Συνήθως την ιστορία στον αθλητισμό και στον πόλεμο τη γράφουν οι νικητές. Και το προνόμιο αυτό ανήκει με την ίδια συχνότητα στους ‘’στρατηγούς’’ και όχι στους λοχαγούς ή τους στρατιώτες. Κάτω από αυτό το πρίσμα ο Τεξ Γουίντερ που έφυγε πλήρης ημερών στα 96 του χρόνια θα μπορούσε να γράψει χιλιάδες σελίδες, ενδεχόμενα τόμους ολόκληρους, για τα τελευταία 22 χρόνια της προπονητικής του καριέρας. Προτίμησε να γράψει όλο κι΄όλο και αυτό κυκλοφόρησε σε μια εποχή –πίσω στο 1962- που ίσως ούτε ο ίδιος δεν μπορούσε να φανταστεί τι θα ακολουθούσε στην απίθανη ζωή του. Ο Τεξ Γουίντερ είναι για όσους γνωρίζουν κάτι παραπάνω από απλά νούμερα και λίστες νικητών ο προπονητής που έπαιξε το μεγαλύτερο ρόλο στη δημιουργία δύο ομάδων που έμειναν στην ιστορία: Των Σικάγο Μπουλς που κέρδισαν έξι τίτλους στο ΝΒΑ και των Λέικερς που κέρδισαν τρεις ακόμη. Στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και στα ρεπορτάζ των καναλιών αυτά τα πρωταθλήματα τα κέρδισε ο Φιλ Τζάκσον που έχει γράψει και δεκάδες βιβλία. Μόνο που ο συμπαθής και λιγομίλητος γεροντάκος που καθόταν δίπλα του στον πάγκο δεν ήταν απλά ένας ασίσταντ κόουτς του συρμού αλλά ο προπονητής που καθιέρωσε την τριγωνική επίθεση, έκτισε δύο πρωταθλήτριες ομάδες και άλλαξε το μπάσκετ όπως το ξέραμε στη δεκαετία του ’90.
Χρειάστηκε ένα από τα πιο όμορφα (και αποκαλυπτικά) βιβλία που αφορούν το μπάσκετ για να αντιληφθεί ο μπασκετικός πλανήτης ποιος ακριβώς ήταν ο Τεξ Γουίντερ. To 1992, εποχή που ήδη έχει ξεκινήσει να γράφεται η ιστορία των θρυλικών Μπουλς ο Σαμ Σμιθ, ένας δημοσιογράφος του Σικάγο που κάλυπτε το ρεπορτάζ της ομάδας κυκλοφορεί το βιβλίο Jordan Rules. Ο νόμος του Τζόρνταν, θα λέγαμε σε μια ελεύθερη διασκευή και μετάφραση. Και περιγράφει τη χρονιά που οι Μπουλς και ο Μάικλ Τζόρνταν κέρδισαν το πρώτο πρωτάθλημα τους στο ΝΒΑ. Πέρα από γεγονότα που δεν έκαναν τους ανά τον πλανήτη πιστούς του ‘’αέρινου’’ Μάικλ να χαμογελάσουν και ιστορίες από τα αποδυτήρια των Μπουλς που αποκάλυπταν σχέσεις και καταστάσεις που αργότερα οδήγησαν στον κατακερματισμό αυτής της μεγάλης ομάδας κάπου στα μέσα του βιβλίου περιγράφεται ένα γεγονός. Η στιγμή που ο Τεξ Γουίντερ λέει στον Φιλ Τζάκσον ότι ο μόνος τρόπος για να κερδίσουν ένα τίτλο πρωταθλητή στο ΝΒΑ. ‘’Θα παίξουμε αυτή την επίθεση που λέγεται τριγωνική και την έπαιζα κάποτε στο πανεπιστήμιο του Κάνσας. Μόνο που υπάρχει ένα λεπτό σημείο: Αν παίξουμε αυτή την επίθεση ο Μάικλ δεν θα σκοράρει 40 πόντους κάθε βράδυ και ενδεχόμενα δεν θα βγει πρώτος σκόρερ στο ΝΒΑ’’, λέει ο Γουίντερ που εκείνη την εποχή είναι ήδη 67 ετών! Ο Φιλ Τζάκσον είχε πάντοτε δύο μεγάλα πλεονεκτήματα ως προπονητής: Άκουγε τον άλλο και ήξερε τι ήθελε ο άλλος να ακούσει απ΄ αυτόν. ‘’Θα πάρουμε πρωτάθλημα;», ήταν η μοναδική ερώτηση που έκανε στον Γουίντερ. Ο γερο-ασίσταντ απάντησε καταφατικά αλλά ούτε ο ίδιος δεν περίμενε