Σας «λέμε» το Κύπελλο!

ΑΕΚ και Ατρόμητος ελπίζουμε να μας κεράσουν γλυκό καφέ στον τελικό του κυπέλλου Ελλάδας. Το Novasports.gr πριν «φουσκώσει» το καϊμάκι του μεγάλου τελικού, σας «λέει» το κύπελλο και όχι το φλιτζάνι, μέσα από χαρακτηριστικές στιγμές χαράς, λύπης, προκρίσεων, αποκλεισμών και φυσικά στέψεων. 78 χρόνια είναι αυτά, από ιστορίες να έχουμε να λέμε…
 
Θρύλε των κυπέλλων, Ολυμπιακέ!
Η ομάδα του Πειραιά είναι αυτή που έχει τη μερίδα του λέοντος τόσο σε παρουσίες σε τελικό κυπέλλου, όσο και σε κατακτήσεις. 36 φορές έφτασαν στην πηγή οι Πειραιώτες και τις 24 απ’ αυτές ήπιαν νερό ή μάλλον σαμπάνια! Ο Ολυμπιακός κατέκτησε το κύπελλο Ελλάδας τέσσερις φορές απ’ το 1951 ως το 1954 και πέντε φορές απ’ το 1957 ως το 1961. Οι ερυθρόλευκοι έλαβαν μέρος οκτώ συναπτές φορές σε τελικό απ’ το 1956 ως το 1963. Το 1964 ο τελικός δεν έγινε, το 1965 ξαναπήρε το τρόπαιο και το 1966 ήταν πάλι φιναλίστ, αλλά δεν κατέβηκε να αγωνιστεί. Θα μπορούσε δηλαδή να διευρύνει το σερί. Ακόμη, από το 1951 έως το 1969 εμφανίζεται 16 φορές σε τελικό και κατακτά 12 φορές το τρόπαιο. Ενδεικτικό της κυριαρχίας του στη διοργάνωση εκείνα τα χρόνια είναι πως σε ολόκληρη τη δεκαετία του ’50 απουσίασε μόνο από έναν τελικό (1955) και από έναν τη δεκαετία του ’60 (1967)!  Το 2008 ο Ολυμπιακός νίκησε τον Άρη στον τελικό που διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη κι έτσι έγινε η ομάδα που έχει κατακτήσει το τρόπαιο σε όλες τις πόλεις που έχει γίνει τελικός (Αθήνα, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο), με εξαίρεση τον Βόλο το 2007, στον οποίο όμως όμως δεν ήταν φιναλίστ (Λάρισα-Παναθηναϊκός).

Οι έδρες των τελικών
Μετά από επτά χρόνια ο τελικός γύρισε προπερσι στην Αθήνα και το “Σπύρος Λούης”, όπου θα γίνει και φέτος. Θα είναι ο 18ος τελικός στο γήπεδο αυτό και θα ισοφαρίσει το ρεκόρ που έχει το “Απόστολος Νικολαϊδης”. Ο πρώτος τελικός στο Ολυμπιακό Στάδιο έγινε το 1983 και είχε νικήτρια την ΑΕΚ. Τα τελευταία οκτώ χρόνια οι τελικοί έχουν γίνει σε οκτώ διαφορετικά γήπεδα. Στους διπλούς τελικούς θεωρούμε γήπεδο τελικού εκεί που έγινε το δεύτερο παιχνίδι.  Σε δύο τελικούς (1964 και 1966) δεν ορίστηκε γήπεδο ούτε διεξήχθη αγώνας.

ΓΗΠΕΔΟ…………ΤΕΛΙΚΟΙ
Λεωφόρος…………..18
“Σπύρος Λούης”……17
Καραϊσκάκη………….14
Νέα Φιλαδέλφεια……..9
Καυτανζόγλειο………..2
Τούμπα……………….1
Πανιωνίου…………….1
Παγκρήτιο…………….1
Πανθεσσαλικό…………1

Ο διαιτητής…
Ο Κάκος έγινε πρόπερσι ο πρώτος διαιτητής από την Κέρκυρα που σφύριξε σε τελικό και θα το κάνει και τώρα, διευθύνοντας τελικό για 3η διαδοχική φορά!

