Τζεφ Χολ: Ένας θάνατος και η σωτηρία από την πολιομυελίτιδα

Ο θάνατος του Τζεφ Χολ, άσου της Μπέρμινγχαμ και της Εθνικής Αγγλίας, οδήγησε στην δημόσια αποδοχή περί ανάγκης εμβολιασμού από την πολιομυελίτιδα.
Ο Άγγλος δεξιός ακραίος αμυντικός Τζεφ Χολ, γεννήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου του 1929 στο Σκάνθορπ του Λινκολνσάιρ, στη κεντρική ανατολική Αγγλία, το μεγαλύτερο κέντρο επεξεργασίας χάλυβα του Ηνωμένου Βασιλείου. Ένας δυνατός νέος, αθλητικός, εργατικός, με τρομερές αντοχές και σταθερότητα στο παιχνίδι του, προτερήματα που τον έκαναν βασικό στην μεγάλη Μπέρμιγχαμ Σίτι της δεκαετίας του 1950, αλλά και την εθνική Αγγλίας, με την οποία έκανε 17 συμμετοχές.
Όμως, ήταν ο θάνατός του από την πολιομυελίτιδα που βοήθησε να ξεκινήσει η ευρεία δημόσια αποδοχή στη Μεγάλη Βρετανία για την ανάγκη εμβολιασμού έναντι της θανατηφόρου ασθένειας! Αν και η ασθένεια γενικά «θέριζε» και παρά το γεγονός ότι το «εμβόλιο Σολκ» ήταν διαθέσιμο, ο εμβολιασμός ήταν απελπιστικά αργός. Τις επόμενες ημέρες μετά το θάνατο του Χολ, έχοντας γίνει γνωστή η αιτία θανάτου και αφού η χήρα σύζυγός του μίλησε για την απώλειά του, η ζήτηση για ανοσοποίηση αυξήθηκε σε τέτοιο βαθμό που έπρεπε να δημιουργηθούν κλινικές εμβολιασμού έκτακτης ανάγκης και να προμηθευτούν μεγάλες ποσότητες εμβολίων από τις Ηνωμένες Πολιτείες για να ανταποκριθούν στη ζήτηση!
Μετά την αποχώρηση από το σχολείο το 1945, έπαιξε σε διάφορα μικρά κλαμπ της περιοχής παραμένοντας ερασιτέχνης. Ήταν κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας, που τον εντόπισε ο επικεφαλής σκάουτερ της Μπέρμιγχαμ Σίτι, ο Γουόλτερ Τέιλορ, υπογράφοντας επαγγελματικό συμβόλαιο τον Μάιο του 1950.  Έκανε το ντεμπούτο του στην πρώτη ομάδα τον Ιανουάριο του 1951, αν και δεν έγινε βασικός μέχρι το 1953. Ήταν μέλος της ομάδας της Μπέρμιγχαμ που κατέκτησε το πρωτάθλημα της Β’ κατηγορίας τη σεζόν 1954/55 και ήταν μέλος της ομάδας που έφτασε στην 6η θέση στην Α ’Κατηγορία, την υψηλότερη στην ιστορία της, τη σεζόν 1955/56, αλλά και στον τελικό του Κυπέλλου εκείνη τη σεζόν, χάνοντας με 3-1 από τη Μάντσεστερ Σίτι. Έπαιξε επίσης και στους αγώνες που έδωσε η Μπέρμιγχαμ στον Πρώτο Γύρο (Γύρος των 16) του Κυπέλλου Διεθνών Εκθέσεων 1958-1960, (για την ιστορία, η Μπέρμιγχαμ ήταν φιναλίστ στον διπλό τελικό με την Μπαρτσελόνα), τον πρόγονο του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ, αντιμετωπίζοντας τους Επίλεκτους της Κολωνίας (14/10/1958, 2-2 εκτός και 11/11/1958, 2-0 εντός).
