Ο Άγιαξ είναι συνυφασμένος με το ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο. Από τη δεκαετία του 70 μέχρι και σήμερα η κορυφαία ολλανδική ομάδα παραμένει πιστή στη φιλοσοφία της και κατά καιρούς παρουσιάζει ομάδες και -πολύ περισσότερο- παίκτες οι οποίοι έχουν συνδέσει τα ονόματά τους με μερικές από τις πιο σπουδαίες στιγμές του βασιλιά των σπορ.
Στο μυαλό όλων μας Άγιαξ είναι ο Κρόιφ, είναι ο Φαν Μπάστεν, είναι ο Ντάβιντς, είναι οι Ντε Μπουρ, είναι ο Ζέεντορφ, είναι ο Κλάιφερτ, είναι ο Μπέργκαμ. Όλοι τους θρύλοι. Τι κοινό έχουν; Είναι προϊόντα της Ακαδημίας του Αίαντα και όλοι τους πέτυχαν σπουδαία πράγματα τόσο με την ομάδα στην οποία ανδρώθηκαν ποδοσφαιρικά όσο και με τις ομάδες που αγωνίστηκαν μετέπειτα.
Που ήταν ο Άγιαξ από το 1997 μέχρι σήμερα;
Από το 1997 όταν και είχε βρεθεί για τελευταία φορά στον τελικό του Champions League, ο ολλανδικός σύλλογος απουσίαζε από το top επίπεδο του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Η εξήγηση είναι απλή. Η αγορά άλλαξε τα δεδομένα. Μέσω των μάνατζερ, η υπεραξία των ποδοσφαιριστών φτάνει στο απόγειό της σε πολύ μικρότερη ηλικία απ’ ότι παλαιότερα.
Τι σημαίνει αυτό; Ότι η Ακαδημία του Άγιαξ, η οποία όπως πανθομολογείται είναι η κορυφαία της Ευρώπης, αποτελεί τον νούμερο ένα στόχο των πλούσιων clubs της γηραιάς ηπείρου για την αγορά των next big things του αθλήματος. Θα σας αναφέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για να γίνει αντιληπτή αυτή η διαφορά. Ο Γιόχαν Κρόιφ έφυγε από τον Άγιαξ για τη Μπαρσελόνα σε ηλικία 27 ετών. Ο Ματίας Ντε Λιχτ αναμένεται να αποχωρήσει το καλοκαίρι για τη Μπαρτσελόνα σε ηλικία 21 ετών έναντι του ποσού των 85 εκατομμυρίων ευρώ. Πριν προλάβει να γίνει θρύλος στην ομάδα που τον ανέδειξε.
Πλέον αν ένας ποδοσφαιριστής παίζει στον Άγιαξ σε ηλικία 27-28 ετών τότε αυτό πάει να πει ότι δεν θα παίξει ποτέ σε ένα από τα πλουσιότερα club της Ευρώπης. Και αυτό το λέει ο ίδιος ο διευθύνων σύμβουλος της ομάδας, ο Έντουιν Φαν Ντερ Σααρ. Άλλωστε και ο τίτλος του κειμένου αποτελεί moto της παλιάς δόξας της ομάδας: «Εμείς δεν έχουμε θρύλους, τους δημιουργούμε».
Η περιβόητη Ακαδημία De Toemkost (=Το Μέλλον)
Αυτή είναι όλη η φιλοσοφία της κορυφαίας Ακαδημίας η οποία ονομάζεται De Toemkost (Το μέλλον). Δεν είναι τυχαίο πως μέσα στο ποδοσφαιρικό λεξικό οι λέξεις Άγιαξ και Ακαδημία είναι ταυτόσημες. Λίγο έξω από το Άμστερνταμ έχει στηθεί εδώ και δεκαετίες μια βιομηχανία παραγωγής ποδοσφαιριστών η οποία συντηρεί όλο το οικοδόμημα του συλλόγου διοχετεύοντας με ποδοσφαιριστές την πρώτη ομάδα. Παράλληλα αυτοσυντηρείται. Πως; Με την υπεραξία που αποκτούν αυτά τα προϊόντα. Από τη σεζόν 2000-01 έχουν μπει στο ταμείο του συλλόγου 566 εκατομμύρια ευρώ μόνο από μεταγραφές παικτών που προήλθαν από την Ακαδημία. It’s all about business. Πάσα για το επόμενο θέμα.