όσα ακολούθησαν. Οι Μπουλς δεν πήραν ένα αλλά έξι πρωταθλήματα από το 1989 μέχρι το 1998 κτίζοντας τον μύθο της καλύτερης ομάδας όλων των εποχών. Ο Τζάκσον ανέλαβε το ‘’επικοινωνιακό’’ κομμάτι και όπως αποκαλύπτει το ίδιο βιβλίο το έκανε καλά κάμπτοντας τις φοβερές αντιδράσεις του Τζόρνταν που δεν ήθελε να αποδεχθεί μια επίθεση που η μπάλα δεν θα ήταν αποκλειστικά στα χέρια του και έπρεπε να μοιράσει τις επιθέσεις με άλλους. Ο Γουίντερ ανέλαβε όλα τα υπόλοιπα και ακριβώς έτσι τον έβλεπα στη διάρκεια των τελικών του 1998 να λειτουργεί. Μια ώρα πριν το τζάμπολ την ώρα που ο Τζάκσον απολάμβανε σε ένα μικρό γραφείο στα άδυτα του Γιουνάιτεντ Σέντερ τις τελευταίες ρουφηξιές του πούρου του ο Γουίντερ σχεδίαζε επιθέσεις και μιλούσε στους παίκτες μέσα στα αποδυτήρια του Γιουνάιτεντ Σέντερ. Μέσα στη δεκαετία που είχε μεσολαβήσει οι Μπουλς είχαν τελειοποιήσει την επίθεση που ο ίδιος είχε λανσάρει ένα….αιώνα νωρίτερα στα κολέγια και την είχε ξαναβγάλει από αραχνιασμένα συρτάρια για να τους κάνει πρωταθλητές.
Ο Τζάκσον τον πήρε μαζί του και στο Λος Άντζελες. Ο Γουίντερ κουβάλησε τα χαρτιά του στην πόλη των Αγγέλων και σχεδίασε μια νέα εκδοχή της δικής του επίθεσης αυτή τη φορά βασισμένη σε ένα άλλο δίδυμο σούπερ σταρ. Δεν υπήρχαν πια ο Τζόρνταν και ο Πίπεν αλλά ο Μπράιαντ και ο Ο’ Νιλ. Αλλά τα πρόσωπα μικρό ρόλο έπαιζαν για τον θρυλικό πιονιέρο του μπάσκετ. Για αυτόν μέτραγε η επίθεση, το σύστημα, τίποτε παραπάνω και τίποτε λιγότερο. Το 2001, στη διάρκεια των τελικών του ΝΒΑ, πήρα άδεια από τον Φιλ Τζάκσον να παρακολουθήσω μια προπόνηση των Λέικερς. Ο Τζάκσον ήταν πια celebrity στην πόλη των Αγγέλων εφάμιλλος και ίσος με τους σούπερ σταρ παίκτες που κοουτσαρε. Τίποτε όμως δεν είχε αλλάξει σε σχέση με τις μέρες στο Σικάγο. Δεν θα το πίστευα αν δεν το έβλεπα με τα μάτια μου. Η προπόνηση των Λέικερς έγινε με τον Τζάκσον σχεδόν θεατή ντυμένο με πόλο και τζιν να παρακολουθεί καθισμένος σε μια καρέκλα της γραμματείας και τον Τεξ Γουίντερ, στα 79 του, να δίνει οδηγίες μέσα στο παρκέ που άκουγαν με θρησκευτική ευλάβεια οι σταρ των Λέικερς. Τον είχα γνωρίσει στο ενδιάμεσο για τις ανάγκες μιας συνέντευξης και τόλμησα να τον ρωτήσω: ‘’Κόουτς, ακόμη εδώ γύρω είσαι;’’. Μου απάντησε χαμογελαστός, ένας εύθραυστος ηλικιωμένος ‘’παππούς’’, λες και μιλούσε στο εγγονάκι του: ‘’Ο Φιλ δεν με αφήνει να πάρω σύνταξη. Φοβάμαι ότι θα πεθάνω στο γήπεδο’’ και έβαλε τα γέλια. Και έμεινε ενεργός είτε σε ρόλο ασίσταντ, είτε σε ρόλο τεχνικού συμβούλου άλλα εννιά χρόνια μετά από εκείνη τη σεζόν. Τελικά αποσύρθηκε το 2009 σε ηλικία 87(!) αφού πρώτα υπέστη μια καρδιακή προσβολή. Δεν συνήλθε ποτέ από εκείνο το καρδιακό επεισόδιο και έζησε άλλα εννιά χρόνια μέχρι το θάνατο του ημι-παράλυτος. Θα ζει όμως μετά απ΄ αυτόν η επίθεση που ο ίδιος επινόησε και η οποία σήμερα είναι κτήμα χιλιάδων ομάδων και προπονητών στον πλανήτη.