Η Μπέρμιγχαμ Σίτι του 1958/59
Τη σεζόν 1955/56, κέρδισε και τις πρώτες διεθνείς συμμετοχές του, κάνοντας ντεμπούτο  για την Αγγλία Β’ έναντι της αντίστοιχης της Δυτικής Γερμανίας, και σύντομα ακολούθησε η πρώτη του συμμετοχή για την Αγγλία, στις 2 Οκτωβρίου του 1955, σε μια νίκη 5–1 σε ένα φιλικό εκτός έδρας με τη Δανία. Ήταν βασικός και αναντικατάστατος σε όλους τους επόμενους 16 διεθνείς αγώνες με τα «3 Λιοντάρια», μέχρι τις 17 Μαΐου του 1957, στην ισοπαλία 1-1 με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1958. Στις 17 Οκτωβρίου του 1957, τη θέση του πήρε ο Ντον Χάου (Don Howe) της Γουέστ Μπρομ. Από τους 17 διεθνείς αγώνες του, ανάμεσα τους μια νίκη με 4-2 επί της Βραζιλίας στο Γουέμπλεϊ, στις 9 Μαΐου του 1956 κι άλλη μια 3-1 επί της Δυτικής Γερμανίας μέσα στο Βερολίνο, 17 μέρες αργότερα, στις 26 Μαΐου, βρέθηκε στη πλευρά των ηττημένων μόνο μία φορά, στις 22 Οκτωβρίου του 1955, στην ήττα 1-2 από την Ουαλία για το Πρωτάθλημα των Βρετανικών Νήσων, σχηματίζοντας ένα απροσπέλαστο τείχος, εξαιρετικά συνεργαζόμενος, με τον  Ρότζερ Μπερν της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Ο Τζεφ Χολ υπήρξε ένας κλασικός «τίμιος δεξιός μπακ» που είχε όμως και την ικανότητα να προωθείται με σωστό τρόπο, αφού στα πρώτα χρόνια της καριέρας του αγωνιζόταν ως δεξιός χαφ.
Ο τελευταίος αγώνας του Χολ για την Μπέρμιγχαμ ήταν μια ισοπαλία 1-1 εκτός έδρας με τη Πόρτσμουθ στις 21 Μαρτίου του 1959. Στο τέλος του παιχνιδιού, συνομιλούσε με συμπαίκτες και δημοσιογράφους έξω από τα αποδυτήρια των φιλοξενούμενων. Όπως παρατήρησαν όσοι συζήτησαν μαζί του, έμοιαζε εξαντλημένος, στα όρια της κατάρρευσης! Για κάποιον που είχε μόλις αγωνιστεί για 90 λεπτά, καλύπτοντας όλη τη δεξιά πλευρά της ομάδας του, αυτό δεν ήταν κάτι παράλογο, αλλά για τον συγκεκριμένο ποδοσφαιριστή, έναν παίκτη που στα 29 του χρόνια φημιζόταν για την αθλητικότητα, την εργατικότητα, τις αντοχές και τη σταθερότητα, αυτή η εικόνα ήταν κάπως ασυνήθιστη. Εκείνο το απόγευμα οι αντοχές του φαίνονταν να τον έχουν εγκαταλείψει.
Το προηγούμενο βράδυ είχε αναφέρει στον γιατρό της ομάδας πως έχει δυσκολία στην κατάποση, με τον γιατρό να τον καθησυχάζει λέγοντάς του ότι μάλλον πρόκειται για κρυολόγημα. Υπερνικώντας τα όποια συμπτώματα του -υποτιθέμενου- κρυολογήματος, πραγματοποίησε ακόμα μια καλή εμφάνιση στον αγώνα με την Πόρτσμουθ, τον 227ο που έπαιξε για το αγγλικό πρωτάθλημα. Μετά τον αγώνα όμως, ένιωθε τόσο εξαντλημένος, σε βαθμό του να ζητήσει από τους δημοσιογράφους να τον πάρουν μαζί τους στο αμάξι τους στην επιστροφή για το Μπέρμιγχαμ, ώστε να φτάσει στο σπίτι όσο το δυνατόν γρηγορότερα! Ο ύπνος και το ζεστό τσάι, τον βοήθησαν να αποκοιμηθεί και το επόμενο πρωί πήγε να παρακολουθήσει, μαζί με συμπαίκτες του, έναν αγώνα της ομάδας νέων, όπως είχαν προγραμματίσει μέρες πριν. Όλοι όσοι συναναστράφηκαν μαζί του δεν παρατήρησαν κάτι διαφορετικό. Όταν ο αγώνας των μικρών τελείωσε, έδωσε ραντεβού μαζί τους για την προπόνηση της επόμενης μέρας και επέστεψε στο σπίτι του. Αυτή είναι η τελευταία φορά που τον είδαν ζωντανό. Ήταν 23 Μαρτίου του 1959 όταν ο Τζεφ Χολ μπήκε εσπευσμένα στο νοσοκομείο και η διάγνωση που ανακοινώθηκε αποτελούνταν από μια μόνο λέξη: «Πολιομυελίτιδα»!