Κυριολεκτικά η Ακαδημία του Άγιαξ είναι μια επιχείρηση. Είναι ένας χώρος όπου ο άκρατος επαγγελματισμός πρέπει να διακατέχει τα παιδιά από 7 ως 19 ετών. Εκεί δεν υπάρχουν φιλίες. Κι αν πιστεύετε ότι μπορείτε να στείλετε το παιδί σας εκεί αυτό δε γίνεται. Μόνο αν ο Άγιαξ θέλει θα πάρει το παιδί σας όπως ευγενικά αναφέρεται στο site της ομάδας: «Παρακαλούμε λάβετε υπόψη σας. Η Ακαδημία του Άγιαξ δε δέχεται ατομικές, εξωτερικές αιτήσεις. Ο Άγιαξ μόνο στέλνει προσκλήσεις μετά από εκτενές σκάουτινγκ. Ταχυδρομικές αιτήσεις ή αιτήσεις μέσω email δε θα γίνονται δεκτές.»
Εκτός από τους επίσημους scouts της ομάδας υπάρχουν άλλοι 60 που δρουν εθελοντικά και βρίσκουν ταλέντα κυρίως στις περιοχές γύρω από το Άμστερνταμ οι οποίοι δίνουν αναφορές στους επίσημους πριν ξεκινήσει η επίσημη διαδικασία για να σταλεί πρόσκληση στους γονείς του παιδιού.
Άπαξ και το παιδί μπει στην Ακαδημία τότε αλλάζει όλη η ζωή του. Δουλεύει επαγγελματικά πριν καν καταλάβει τι σημαίνει να εργάζεται κανείς. Πολλά παιδιά δεν αντέχουν την πίεση. Υπάρχει μια ιστορία που λέει πως κάποιο είχε επιτεθεί σε ένα άλλο με ψαλίδι! Ελάχιστα εξ αυτών θα καταφέρουν να αγγίξουν ή να φτάσουν στην κορυφή. Εκεί όμως τους παρέχονται τα πάντα.
Στις εγκαταστάσεις της Ακαδημίας δεσπόζουν οκτώ σύγχρονα γήπεδα, αίθουσες διδασκαλίας, γραφεία προπονητών και επιστημονικών συνεργατών και κάθε ώρα της ημέρας προπονούνται εκεί 200 παιδιά κάθε ηλικίας τα οποία αξιολογούνται καθημερινά στους τέσσερις βασικούς τομείς που έχει θέσει ως φιλοσοφία του ο Άγιαξ. Τους λεγόμενους «TIPS» Δηλαδή Technique (τεχνική), Insight (διορατικότητα), Personality (προσωπικότητα) και Speed (ταχύτητα).
Αυτά τους μεταδίδουν ως επί το πλείστον πρώην ποδοσφαιριστές της ομάδας, οι οποίοι γνωρίζουν άριστα τη φιλοσοφία της και μπορούν να τη μεταλαμπαδεύσουν στους εκκολαπτόμενους άσους. Κάθε άνοιξη γίνεται η αξιολόγηση και τα παιδιά ζουν με το άγχος της απόρριψης που δε συνάδει με την ηλικία τους. Είναι πολύ σκληρός ο κόσμος του ποδοσφαίρου και στον Άγιαξ το γνωρίζουν καλά. Γι’ αυτό και οι κανόνες είναι ιδιαίτερα αυστηροί ώστε τα παιδιά από μικρά να προετοιμάζονται για τον κόσμο αυτό.
Φυσικά και η Ακαδημία εξελίχθηκε μέσα στα χρόνια. Με βάση τις επιταγές του σύγχρονου ποδοσφαίρου έχουν ενταχθεί τα τελευταία χρόνια έξτρα προγράμματα ατομικής προπόνησης ώστε κάθε ποδοσφαιριστής που επιλέγεται να βελτιώνει τις αδυναμίες του (στην πάσα, στην δύναμη, στην ταχύτητα, στην τρίπλα, στο σουτ, στην τεχνική). Φυσικά σε ότι έχει να κάνει με την τακτική, αυτή τη μαθαίνουν από πάντα σε διάταξη 4-3-3.
Τα προϊόντα της Ακαδημίας
Όσα λοιπόν «προϊόντα» αντέχουν μέχρι τέλους τότε αυτομάτως γίνονται «μήλα της έριδος» για του μεγάλους ευρωπαϊκούς συλλόγους. Πλέον καμία ομάδα δεν περιμένει έναν παίκτη να ωριμάσει για να τον αποκτήσει. Η ομάδα που έχει τα χρήματα πρέπει να προλάβει να αποκτήσει τους καλύτερους σε μικρή ηλικία. Και μερικοί από τους καλύτερους βγαίνουν από την Ακαδημία του Άγιαξ. Αυτό έχει ένα τίμημα. Τα σκαμπανεβάσματα της ομάδας ανά τα χρόνια και η απουσία από το top επίπεδο του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου.
