«Εάν το έχανα, η καριέρα μου θα τελείωνε εκεί και το πιθανότερο ήταν να καταλήξω εργάτης σε κάποιο εργοστάσιο για τα επόμενα 30 χρόνια»
20 Ιουνίου 1976, τελικός του Euro στο Μαρακανά του Βελιγραδίου. Τσεχοσλοβακία-Δυτική Γερμανία. Η τελευταία διοργάνωση με τη συμμετοχή μόνο τεσσάρων ομάδων στην τελική φάση. Όλα τα ματς έχουν κριθεί στην παράταση. Το φαβορί προφανές. Οι Δυτικογερμανοί είναι πρωταθλητές κόσμου κι Ευρώπης. Μάιερ, Μπέκενμπαουερ, Φογκτς, Χένες, Ντίτερ Μύλερ. Οι Τσεχοσλοβάκοι πρέπει να κάνουν μία ακόμη έκπληξη. Όχι την πρώτη, αλλά την τρίτη στη σειρά. Τον Απρίλιο η παρέα του Νέχοντα, του Όντρους, του Βίκτορ και του Τομπίας έχει αποκλείσει την ΕΣΣΔ, για να παίξει στα γήπεδα της Γιουγκοσλαβίας. Και στον ημιτελικό του Μάξιμιρ στο Ζάγκρεμπ, πετάει έξω τους Ολλανδούς του Κρόιφ. Οι Οράνιε χάνουν την ευκαιρία να πάρουν ρεβάνς για το χαμένο Μουντιάλ του ‘72.
Στον τελικό του Βελιγραδίου, Σβέχλικ και Ντομπίας δίνουν προβάδισμα στην ομάδα του Γέζεκ προτού φύγει το 25’. Ως συνήθως οι Γερμανοί επιστρέφουν, μειώνουν με τον Ντίτερ Μύλερ και στο 90 ισοφαρίζουν με τον Χέλτζενμπαϊν. Η παράταση άκαρπη κι ο τελικός για πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού κρίνεται στα 11 μέτρα. Οι Τσεχοσλοβάκοι προηγούνται 4-3 όταν ο Ούλι Χένες στέλνει τη μπάλα ψηλά άουτ. Είναι η σειρά του Πανένκα. Παίρνει φόρα κι ενώ το κορμί του υποδηλώνει πως θα σουτάρει κανονικά και μάλλον δυνατά, «χαϊδεύει» τη μπάλα και τη σκάβει στο κέντρο της εστίας. Ο Μάιερ πέφτει στα αριστερά. Πρωταθλητές Ευρώπης οι Τσεχοσλοβάκοι. Έμπνευση της στιγμής; Σίγουρα όχι. Προμελετημένο έγκλημα…
Ο Πανένκα έπαιζε μπάλα στους Μποχέμιανς της Πράγας. Από τη σεζόν 1973-74 συνήθιζε στο τέλος της προπόνησης να βάζει στοίχημα με τον τερματοφύλακα της ομάδας. 5 πέναλτι. Έπρεπε να ευστοχήσει σε όλα. Σε αντίθετη περίπτωση πλήρωνε μπύρες ή σοκολάτες. Αν και ήταν δεινός εκτελεστής στα πέναλτι –αλλά και στα φάουλ- συνήθως έχανε το στοίχημα. «Βαρέθηκα να βάζω το χέρι στην τσέπη. Έπρεπε να βρω ένα κόλπο. Παρατηρούσα πως οι τερματοφύλακες πάντα διάλεγαν μια γωνία. Αλλά κι όταν εκτελούσα στο κέντρο και χαμηλά, κατάφερναν να τη βγάλουν με τα πόδια. Όμως εάν η μπάλα πήγαινε σε μεσαίο ύψος έστω και με χαμηλή ταχύτητα; Δεν είχαν τύχη. Σε καμία περίπτωση πάντως το σώμα μου δεν έπρεπε να προδώσει πως θα κάνω τέτοια εκτέλεση». Το δοκιμάζει. Τώρα οι μπύρες κι οι σοκολάτες πηγαίνουν σ’ εκείνον. Το κάνει και σε φιλικά ματς. Και σε επίσημα στο πρωτάθλημα. «Εάν κάνεις κάτι τέτοιο στον τελικό κι αποτύχεις, θα βρεις την πόρτα του δωματίου κλειστή. Θα κοιμηθείς έξω» τον απειλεί ο Ίβο Βίκτορ, γκολκίπερ της εθνικής, ίδιο δωμάτιο στις αποστολές. Λίγες εβδομάδες πριν την τελική φάση του Euro, ο Βίκτορ που έπαιζε στην Ντούκλα, πέφτει θύμα του «πέναλτι Πανένκα». «Δεν έχεις δικαίωμα να κάνεις κάτι παρόμοιο στο Euro, είναι πολύ σημαντικό» συνέχιζε ο Βίκτορ. Ο Πανένκα τον άκουγε. Αλλά δεν τον πρόσεχε. «Μέσα μου ήξερα πως κάπως έτσι θα τελειώναμε το τουρνουά. Το ένιωθα. Όλοι στην ομάδα γνώριζαν πως εάν χτυπούσα πέναλτι στη διοργάνωση, θα το έκανα με αυτόν τον τρόπο».
Λίγες ημέρες μετά τον τελικό το λόγο παίρνει ο «βασιλιάς» Πελέ. «Πρέπει κάποιος να είναι ιδιοφυΐα ή εντελώς ηλίθιος για να κάνει κάτι τέτοιο». «Σας διαβεβαιώ, δεν είμαι καθόλου ηλίθιος» απαντά μετά από χρόνια ο Πανένκα. «Δεν ήμουν 100% σίγουρος πως θα το βάλω. Ήμουν 1000%»