Οι ιστορίες ομάδων με βαρύ παρελθόν που ξαφνικά λόγω δυσβάστακτων οικονομικών οφειλών περνάνε στη…. λήθη είναι περίπου κοινός τόπος πια και στη χώρα μας αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Και αν στα…δικά μας κάποτε είχαν βρεθεί δεκάδες παραθυράκια και νόμοι πίσω από τους νόμους για να τη γλιτώσουν πολλές ομάδες στο παρελθόν αυτό δεν ισχύει για την Ιταλία.
H θρυλική Καζέρτα αφού έπεσε στα ερασιτεχνικά πρωταθλήματα της χώρας μόλις τώρα ξανάφτασε στην Α2, η Σιένα που κυριάρχησε για μια δεκαετία με εμφανίσεις και σε φάιναλ φορ υπάρχει ως ομάδα της Β΄ εθνικής, ενώ οι δύο εκπρόσωποι της Basket City Βίρτους και Φορτιτούντο Μπολόνια μόλις τα τελευταία χρόνια ξεπέρασαν τους δικούς τους μπελάδες. Στη δίνη της αμφιβολίας και στα όρια της διάλυσης βρίσκεται εδώ και μερικές μέρες μια άλλη θρυλική Ιταλική ομάδα: Η Βίρτους Ρόμα. Εξήντα χρόνια μετά την ίδρυσή της ανακοίνωσε την απόφαση της να αποσύρει την ομάδα από το ‘’σπαγκέτι σιρκουί’’ και να πάψει να παίζει στο Ιταλικό πρωτάθλημα λόγω χρεών.
Η Βίρτους Ρόμα δεν είναι μια τυχαία ομάδα. Για πολλά χρόνια στη δεκαετία του ’90 ήταν πολύ απλά η πιο…. πλούσια μπασκετική ομάδα της Ευρώπης ξοδεύοντας μυθικά ποσά για ξένους και Ιταλούς παίκτες. Και δεν είναι η πρώτη φορά που βρίσκεται σε μεγάλα….ζόρια. Η πρώτη φορά που βρέθηκε στα όρια της κατάρρευσης ήταν ακριβώς τότε: Τις εποχές του άκρατου νεοπλουτισμού. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή….
Οι χρυσές εποχές του μπάσκετ στη Ρώμη άρχισαν το 1972 όταν η ομάδα συμφώνησε και ‘’έδωσε’’ το όνομα της στην πανίσχυρη τράπεζα Banco di Roma. Η τράπεζα της Ρώμης θα μείνει στο προσκήνιο μέχρι το 1988 και σ΄ αυτό το διάστημα η ομάδα θα κατορθώσει να ανέβει στην Α1 το 1979 και να να κερδίσει το 1983 το πρώτο και τελευταίο πρωτάθλημα της ιστορίας της. Η μεγάλη μεταμόρφωση οφειλόταν στον σπουδαίο κόουτς Βαλέριο Μπιανκίνι, τον επονομαζόμενο και ΄΄Ευαγγελιστή’’ που μετέτρεψε με απλές κινήσεις μια μέτρια ομάδα σε υπερ-δύναμη.
Ένα χρόνο μετά την κατάκτηση του τίτλου στην Ιταλία η Ρόμα στεφόταν και πρωταθλήτρια Ευρώπης κερδίζοντας στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών στη Γενεύη το απόλυτο φαβορί της Μπαρτσελόνα με μεγάλη ανατροπή στα τελευταία λεπτά. Ο παίκτης που καθόρισε την τύχη του τελικού ήταν ο Αμερικάνος γκαρντ της Ρόμα Λάρι Ράιτ, ένας αληθινός σόουμαν που είχε πάει στην Ιταλία απευθείας από το ΝΒΑ. Το ρόστερ της Ρόμα ήταν γεμάτο από μέτριους Ιταλούς ρολίστες που διακρίνονταν όμως για την έφεση τους στις σκληρές (έως βρώμικες) άμυνες όπως οι Σολφρίνι, Τζιλάρντι, Πολεζέλο και τη διάδα των ξένων συμπλήρωνε ο πρώτος undersized center στην ιστορία του σύγχρονου Ευρωπαϊκού μπάσκετ: Ο Κλάρενς Κι είχε μπόι σκάρτα 2 μέτρα αλλά μια θηριώδη σωματική διάπλαση που του επέτρεπε να κυριαρχεί απέναντι σε σέντερ 15 ή 20 πόντους ψηλότερους γι’ αυτό απέκτησε και το παρατσούκλι ‘’Κινγκ Κονγκ’’.