Οι διαιτητές από τότε που ξανάγινε μονός ο τελικός:
1993: Γιώργος Μπίκας
1994: Γιάννης Σπάθας
1995: Φίλιππος Μπάκας
1996: Χρήστος Σωτηρόπουλος
1997: Γιώργος Ψυχομάνης
1998: Γιώργος Μποροβήλος
1999: Γιώργος Δούρος
2000: Γιώργος Δούρος
2001: Γιώργος Κασναφέρης
2002: Θανάσης Μπριάκος
2003: Γιώργος Δούρος
2004: Γιώργος Κασναφέρης
2005: Γιώργος Κασναφέρης
2006: Βασίλης Τεροβίτσας
2007: Κύρος Βασάρας
2008: Γιώργος Κασναφέρης
2009: Τάσος Κάκος
2010: Τάσος Κάκος
2011: Τάσος Κάκος

Κύπελλο αλά Ιταλικά!
Ο τελικός κυπέλλου Ιταλίας παιζόταν μέχρι το 2008 σε δύο ματς, κάτι που έχει συμβεί και στην Ελλάδα. Πριν εισαχθούν τα πέναλτι στο ποδόσφαιρο διεξαγόταν διπλός τελικός, όπως το 1933 (Εθνικός-Άρης), το 1952 (Ολυμπιακός-Πανιώνιος) και το 1960 (Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός). Άλλη μία φορά, το 1949 (ΑΕΚ-Παναθηναϊκός), ο πρώτος αγώνας ακυρώθηκε, αφού διεκόπη στην παράταση λόγω σκότους και δύο εβδομάδες αργότερα ξανάγινε από την αρχή.  Τη διετία 1991-1992 ο τελικός του Κυπέλλου ήταν διπλός, με νικητές τον Παναθηναϊκό επί του Αθηναϊκού και τον Ολυμπιακό επί του ΠΑΟΚ. Το “πείραμα” δεν θεωρήθηκε πετυχημένο και έτσι επανήλθε ο μονός τελικός.
 
Κορώνα ή γράμματα;
Το κύπελλο του 1969 δόθηκε με τη βοήθεια μιας τρύπιας δεκάρας στον Παναθηναικό. Το ματς έληξε ισόπαλο και στην παράταση (1-1) και η διαδικασία του στριψίματος έβγαλε νικητή το τριφύλλι κάτι που ισοδυναμούσε με νταμπλ για τους πράσινους. Μέχρι τότε ο Ολυμπιακός ήταν αήττητος στο Κύπελλο από τον Παναθηναϊκό, σε οποιαδήποτε φάση της διοργάνωσης.
 
Θεσσαλονίκη μου μεγάλη «κυπελλομάνα»!
Για πρώτη φορά το 1970 ο τελικός δεν διεξήχθη στην Αθήνα, αλλά στη συμπρωτεύουσα. Ήταν φυσικά για ένα κλασικό ντέρμπι της Θεσσαλονίκης μεταξύ ΠΑΟΚ και Άρη (με τους κίτρινους να επικρατούν 1-0). Ο Άρης έγινε η πρώτη ομάδα που κατέκτησε το τρόπαιο και δεν ήταν αθηναϊκή (Παναθηναϊκός, ΑΕΚ) ή πειραϊκή (Ολυμπιακός, Εθνικός). Μάλιστα εκείνος ο τελικός ήταν ο πρώτος που μεταδόθηκε τηλεοπτικά.
Να σημειώσουμε πως και το μακρινό 1933 είχε γίνει τελικός στη Θεσσαλονίκη μεταξύ Άρη και Εθνικού, ωστόσο έληξε ισόπαλος (2-2) κι έτσι επαναλήφθηκε στην Αθήνα, με τον Εθνικό να σηκώνει το τρόπαιο. Το 2005 ο τελικός διεξήχθη στην Πάτρα και ήταν η πρώτη φορά που έγινε εκτός Αθήνας, Πειραιά, Θεσσαλονίκης, ενώ ακολούθησαν το Ηράκλειο (2006) και ο Βόλος (2007).
 
Θέλω επειγόντως διακοπές!
Δύο φορές έχει διακοπεί ο τελικός του κυπέλλου Ελλάδας, το 1962 και το 1964.  Το 1962, ο τελικός Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός σταμάτησε στην παράταση χωρίς να υπάρχει σκορ (0-0) επειδή, λόγω των απανωτών καθυστερήσεων, είχε πλέον νυχτώσει και δεν επαναλήφθηκε ποτέ, οπότε δεν απονεμήθηκε το τρόπαιο εκείνη τη χρονιά. Το 1964 διεκόπη ο ημιτελικός των δύο αιωνίων, πάλι στην παράταση (1-1), λόγω εισβολής οπαδών στον αγωνιστικό χώρο. Ούτε τότε δόθηκε ο τίτλος, ωστόσο πολλά χρόνια αργότερα η ΕΠΟ αναγνώρισε αυτό το τρόπαιο στην ΑΕΚ, η οποία είχε προκριθεί στον τελικό αποκλείοντας τον Πιερικό νικώντας 1-3.
 
