Τα εγκαίνια της νέας αίθουσας και κατ’ επέκταση η επανασύσταση του τμήματος επιτραπέζιας αντισφαίρισης του Α.Σ. Πέρα αποτέλεσαν κάτι σαν κοινωνικό γεγονός στην Κωνσταντινούπολη. Η αγάπη προς τον σύλλογο είναι δεδομένη όχι μόνο από τους Έλληνες ομογενείς, αλλά κι από τους Τούρκους και αρκεί κάποιος να δει πώς εκφράζουν οι τελευταίοι τη λατρεία τους, ειδικά προς τους αδερφούς Αλεξανδρίδη, για να το καταλάβει. Από τη δεκαετία του ’80 έχουν εγκατασταθεί μόνιμα στην Αθήνα οι τελευταίοι κι όμως οι φίλοι του αθλητισμού στη γειτονική χώρα τούς μνημονεύουν ακόμα αναγνωρίζοντας την τεράστια προσφορά τους στις εθνικές ομάδες της Τουρκίας.
Με βάση αυτή την απήχηση λοιπόν, κρίθηκε σκόπιμο να γίνουν σε δύο δόσεις οι εκδηλώσεις του σωματείου. Αρχικά με τις επισκέψεις στα ελληνικά σχολεία και τα εγκαίνια της νέας σύγχρονης αίθουσας από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και λίγες ημέρες μετά με την παρουσία στην έδρα του σωματείου νυν και πρώην αθλητών από ομάδες της Τουρκίας, του προέδρου της τουρκικής ομοσπονδίας του αθλήματος Κερίμ Κοτς και άλλων αξιωματούχων από τη χώρα. Στην τελευταία συνάντηση μάλιστα, παρέστη και ο Ναζίμ Αρμπατζί, επίσης μέλος της μεγάλης ομάδας του Πέρα τη δεκαετία του ’70, προς τιμήν της οποίας πήρε το όνομά του το προπονητήριο. Ήταν ο μόνος από τους πέντε αθλητές, που δεν είχε καταφέρει να παραβρεθεί στα εγκαίνια. Ο Βασίλης και ο Φάνης Αλεξανδρίδης ταξίδεψαν δύο φορές μέσα σε λίγες ημέρες στην Κωνσταντινούπολη για να παραστούν στις εκδηλώσεις, παρόντες από τη «χρυσή» 5άδα και οι Νταβίτ Κουμρού, Στέφανος Παντζίρης.
ΑΡΧΙΣΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΩΣ «ΕΡΜΗΣ ΤΟΥ ΠΕΡΑ»
Σύμφωνα με την ιστορία του Πέρα, όπως την έχουν στην Πόλη (διότι υπάρχουν κι άλλες πηγές, που θα τις αναφέρουμε παρακάτω), ο αθλητικός σύλλογος άρχισε τη μακρινή διαδρομή του το 1893 με την επωνυμία «Ερμής του Πέρα». Κάπου στις αρχές της δεκαετίας του ’10 (όπως επίσης αναφέρουν πηγές στην Πόλη), μετονομάστηκε σε Πέρα, αλλά το 1923 επικράτησε για τους Τούρκους το Μπεήογλου Σπορ (Beyoğlu Spor), επειδή πήρε αυτό το όνομα η συνοικία. Αυτός είναι και ο λόγος, που εμφανίζεται σε σήμα του συλλόγου το 1923 ως έτος ίδρυσής του, ενώ από τότε έχει και το σημερινό 4όροφο κτίριο στην οδό Τέλσοκακ 9.
Το Πέρα εξελίχτηκε σ’ ένα από τα κορυφαία σωματεία της ομογένειας με αξιοσημείωτη αθλητική, κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα, όμως μετά το 1982 και τη σταδιακή αποχώρηση των κορυφαίων αθλητών του το τμήμα επιτραπέζιας αντισφαίρισης άρχισε να μαραζώνει. Κάποια στιγμή η διοίκηση πήρε την απόφαση να διακόψει τη λειτουργία του (χωρίς το πρόβλημα να είναι οικονομικό) και δυστυχώς το πινγκ πονγκ έμεινε ανενεργό για περισσότερο από 30 χρόνια. Χάθηκε έτσι και μία ουσιαστική αθλητική ενασχόληση για τους ομογενείς και όχι μόνο. Άλλωστε το Πέρα πάντα διατηρούσε το πολύ καλό όνομα στον αθλητισμό, ενώ πως μας τονίστηκε χαρακτηριστικά, στο μακρινό 1940, όταν στην Πόλη ζούσαν 150.000 Έλληνες, δημιουργούνταν ουρές για παιχνίδι έξω από την αίθουσα επιτραπέζιας αντισφαίρισης! Στον Α’ παγκόσμιο πόλεμο η μεγάλη εγκατάσταση χρησιμοποιήθηκε ως νοσοκομείο.