Η πολιομυελίτιδα είναι μια ιογενής νόσος η οποία επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα και μπορεί να οδηγήσει σε μερική ή ολική παράλυση και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και σε θάνατο. Αν και θεωρείται μια παιδική ασθένεια, καθώς προσβάλλει κατά κύριο λόγο βρέφη και παιδιά, ένα ποσοστό των θανάτων που έχουν καταγραφεί εξαιτίας της είναι ενήλικες μέχρι 30 ετών. Κανείς δεν γνωρίζει πότε εμφανίστηκε για πρώτη φορά αλλά το πιθανότερο είναι πως υπάρχει από τους προϊστορικούς χρόνους. Η πρώτη επίσημη αναφορά τοποθετείται κάπου στα τέλη του 18ου αιώνα ενώ οι πιο γνωστές επιδημίες παραλυτικής πολιομυελίτιδας έκαναν την εμφάνιση τους στην Ευρώπη και την Αμερική στις αρχές και τα μέσα του 20ου αιώνα. Ειδικότερα τη δεκαετία του 1950 η πολιομυελίτιδα ήταν ένα από τους μεγαλύτερους φόβους των περισσότερων γονιών. Μόνο στις ΗΠΑ η ασθένεια σκότωνε ή άφηνε παράλυτα περισσότερα από 50.000 παιδιά ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ ενώ παγκοσμίως τα κρούσματα ξεπερνούσαν τα 600.000! Έπρεπε να φτάσουμε στο 1955 για να αποκτήσει επιτέλους η ανθρωπότητα ένα όπλο απέναντι στη συγκεκριμένη νόσο. Εκείνη τη χρονιά ο Αμερικάνος επιστήμονας Τζόνας Σολκ ανακοίνωσε πως είχε καταφέρει να φτιάξει ένα αποτελεσματικό εμβόλιο που θα βοηθούσε στην καταπολέμηση της αρρώστιας. Στις δοκιμές που ακολούθησαν, συμμετείχαν περισσότερα από 1 εκατομμύριο παιδιά, σε ένα πρωτόγνωρο για τα δεδομένα της εποχής επιστημονικό πείραμα! Το εμβόλιο κρίθηκε ασφαλές και ένα χρόνο μετά έφτασε και στην Αγγλία, που επίσης υπέφερε αρκετά από την ασθένεια, μετρώντας πάνω από 6.000 σοβαρά κρούσματα ΜΟΝΟ το 1956.