Τα σερί…
Αναφέραμε πιο πάνω τα σερί του πολυνίκη του θεσμού Ολυμπιακό, ωστόσο υπάρχουν και άλλες συνεχόμενες επιτυχίες άξιες λόγου. Ο ΠΑΟΚ από το 1970 έως και το 1974 αγωνίστηκε και στους πέντε τελικούς, ενώ κατακτά το τρόπαιο δύο φορές. Μέσα στη δεκαετία του ΄70 θα παίξει συνολικά σε επτά τελικούς. Η περίοδος 1982-1995 ανήκει στον Παναθηναϊκό, καθώς έπαιξε σε εννιά τελικούς και νίκησε σε όλους. Απ’ το 1997 ως το 1999 έπαιρνε το εισιτήριο για τον τελικό, ωστόσο δεν κέρδισε κανέναν! Η ΑΕΚ δημιούργησε το δικό της σερί παρουσιών σε τελικούς την τετραετία 1994-1997 κερδίζοντας στους δύο τελευταίους.  Την τετραετία 1982-1985 η Λάρισα έπαιξε στους τρεις από τους τέσσερις τελικούς και τα κατάφερε στην τρίτη της προσπάθεια, με το επιβλητικό 4-1 επί του ΠΑΟΚ. Στους δύο προηγούμενους είχε ηττηθεί από τον Παναθηναϊκό.
 
Λεωφόρος κυπέλλου
Το γήπεδο της Λεωφόρου Αλέξάνδρας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου και φυσικά και με του ελληνικού κυπέλλου. Εκεί έχουν διεξαχθεί οι περισσότεροι τελικοί Κυπέλλου (19) και ακολουθούν το ΟΑΚΑ (17) και το στάδιο Καραϊσκάκη (14). Συνολικά έχουν χρησιμοποιηθεί 11 γήπεδα. Τα υπόλοιπα είναι αυτά της Νέας Φιλαδέλφειας, της Νέας Σμύρνης, της Τούμπας, του Χαριλάου, το Καυτανζόγλειο, το Παμπελοποννησιακό, το Παγκρήτιο και το Πανθεσσαλικό.   
 
Του ύψους και τους βάθους
Τη μεγαλύτερη νίκη σε τελικό κυπέλλου έχει πετύχει η ΑΕΚ επί του Απόλλωνα Αθηνών με 7-1 το 1996. Τα Οοκτώ είναι ο μαγικός αριθμός του κυπέλλου Ελλάδας αφού τόσα είναι τα περισσότερα γκολ που έχουν σημειωθεί στους τελικούς. Στον πρώτο τελικό της ιστορίας το 1932 (ΑΕΚ-Άρης 5-3), σ’ αυτόν του 1976 (Ηρακλής-Ολυμπιακός 4-4, στην παράταση) και το 2009 (Ολυμπιακός-ΑΕΚ 4-4, επίσης στην παράταση).  Ο μοναδικός τελικός στην ιστορία του θεσμού, στον οποίο δεν σημειώθηκε γκολ, ούτε στην παράταση, ήταν αυτός του 1997 ανάμεσα στην ΑΕΚ και τον Παναθηναϊκό. Η Ένωση επιβλήθηκε στα πέναλτι 5-3.
 
Πάμε πέναλτι;
Πολλοί είναι αυτοί που διψούν για εκτελέσεις πέναλτι σε τελικό κύπέλλου, αλλά για πρώτη φορά τελικός οδηγήθηκε στα πέναλτι το 1974, με νικητή τον ΠΑΟΚ κόντρα στον Ολυμπιακό. Ακολούθησαν οι τελικοί το 1976 με νικητή τον Ηρακλή πάλι κόντρα στον Ολυμπιακό, το 1987 με νικητή τον ΟΦΗ κόντρα στον Ηρακλή, το 1988 με νικητή τον Παναθηναϊκό κόντρα στον Ολυμπιακό, το 1994 με νικητή τον Παναθηναϊκό κόντρα στην ΑΕΚ, το 1997 με νικήτρια την ΑΕΚ κόντρα στον Παναθηναϊκό και το 2009 με νικητή τον Ολυμπιακό κόντρα στην ΑΕΚ. Ο τελευταίος έχει ονομαστεί και «τελικός των τελικών», αφού εκτελέστηκαν 34 πέναλτι μέχρι να αναδειχθεί νικητής μετά το 4-4 της κανονικής περιόδου και της παράτασης κι αυτό είναι ρεκόρ στην ιστορία της διοργάνωσης, καθώς ξεπέρασε τα 32 που είχαν εκτελεστεί την περίοδο 1985-86 στην αναμέτρηση α’ γύρου μεταξύ Αναγέννησης Γιαννιτσών και ΠΑΟΚ (1-1).
 