Γράψαμε για τα λαμπερά χρόνια του Γουίντερ και στην ουσία για τις δύο τελευταίες δεκαετίες της καριέρας του στο ΝΒΑ. Όλα όμως είχαν ξεκινήσει πολύ πιο πίσω. Ο Γουίντερ πριν γίνει το πολύτιμο δεξί προπονητικό χέρι του Φιλ Τζάκσον είχε δουλέψει μια ολόκληρη ζωή σε κολεγιακές ομάδες, το πραγματικό του όνομα ήταν Μορίς Φρέντρικ Γουίντερ και το Τεξ που τον γνώριζαν όλοι είχε να κάνει με την Τεξάνικη καταγωγή του. Η πρώτη του δουλειά ήταν να μαζεύει άδεια κουτιά για ένα φούρνο και σε αντάλλαγμα έπαιρνε το ψωμί της ημέρας για την οικογένεια του. Έπαιξε κολεγιακό μπάσκετ τα χρόνια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου και θα μπορούσε να πάρει μέρος στους Ολυμπιακούς του 1944 όχι ως μπασκετμπολίστας αλλά ως αθλητής του επι κοντώ αλλά η συγκεκριμένη διοργάνωση δεν διεξήχθη ποτέ. Πήρε δίπλωμα πιλότου της Αμερικάνικης Πολεμικής Αεροπορίας και μετά το στρατιωτικό του διάλειμμα γύρισε στα κολέγια από όπου αποφοίτησε τελικά το 1947. Παρότι ήταν μόλις 25 ετών αποφάσισε εντελώς ξαφνικά να ασχοληθεί με την προπονητική του μπάσκετ, δούλεψε τέσσερα χρόνια σαν ασίσταντ στο πανεπιστήμιο του Κάνσας, μια διετία σαν πρώτος προπονητής στο Μαρκέτ και επέστρεψε σαν πρώτος προπονητής το 1953 στο Κάνσας. Στην πενταετία που έμεινε στο Κάνσας αποφάσισε η επίθεση του να βασιστεί σε ένα μάλλον καινοφανές σύστημα που ονόμασε triangle offence και όπως ο ίδιος αποκαλύπτει στο βιβλίο με τον ομώνυμο τίτλο που εξέδωσε το 1962 του την είχε διδάξει ένας κολεγιακός προπονητής την εποχή που έπαιζε και ο ίδιος μπάσκετ! Ο ίδιος εξέλιξε και τελειοποίησε την ιδέα. Η βασική αρχή της τριγωνικής επίθεσης είναι ο σχηματισμός ενός τριγώνου με τον σέντερ στο λόου πόστ (ο Ρόντμαν στους Μπουλς αποτελεί το τέλειο παράδειγμα), ένα φόργουορντ στο ‘’φτερό’’ (Πίπεν) και ένα γκαρντ στη γωνία, ρόλο που δεν ήθελε να αποδεχτεί αρχικά ο Μάικλ Τζόρνταν. Οι άλλοι δύο της πεντάδας σχηματίζουν το λεγόμενο two-man team με ένα ακόμη περιφερειακό στην κορυφή και ένα φόργουορντ στο high post. Το σύστημα απαιτεί η μπάλα να περάσει από όλους, να υπάρχουν τέλειες αποστάσεις μεταξύ τους και δίνει ισόποσες δυνατότητες πάσας (σε τέσσερις άλλους παίκτες) ή σουτ στο κάθε μέλος της πεντάδας. Κάθε πάσα ή κόψιμο έχει λόγο που γίνεται και κυρίως κάθε κίνηση βασίζεται στο τι επιλογές κάνει η αντίπαλη άμυνα. Ως ένα απαιτητικό σχήμα με πολλές επιλογές αλλά και ανάγκη για τέλειο spacing το σύστημα για πολλά χρόνια είχε μείνει στα αζήτητα. Μέχρι τη μέρα που ο Τεξ Γουίντερ είπε στον Φιλ Τζάκσον: ‘’Μ΄ αυτή την επίθεση οι Μπουλς θα πάρουν πρωτάθλημα’’. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία. Μια ιστορία που ο μέσος μπασκετόφιλος ξέρει ότι την έγραψαν ο Τζάκσον, ο Μάικλ, ο Πίπεν, ο Κόμπι και ο Σακίλ. Αλλά όπως μου είπε και ένα βράδυ στη Νέα Υόρκη ένας άλλος θρύλος –της μαχητικής δημοσιογραφίας- ο Πιτ Βέσι για τον Γουίντερ: ‘’Αυτός ο γέρος φίλε, έχει μέσα στο μυαλό όλο το μπάσκετ του κόσμου’’.