών δυνάμεων του ευρωπαϊκού μπάσκετ, δεν γίνεται ούτε για αστείο να μπει στην ίδια πρόταση με το ’87. Απομένουν μόνο ο θρίαμβος της μπασκετικής ΑΕΚ το 1968 στο Κύπελλο Κυπελλούχων κόντρα στη Σλάβια Πράγας και η πορεία του Παναθηναϊκού μέχρι το «Γουέμπλεϊ» για το Κύπελλο Πρωταθλητριών απέναντι στον Άγιαξ τρία χρόνια αργότερα. Μάλλον τα σημαντικότερα επιτεύγματα του ελληνικού αθλητισμού μέχρι τότε, αλλά σε συλλογικό επίπεδο.
Αυτό που έφερε το ’87, ήταν πραγματική αθλητική έκρηξη. Καταρχήν οι ισχυροί συμβολισμοί. Ο Δαυίδ που νικά τον Γολιάθ ή καλύτερα, ΤΟΥΣ Γολιάθ, το γεγονός πως η δουλειά και το οικογενειακό κλίμα ανταμείβονται ακόμα και με τα πιο παράλογα όνειρα, έκαναν την Ελλάδα και κατ’ επέκταση τους Έλληνες, να πιστέψουν περισσότερο στους εαυτούς τους και να πάψουν να νιώθουν ο «φτωχός» συγγενής της Ευρώπης. Άλλωστε, 14 χρόνια από τη Μεταπολίτευση, τη σκοτεινή επταετία και το αλόγιστα ρευστό πολιτικό σκηνικό που προηγήθηκε αλλά και ακολούθησε σε ένα βαθμό, δεν ήταν λίγα αλλά ούτε και πολλά.
Ακόμα περισσότερο όμως, ήταν το κίνητρο, οι εικόνες και οι παραστάσεις που συντρόφευαν τον κάθε πιτσιρικά, τον κάθε αθλητή, για να δουλέψει όπως ο Γκάλης, να κάνει βουτιά αυτοθυσίας όπως ο Γιαννάκης, να έχει άγνοια κινδύνου όπως ο Φασούλας, να είναι ψύχραιμος όπως ο Καμπούρης και ο Ανδρίτσος και θρασύς όπως ο Φάνης.
Ήταν πια αδιανόητο να μην υπάρχει μπασκέτα σε σχολικό προαύλιο. Οι αυλές και οι ακάλυπτοι των σπιτιών γέμισαν με αυτοσχέδια καλάθια, τα γήπεδα μπάσκετ είτε σε τσιμεντένια ανοιχτή μορφή είτε σαν κλειστά γυμναστήρια, πλημμύρισαν την Αθήνα αλλά και την επαρχία.
Το αποτέλεσμα ήταν άμεσο και εντυπωσιακό. Γενιές μπασκετμπολιστών ξεπήδησαν τα αμέσως επόμενα χρόνια. Θα θέλαμε πολύ χώρο για να γράψουμε όλους αυτούς τους σπουδαίους παίκτες που ακολούθησαν και συνεχίζουν μέχρι τις μέρες μας, με την κορυφή του παγόβουνου να είναι οι Διαμαντίδης και Σπανούλης. Ένα αργυρό, ένα χρυσό και ένα χάλκινο μετάλλιο σε Ευρωμπάσκετ, ένα ασημένιο σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, πλειάδα μεταλλίων στις μικρότερες ηλικίες και 18 ευρωπαϊκά τρόπαια σε συλλογικό επίπεδο, είναι ο σημερινός απολογισμός.
Και συνεχίζουμε…