Στον ορίζοντα της ομάδας όμως υπήρχαν ακόμη πιο εντυπωσιακές εποχές οικονομικής ακμής. Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 το σπόνσορινγκ της ομάδας πέρασε στα χέρια ενός άλλου οικονομικού κολοσσού: Του πανίσχυρου Gruppo Ferrucci που τότε κυριαρχούσε στην οικονομική ζωή της γειτονικής χώρας. Αποφασίστηκε η ομάδα να πάρει το όνομα μιας εκ των επιχειρήσεων του γκρουπ, της εφημερίδας Il Messagero. Και κάπου εκεί ο νεοπλουτισμός κτύπησε κόκκινο. Στα τρία χρόνια του Γκρούπο Φερούτσι η ομάδα έφερε στη Ρώμη παίκτες όπως ο Ντίνο Ράτζα (με ένα μυθικό συμβόλαιο που τον έπεισε να μην πάει στο ΝΒΑ και τη Βοστώνη), τον Μπράιαν Σο, τον Ντάνι Φέρι (αμέσως μετά την επιλογή του στο νούμερο 2 του ντραφτ και πριν καν παίξει στο ΝΒΑ), τον Μάικλ Κούπερ από τους Λέικερς και τον Ρικ Μαχόρν, ένα από τα bad boys των Ντιτρόιτ Πίστονς. Δίπλα τους βρέθηκαν σπουδαίοι Ιταλοί παίκτες που μετακόμισαν στην Αιώνια πόλη όπως οι Τόνουτ, Νικολάι, Φαντότσι. Πρέμιερ, Ντελ΄Ανιέλο. Κι΄όμως αυτή η σύναξη που θύμιζε dream team δεν κατάφερε ποτέ να πάρει πρωτάθλημα και περιορίστηκε σε δύο συμμετοχές σε τελικούς του Κυπέλλου Κόρατς και μια κατάκτηση του τροπαίου.
Το πρώτο καμπανάκι συναγερμού ακούστηκε στη Ρώμη όταν ένας κυκεώνας οικονομικο-πολιτικών σκανδάλων ‘’σκέπασε΄΄ το Γκρούπο Φερούτσι. Kαι ο ιδιοκτήτης του Ραούλ Γκαρντίνι έδωσε τέλος στη ζωή του στο σπίτι του στο Μαϊάμι. Η οικονομική κατάρρευση του γκρουπ οδήγησε φυσικά στην αποχώρηση του από τη χορηγία της ομάδας.
Παρά τα μεγάλα προβλήματα η Ρόμα άντεξε και μάλιστα το 2005 έκανε την τελευταία μεγάλη μεταγραφή της ιστορίας: Συμφώνησε με τον Ντέγιαν Μποντιρόγκα που έπαιξε εκεί τα δύο τελευταία χρόνια της καριέρας του. Το 2011 ήρθε ο πρώτος ‘’θάνατος’’ της ομάδας. Με την ομάδα να τερματίζει 9η στο πρωτάθλημα και μετά από 16 χρόνια να μένει εκτός πλέι οφ η Ευρωλίγκα αποφάσισε να της αφαιρέσει την άδεια Α’ και το εγγυημένο συμβόλαιο. Η θέση της Ρόμα δόθηκε στο Μιλάνο το οποίο είχε μόλις αναλάβει να ‘’αναστήσει’’ ο σενιόρ Αρμάνι. Χωρίς τα χρήματα της Ευρωλίγκα η κατάρρευση έμοιαζε δεδομένη. Παρόλα αυτά και κόντρα σε όλες τις προβλέψεις η Ρόμα κατάφερε να φτάσει στους τελικούς των πλέι οφ της επόμενης σεζόν και ξαναπέκτησε το δικαίωμα να παίξει στην Ευρωλίγκα. Αυτή τη φορά ήταν ο σύλλογος που αρνήθηκε τη συμμετοχή διαφωνώντας με την Ευρωλίγκα σε ορισμένους βασικούς όρους όπως το ότι έπρεπε να πληρώνει ενοίκιο σε ένα γήπεδο που θα είχε τη μίνιμουμ απαιτούμενη χωρητικότητα.
Η Ρόμα προτίμησε εκούσια το Eurocup και η αντίστροφη μέτρηση ξεκίνησε. Η φθορά ήρθε γρήγορα και το καλοκαίρι του 2015 σε μια ακόμη καινοφανή κίνηση η διοίκηση του συλλόγου ζήτησε από την Ιταλική ομοσπονδία να εγκρίνει τον….υποβιβασμό της (είχε τερματίσει 10η στο πρωτάθλημα) στην Α2 για να μπορέσει να ξοφλήσει τα χρέη της. Η Ιταλική ομοσπονδία ενέκρινε το αίτημα του οικειοθελούς υποβιβασμού, η ιστορική Βίρτους ξαναβρέθηκε στην Α2 μετά από 35 χρόνια. Η επιστροφή στην Α1 το 2019 δεν σήμανε μια νέα εποχή για την ομάδα. Ένα χρόνο αργότερα ανακοίνωσε την απόφαση της να αποχωρήσει από τις επαγγελματικές κατηγορίες του Ιταλικού μπάσκετ και αυτή τη στιγμή κανείς δεν ξέρει αν θα παραμείνει στον χάρτη έστω σαν ερασιτεχνικός σύλλογος ή θα σβήσει εντελώς από τον χάρτη της μπασκετικής Ιταλίας.