Τα πρόσωπα των ρεκόρ
Τα ρεκόρ σ’ έναν θεσμό με τόσα πολλά χρόνια ιστορίας είναι πολλά. Εμείς υπογραμμίζουμε τα πιο σημαντικά με τον Ντούσαν Μπάγεβιτς να έχει μόλις μια κατάκτηση ως ποδοσφαιριστής (1978), ωστόσο ως προπονητής πέτυχε ένα μοναδικό ρεκόρ. Έγινε ο πρώτος που οδήγησε σε τελικό τέσσερις διαφορετικές ομάδες, την ΑΕΚ, τον Ολυμπιακό, τον ΠΑΟΚ και τον Άρη. Κατέκτησε το τρόπαιο με τις τρεις (το έχασε με τον Άρη), κάτι που επίσης είναι ρεκόρ.

Σε ό,τι αφορά τους ποδοσφαιριστές ο Νίκος Σαργκάνης είναι ο μοναδικός ποδοσφαιριστής που έχει παίξει σε τελικό Κυπέλλου Ελλάδας με τέσσερις διαφορετικές ομάδες. Το φάντομ υπερασπίστηκε σε τελικό τις εστίες των Καστοριάς, Ολυμπιακού, Παναθηναϊκού και Αθηναϊκού, σηκώνοντας την κούπα το τρόπαιο με τις τρεις (το έχασε με τον Αθηναϊκό).

Το πρώτο βιολί
Ο Γιώργος Σιδέρης του Ολυμπιακού με έξι γκολ είναι ο πρώτος σκόρερ του θεσμού. Άλλοι τρεις ποδοσφαιριστές έχουν πετύχει από πέντε, εκ των οποίων οι δύο είναι του Ολυμπιακού, (Γιώργος Δαρίβας και Κώστας Πολυχρονίου) και ο ένας του Παναθηναϊκού (Δημήτρης Σαραβάκος).

Διάφορα…
*** Σε δύο μόλις τελικούς τα 28 τελευταία χρόνια και στους δύο πάγκους είχαμε Έλληνες προπονητές. Είχε γίνει το 1998, με αντίπαλους το Χρήστο Εμβολιάδη και το Βασίλη Δανιήλ και το 2003 με Άγγελο Αναστασιάδη και Γιώργο Φοιρό.

*** Τελευταίος παίκτης που έχει πετύχει χατ τρικ σε τελικό είναι ο Βασίλης Τσάρτας το 1996 στο παιχνίδι ΑΕΚ – Απόλλων. Στον πρώτο τελικό του 1931 ο Κίτσος του Αρη πέτυχε χατ τρικ, αλλά η ομάδα του έχασε το Κύπελλο. Τα άλλα τρία χατ τρικ έχουν πετύχει οι Βάζος (1947), Τσιρώνης (1980) και Τσιάρτας (1996). Αυτοί βοήθησαν τις ομάδες τους να κερδίσουν.

*** Τελευταία ομάδα στην ιστορία, που κατάφερε να ανατρέψει σκορ και να κερδίσει τελικό στο 90λεπτο, δεχόμενη πρώτη γκολ, είναι η Καστοριά το 1980. Μάλιστα τότε συνέτριψε τον Ηρακλή με 5-2.
Η ΑΕΚ προηγήθηκε πέρσι, 2-0 μάλιστα, αλλά ο Ολυμπιακός πήρε το Κύπελλο. Ωστόσο δεν μπόρεσε να κάνει ολική ανατροπή.

*** Μόνο ο τελικός του 1997 μεταξύ Παναθηναϊκού και ΑΕΚ δεν είχε γκολ στη διάρκεια των 120 λεπτών. Τα περισσότερα γκολ που έχουν μπει σε τελικό είναι οκτώ (το 1932, το 1996 και πέρσι).

*** Ο Μίμης Δομάζος είναι ο άνθρωπος που έδειξε τη μεγαλύτερη αντοχή στο χρόνο… Ο πρώτος τελικός της καριέρας του ήταν το 1960 και ο τελευταίος το 1979. Μια διαφορά 19 ετών, σχεδόν δύο ποδοσφαιρικών γενιών!

*** Οι δύο παίκτες που έχουν πάρει Κύπελλο με τρεις διαφορετικές ομάδες, αγωνιζόμενοι στον τελικό, είναι ο Γρηγόρης Παπαβασιλείου, με Καστοριά, Παναθηναϊκό και ΟΦΗ, και ο Νίκος Σαργκάνης, με Καστοριά, Ολυμπιακό και Παναθηναϊκό. Ο Σαργκάνης έχει παίξει και με τέταρτη, τον Αθηναϊκό, αλλά ήταν χαμένος.
Ο Γιώργος Γεωργιάδης είχε την ευκαιρία να κάνει το ίδιο, αλλά δεν έπαιξε στον τελικό του 2005, πάντως μπορεί να θεωρηθεί ότι πήρε τίτλο με τρεις διαφορετικές ομάδες.