Το Πέρα άρχισε με ποδόσφαιρο και γυμναστική. Στην πορεία καλλιέργησε ακόμα το μπάσκετ, το βόλεϊ, τον στίβο, την επιτραπέζια αντισφαίριση, την άρση βαρών και την πυγμαχία. Πολλά από τα τμήματα του συλλόγου κατάφεραν να διακριθούν σε διάφορες διοργανώσεις. Το τμήμα βόλεϊ ανδρών για παράδειγμα, υπήρξε από τα κορυφαία στην Τουρκία τις δεκαετίες του 1940 και του 1950, ενώ κατέκτησε κάποια χρόνια και την πρωτιά στο τουρκικό πρωτάθλημα. Το τμήμα ποδοσφαίρου κατέλαβε την 5η θέση στο τοπικό πρωτάθλημα της Κωνσταντινούπολης το 1945, ενώ στις αρχές της δεκαετίας του ‘60 αγωνιζόταν στην τουρκική Σούπερ Λίγκα. Επίσης πολλοί αθλητές διακρίθηκαν σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο, όπως ο παγκόσμιος πρωταθλητής στην άρση βαρών και προπονητής παλιότερα της σπουδαίας ελληνικής εθνικής ομάδας Χρήστος Ιακώβου.
Ο νέος χώρος του πινγκ πονγκ βρίσκεται στον 2ο όροφο της εγκατάστασης. Για χρόνια ήταν αίθουσα θεάτρου, πάντως και στο σήμερα θα συνεχίσει να εξυπηρετεί περιστασιακά τέτοιες ανάγκες. Υπάρχουν κυλικείο και σημεία αναψυχής. Έξω ακριβώς από την αίθουσα τοποθετήθηκαν εμβλήματα συλλόγων, φωτογραφίες, όπως και φωτοτυπίες με δημοσιεύματα από τη «χρυσή» εποχή του σωματείου. Στους τοίχους ξεχωρίζουν οι εικόνες από ρεπορτάζ παλιών εφημερίδων για τις διεθνείς επιτυχίες, κυρίως του Βασίλη και του Φάνη Αλεξανδρίδη (δύο φορές «χρυσός» Μεσογειονίκης στο απλό ανδρών ο πρώτος, χάλκινος πρωταθλητής Ευρώπης στο απλό παίδων ο δεύτερος, μεταξύ άλλων διακρίσεων). Στα γραφεία της διοίκησης έχουν τοποθετηθεί τα αναρίθμητα τρόπαια και πολλά ακόμα αναμνηστικά και φυσικά σε διαδρόμους της εγκατάστασης είναι κρεμασμένα κάδρα από πολλές ακόμα ένδοξες στιγμές σε διάφορα αθλήματα.
«Η ΑΡΧΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΑ ΟΝΟΜΑΣΤΕΙ ΑΙΘΟΥΣΑ ΑΔΕΡΦΩΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗ»
Στο ισόγειο του κτιρίου υπάρχει κλειστό γυμναστήριο, κυρίως για μπάσκετ και βόλεϊ, αλλά έχει φιλοξενήσει και τουρνουά επιτραπέζιας αντισφαίρισης. Σε αγώνες μάλιστα, που οργάνωσε το Πέρα την περασμένη άνοιξη και τους αφιέρωσε στους αδερφούς Αλεξανδρίδη, άνοιξε πάλι η συζήτηση για επανασύσταση του τμήματος και προχώρησε οριστικά. Μόλις τον Ιούνιο η ομάδα των ανδρών μετείχε στα παιχνίδια της 3ης κατηγορίας, κατάφερε την προαγωγή στη 2η, μάλιστα είχε στη σύνθεσή της και τον βετεράνο πια Β. Αλεξανδρίδη. Φέτος βρίσκεται στην 6η θέση του πρωταθλήματος, θα κυνηγήσει την τριάδα και τη νέα άνοδο, αλλά βέβαια, κέρδισε από καιρό την αναγνώριση με τις κορυφαίες διακρίσεις, που είχε σημειώσει μέχρι τις αρχές του ‘80. Κατ’ αρχάς, η «θρυλική ομάδα 1976», όπως ονομάστηκε το προπονητήριο, κατέκτησε τότε το 1ο πρωτάθλημα Τουρκίας έπειτα από αρκετά χρόνια, ενώ ακολούθησαν τρία ακόμα πρωταθλήματα μέχρι και το 1982. Ξεχωριστή σημασία δε, είχε μία πρόταση της διοίκησης, όπως τη μετέφερε σε ομιλία του ο αντιπρόεδρος του Πέρα Ανδρέας Ρομπόπουλος.