Δυστυχώς όμως, το πρόγραμμα εμβολιασμού που ακολούθησε η βρετανική κυβέρνηση αποδείχτηκε αρκετά ελαττωματικό. Από τη μια η καχυποψία και ο φόβος πολλών πολιτών, που δεν ήθελαν να ρισκάρουν να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, ειδικά μετά από τις πληροφορίες που κατέφτασαν τους πρώτους μήνες από τις ΗΠΑ και μιλούσαν για κάποιες περιπτώσεις ελαττωματικών εμβολίων, και από την άλλη, η ανοργανωσιά και η πολύπλοκη γραφειοκρατία του συστήματος υγείας, που δυσκολευόταν να υπολογίσει και να παραγγείλει τον κατάλληλο αριθμό εμβολίων, είχαν ως αποτέλεσμα μέχρι και τις αρχές του 1959 το μεγαλύτερο μέρος των παιδιών και των νέων της Μεγάλης Βρετανίας, που είχαν προτεραιότητα, να μην έχει κάνει το εμβόλιο. Υπολογίζεται πως ως τότε μόλις το 50% των παιδιών σε Αγγλία και Ουαλία είχε εμβολιαστεί, ενώ τα ποσοστά στους νέους μεταξύ 18-26, που επίσης αντιμετώπιζαν κίνδυνο να νοσήσουν άσχημα, ήταν ακόμα χειρότερα και σε κάποιες περιπτώσεις ΔΕΝ ΞΕΠΕΡΝΟΥΣΑΝ καν το 1%! Για να λύσει αυτό το πρόβλημα, το υπουργείο υγείας ετοιμαζόταν να ξεκινήσει μια ακόμα εθνική καμπάνια ενημέρωσης. Η ιδέα τελικά δεν χρειάστηκε να γίνει πράξη εξαιτίας ενός απρόσμενου γεγονότος στο νοσοκομείο “Little Bromwich” του Μπέρμιγχαμ.
Μέσα σε ένα 24ωρο από την εισαγωγή του στο νοσοκομείο, παρά τις τρεις επεμβάσεις μέσα σε 24 ώρες στις οποίες εσπευσμένα υπεβλήθη, η κατάσταση της υγείας του Τζεφ Χολ είχε επιδεινωθεί σε τέτοιο βαθμό, που η αναπνοή του γινόταν πλέον με μηχανική υποστήριξη! Δώδεκα μέρες αργότερα, το μεγαλύτερο μέρος του σώματός του είχε παραλύσει ενώ και η ομιλία του είχε επηρεαστεί πολύ. Όλο αυτό το χρονικό διάστημα, η σύζυγός του τον είδε μόλις 4 φορές και μόνο υπό αυστηρές υγειονομικές συνθήκες! Δεκαέξι μόλις μέρες μετά, στις 4 Απριλίου του 1959, στις 09:20 το πρωί, οι εφημερίδες, που όλο αυτό το διάστημα κάλυπταν καθημερινά το θέμα με απεσταλμένους έξω από το νοσοκομείο, ενημερώνοντας όλη τη χώρα για την πορεία της υγείας του, ανακοίνωσαν τα δυσάρεστα:
Σε ηλικία 29 ετών, ο διεθνής αμυντικός Τζεφ Χολ έφυγε από τη ζωή χτυπημένος από την πολιομυελίτιδα!
Το σοκ σε όλη τη χώρα ήταν τεράστιο. Το μήνυμα που περνούσε αυτή η τραγωδία σε όλους τους νέους δεν μπορούσε να αγνοηθεί. Και όπως αποδείχτηκε, δεν αγνοήθηκε! Αυτό που δεν κατάφεραν να κάνουν οι προηγούμενες καμπάνιες ενημέρωσης της κυβέρνησης και όλα τα σχετικά αφιερώματα των εφημερίδων τα προηγούμενα χρόνια, το έκανε ένας ποδοσφαιριστής, δυστυχώς, με τον θάνατο του! Από την επόμενη κιόλας μέρα, τα τηλέφωνα στα εμβολιαστικά κέντρα άρχισαν να χτυπάνε ασταμάτητα. Λίγο μετά την εμφάνιση των πρώτων αναφορών για την ασθένεια του Χολ, ένας αξιωματούχος του Τμήματος Δημόσιας Υγείας στο Γουέστ Μπρόμγουιτς, ανέφερε ότι δέχτηκε τηλεφωνικές κλήσεις στο σπίτι του κατά την ώρα του μεσημεριανού γεύματος(!) από νέους που ρωτούσαν για τον εμβολιασμό κατά της πολιομυελίτιδας! Σε πολλές περιπτώσεις, οι γιατροί της πρωινής βάρδιας είδαν έκπληκτοι ουρές ανθρώπων να τους περιμένει έξω από την είσοδο της κλινικής. Γονείς με τα παιδιά τους στο χέρι αλλά και πολλοί νέοι άνθρωποι, ανάμεσα τους και δεκάδες ποδοσφαιριστές κοντά στην ηλικία του Χολ, έσπευδαν άμεσα να εμβολιαστούν!