Αυτή τη στιγμή 72 παίκτες του Άγιαξ παίζουν στο υψηλότερο επίπεδο εκ των οποίων οι 9 είναι στην ομάδα και οι 63 έχουν εξαχθεί από την Ακαδημία και παίζουν σε άλλες ομάδες. Έτσι ο Άγιαξ δε μπορεί να βρει μια σταθερότητα μέσα στα χρόνια. Μετά από κάθε καλή φουρνιά παικτών που πωλείται, ξεκινά το «χτίσιμο» από την αρχή. Ο Άγιαξ τα χρήματα που παίρνει από τις μεταγραφές τα ρίχνει στη Ακαδημία και η διαδικασία αυτή συνεχίζεται για δεκαετίες. Κανονική βιομηχανία.
Η εξήγηση της φετινής επιτυχίας
Πως όμως ο φετινός Άγιαξ κατάφερε να φτάσει τόσο ψηλά βασιζόμενος κυρίως σε παίκτες από το φυτώριό του; Η απάντηση είναι διότι έμειναν στην ομάδα πολύ σημαντικοί ποδοσφαιριστές οι οποίοι κάλλιστα θα μπορούσαν να είχαν πουληθεί πέρσι ή και πρόπερσι αλλά αποφασίστηκε από κοινού να παραμείνουν στην ομάδα. Κι αυτό έγινε για δύο λόγους.
Πρώτον γιατί ο Φαν Ντερ Σααρ και όλο το επιτελείο είδαν ότι οι παίκτες αυτοί είχαν μια σπουδαία προοπτική να πετύχουν κάτι σπουδαίο για την ομάδα αν έμεναν μαζί.
Δεύτερον γιατί με αυτόν τον τρόπο η υπεραξία τους θα μεγάλωνε μέσα από αυτή την προοπτική και κατά συνέπεια θα μπορούσαν να πουληθούν έναντι πολύ μεγαλύτερου αντιτίμου. Το τερπνόν μετά του ωφελίμου.
Μοναδική εξαίρεση ο Τζάστιν Κλάιφερτ. Γι’ αυτό και η απόφαση του να αποχωρήσει το περασμένο καλοκαίρι για τη Ρόμα εκ του αποτελέσματος (και των συμμετοχών του) κρίνεται λανθασμένη.
Ο Έντουιν Φαν Ντερ Σααρ ζητά από τους παίκτες πριν αποχωρήσουν από την ομάδα να προσφέρουν κάτι σε αυτή: «Πριν φύγεις δώσε κάτι πίσω στον σύλλογο που σε ανέδειξε». Είτε αυτό είναι ένας τίτλος, είτε είναι στιημές περηφάνιας για τους φιλάθλους της ομάδας. Δε θα είναι όμως ποτέ η διάρκεια στις επιτυχίες.
«Θέλουμε να είμαστε η καλύτερη νέα ομάδα της Ευρώπης» διαμηνύει ο διευθύνων σύμβουλος της ομάδας και το πετυχαίνει. Από αυτή την ομάδα αναμένεται να βγουν θρύλοι του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Ίσως να μην γίνουν θρύλοι στο όνομα του Άγιαξ, αλλά κανείς δε θα ξεχνά από πού προήλθαν. Όπως ο Κρόιφ, όπως ο Φαν Μπάστεν, όπως ο Κλάιφερτ, όπως ο Ντε Λιχτ κι ο Ντε Γιονγκ.
Το μοναδικό επίτευγμα του Ντε Λιχτ και της παρέας του
Οι δύο τελευταίοι με τους συμπαίκτες τους έχουν ήδη πετύχει κάτι μοναδικό. Αποτελούν μέλη της μοναδικής ομάδας που πέρασε από τρεις προκριματικούς για τους ομίλους του Champions League και έχουν φτάσει μέχρι τα ημιτελικά του θεσμού. Επίτευγμα που αποκτά μεγαλύτερη αξία μετά τα διπλά σε Μπερναμπέου και Τορίνο.
Μεγαλύτερο στόχο όμως αποτελεί να σταθεροποιηθεί η ομάδα ξανά στην κορυφή του ολλανδικού ποδοσφαίρου. Για να γίνει αυτό θα πρέπει τις τέσσερις τελευταίες αγωνιστικές να μην έχουν απώλειες. Αρχής γενομένης από το ματς του Σαββάτου απέναντι στην Χρόνινχεν (19.30 Novasports3 HD) ο Άγιαξ που είναι ισόβαθμος με την Αϊντχόφεν στους 74 βαθμούς καλείται να φανεί συνεπής και σε εγχώριο επίπεδο.