Ήταν να πάρει η αίθουσα το όνομα των αδερφών Αλεξανδρίδη ώστε να τιμηθούν οι δύο πρώην πρωταθλητές Τουρκίας και Βαλκανιονίκες. «Προς τιμήν τους όμως, ο Βασίλης και ο Φάνης αρνήθηκαν ευγενικά την πρόταση και ανέδειξαν εξαιρετικό ομαδικό πνεύμα ζητώντας να τιμηθεί με αυτόν τον τρόπο ολόκληρη η ομάδα του ‘70», τόνισε ο Ρομπόπουλος, που θυμάται τον πατέρα του Χαράλαμπο (πρωταθλητής δισκοβολίας, ως αθλητής του Α.Σ. Ταταούλων, στα χρόνια 1953-1959) να συμβουλεύει από τη δεκαετία του ’90 ότι «με συρρικνωμένη την ομογένεια δεν γίνεται να έρθουν επιτυχίες στα ομαδικά αθλήματα, όπου απαιτούνται και υψηλοί προϋπολογισμοί και καλό είναι η προσοχή να πέσει στα ατομικά σπορ». Το σωματείο (που φυσικά έκανε μεγάλο όνομα και στο ελληνικό πινγκ πονγκ, όπου συνεχίζει από το 1973 στην Αθήνα και το 1978 στη Θεσσαλονίκη) θα συνεχίσει τις κινήσεις για την προσέλκυση νέων αθλητών στο τμήμα. Μετά τα ελληνικά σχολεία έχει στα πλάνα του να επισκεφτεί και τα τουρκικά σχολεία της συνοικίας, όπως και τα εβραϊκά με τη συνδρομή του παλιού διεθνή αθλητή του Νταβίτ Κουμρού, ο οποίος είναι Εβραίος. Πέρα από την επιτραπέζια αντισφαίριση διατηρεί σήμερα τμήματα βόλεϊ, μπάσκετ και ποδοσφαίρου.
Οι διαφορετικές εκδοχές για την ίδρυση του Πέρα
Σε διάφορες πηγές αναφέρονται δύο χρονολογίες για την ίδρυση του Πέρα ως Ερμής, χωρίς να υπάρχει επιβεβαίωση. Άλλες παρουσιάζουν το 1893 και άλλες το 1877. Δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια επίσης, πότε απωλέσθη το Ερμής κι έμεινε σκέτο το Πέρα Κλουμπ. Αξιοσημείωτο και το εξής: Στην είσοδο των εγκαταστάσεων του Πέρα υπάρχει το έμβλημα του σωματείου με τα αρχικά από την ελληνική ονομασία, όπως και την τουρκική. Στο σήμα, που φέρει τα αρχικά ΑΣΠ (Αθλητικός Σύλλογος Πέρα δηλαδή), αλλά και σε εκείνο με τα αρχικά BSK (Beyoğlu Spor Kulübü) αναφέρεται ως έτος ίδρυσης το 1886… Με την τουρκική ονομασία έχει τοποθετηθεί ψηλά στον χώρο της υποδοχής έγχρωμο το έμβλημα και αναφέρει 1923, προφανέστατα επειδή τότε άλλαξε η ονομασία για τους Τούρκους…
Γεγονός είναι ότι από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης ίδρυσαν δεκάδες αθλητικά σωματεία (περίπου 60), όμως ακολούθησαν βαλκανικοί και παγκόσμιοι πόλεμοι, όπως και τα Σεπτεμβριανά του 1955 (όπου καθοδηγούμενος τουρκικός όχλος προκάλεσε βίαια επεισόδια κατά περιουσιών των Ελλήνων ομογενών και όχι μόνο) και κάηκαν αρχεία. Χάθηκαν σημαντικές πληροφορίες για την ιστορία των σωματείων, αλλά κανένας δεν ασχολήθηκε κι έτσι έμεινε περισσότερο γνωστή η ιστορία των δύο μεγάλων συλλόγων της ομογένειας, του Πέρα και των Ταταούλων, που συνεχίζουν άλλωστε και τη λειτουργία τους. Επίσης, πηγές στο ίντερνετ αναφέρουν ότι ο Ερμής, που είχε σημαντική δραστηριότητα μέχρι το 1922, αναγκάστηκε να διακόψει τη λειτουργία του από τις τουρκικές αρχές.
Επιμέλεια: Γιάννης Φάκαρος