Ανταποκρινόμενοι στα αιτήματα, εργοδότες μέσα και γύρω από το Μπέρμιγχαμ, αλλά και στις άλλες μεγάλες αγγλικές πόλεις, ξεκίνησαν να προσφέρουν στους εργαζόμενους τους εμβολιασμούς επί τόπου! Πριν την έναρξη των αγώνων του Σαββάτου 11 Απριλίου, ένα μήνυμα του υπουργού Υγείας, Ντέρεκ Γουόκερ-Σμιθ, διαβάστηκε σε πάνω από 400 ποδοσφαιρικά σωματεία σε όλη τη χώρα.
«Ο θάνατος του Τζεφ Χολ μας εξέπληξε δυσάρεστα και δυστυχώς έκανε εμφανές ότι η πολιομυελίτιδα μπορεί να χτυπήσει ακόμη και τους πιο υγιείς ανάμεσά μας! Ακόμη και αν δεν είναι μοιραίο, μπορεί να σακατέψει για μια ζωή. Απευθύνω έκκληση σε όλους σας κάτω των 26 ετών, έντονα και ειλικρινά, να είστε σίγουροι να κάνετε τον εμβολιασμό για την πολιομυελίτιδα. Μην καθυστερείτε, κάντε το σύντομα».
Μέχρι τις 16 Απριλίου, οι τοπικές αρχές σε όλη τη χώρα ξεκίνησαν να αναφέρουν έλλειψη εμβολίων, με τον εκπρόσωπο του υπουργείου Υγείας να περιγράφει «μια πρωτοφανή απαίτηση»! Στις 20 Απριλίου, οι κλινικές στο Μπέρμιγχαμ έκλεισαν λόγω ελλείψεως εμβολίων και το Μάντσεστερ ακολούθησε δύο ημέρες αργότερα, ενώ προμήθειες έκτακτης ανάγκης παραγγέλθηκαν εσπευσμένα στις ΗΠΑ. Οι ουρές έγιναν ακόμα πιο μεγάλες λίγες μέρες αργότερα, όταν η γυναίκα του Χολ αποφάσισε να βγει στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο και να μιλήσει για το χαμό του άντρα της. Το μήνυμα της υπέρ του εμβολιασμού κυκλοφόρησε σε όλη την Αγγλία.
«Δεν ήθελα ο θάνατος του Τζεφ να αποδειχτεί τελικά μάταιος και σίγουρα δεν ήθελα κανένας άλλος να περάσει από την ίδια δοκιμασία που περάσαμε εμείς»
Η Ντον Χολ αφιέρωσε τα επόμενα χρόνια της ζωής της προσπαθώντας να ευαισθητοποιήσει όλο και περισσότερο κόσμο πάνω στο θέμα του εμβολιασμού για την πολιομυελίτιδα και για την προσφορά της αυτή βραβεύτηκε μετά θάνατον με το Μετάλλιο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας
Στη μνήμη του Τζεφ Χολ, η Μπέρμιγχαμ έστησε ένα ρολόι και έναν πίνακα αποτελεσμάτων στο γήπεδο της, ενώ αρκετά χρόνια αργότερα ο δήμος τοποθέτησε μια τιμητική μπλε πινακίδα στο μέρος που βρισκόταν το σπίτι του. Δεκαετίες μετά το θάνατο του, το όνομα του Τζεφ Χολ μνημονεύεται ακόμα στα αφιερώματα για το πως η Αγγλία κατάφερε να βγει νικήτρια από τη
μάχη με την πολιομυελίτιδα! Όπως δήλωσε και η αδερφή του Τζοάν σε μια συνέντευξη της σε μια εφημερίδα του Μπέρμιγχαμ πριν λίγα χρόνια:
«Νομίζω ότι ο Τζεφ θα ήταν χαρούμενος που ο θάνατος του τελικά δεν ήταν ανώφελος. Χάρη σ’ αυτόν βοηθήθηκε τόσος κόσμος και σώθηκαν πάρα πολλές ζωές!»
ΠΗΓΕΣ: the guardian.com, common-goal.org, Ευλογημένο Ποδόσφαιρο.