Η ιστορία των ξένων προπονητών στον πάγκο του Παναθηναϊκού έχει τις ρίζες της πολύ παλιά και το αποψινό επίσημο ντεμπούτο του Ρικ Πιτίνο είναι απλά ένας κρίκος σε μια αλυσίδα που ξεκίνησε πολύ παλιά. Ο Ρικ Πιτίνο θα γίνει και για το….τυπικό της υπόθεσης ο 9ος ξένος προπονητής που θα κοουτσάρει τον Παναθηναϊκό τον τελευταίο μισό αιώνα και ο δεύτερος Αμερικάνος.
Η αρχή έγινε πίσω στο μακρινό 1965 όταν η τότε διοίκηση του Παναθηναϊκού πήρε την απόφαση να εμπιστευθεί τις τύχες του τμήματος σε ένα Σέρβο κόουτς τον Μίοντραγκ ‘’Μίο’’ Στεφάνοβιτς μετά από ένα….εσωτερικό πραξικόπημα! Οι παίκτες της ομάδας διαφωνούσαν με τις ‘’σκληρές’’ προπονητικές μεθόδους του Νίκου Μήλα και ζήτησαν από τη διοίκηση την αποπομπή του αφού μάλιστα η ομάδα είχε κάνει μια πολύ άσχημη πορεία στο πρωτάθλημα με 8 νίκες και 10 ήττες! Μάλιστα, ο Στεφάνοβιτς είχε κάνει μεγάλη καριέρα παίκτη στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια φορώντας τη φανέλα του Ερυθρού Αστέρα πριν φτάσει στην Αθήνα για να αναλάβει τον Παναθηναϊκό είχε δουλέψει στην εθνική ομάδα της Τυνησίας και στην εθνική γυναικών της Γιουγκοσλαβίας! Ο Στεφάνοβιτς πάντως δεν μπόρεσε να φέρει τα αποτελέσματα που περίμεναν στην ομάδα και έτσι η πρόσληψη του πρώτου ξένου προπονητή σε ελληνική ομάδα μπάσκετ μάλλον κρίθηκε ως ένα ελάχιστα πετυχημένο πείραμα και τερματίσθηκε μετά από μια χρονιά. Ο μεν Μήλας είχε ήδη πάει στην ΑΕΚ την οποία οδήγησε το 1968 στην κατάκτηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων, ο δε διάδοχος του Στεφάνοβιτς δεν ήταν άλλος από τον Κώστα Μουρούζη που δημιούργησε την ομάδα που κυριάρχησε στο Ελληνικό πρωτάθλημα μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’70.
Όταν αποχώρησε ο Μουρούζης ο Παναθηναϊκός πήγε σε λύση ξένου προπονητή αλλά με….Ελληνικό στοιχείο! Προχώρησε στην πρόσληψη του Ρίτσαρντ Ντουκσάιρ που ουσιαστικά αποτελεί ένα άμεσο συνδετικό κρίκο με τον….Πιτίνο. Ήταν ο πρώτος και τελευταίος μέχρι σήμερα Αμερικάνος που κοουτσαρε την ομάδα. Ο Ντουκσάιρ ή ‘’Ντουκ’’ όπως τον φώναζαν ανέλαβε τον Παναθηναϊκό το 1974 μετά την αποχώρηση του Μουρούζη και οδήγησε την ομάδα στην κατάκτηση του τίτλου την επόμενη χρονιά αλλά όχι χωρίς….αναταράξεις! Ήταν παράλληλα προπονητής της εθνικής ομάδας και αυτό δημιούργησε πολλές διαφωνίες αφού ακόμη και τότε η….παράλληλη απασχόληση δεν ήταν αποδεκτή. Χρειάστηκε μάλιστα η γ.γ. Αθλητισμού να του δώσει ειδική άδεια για να δουλέψει μια χρονιά στον Παναθηναϊκό αφού υπήρχαν πολλές φωνές διαμαρτυρίας από τον Ολυμπιακό και την ΑΕΚ για αθέμιτο ανταγωνισμό! Ο Ντουκσάιρ επέστρεψε για δεύτερη θητεία στον Παναθηναϊκό δεκατρία ολόκληρα χρόνια μετά. Το καλοκαίρι του 1987 έγινε στην ουσία ο πρώτος προπονητής που προσέλαβε ο Παύλος Γιαννακόπουλος αναλαμβάνοντας τις διοικητικές τύχες της ομάδας μπάσκετ. Δεν μπόρεσε όμως να μακροημερεύσει και αποχώρησε ένα χρόνο αργότερα.
Τέσσερα χρόνια μετά ο Παναθηναϊκός έφερε τον τρίτο ξένο προπονητή της ιστορίας. Ο Ζέλικο Παβλίσεβιτς ήρθε στην Ελλάδα κουβαλώντας τις δάφνες δύο Κυπέλλων Πρωταθλητριών που είχε κερδίσει με την Τσιμπόνα και τη Γιουγκοπλάστικα αλλά έφυγε μετά από δύο (και κάτι) αποτυχημένες χρονιές στη μια εκ των οποίων ο Παναθηναϊκός δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει την παρουσία σε κάποιο από τα τρία Κύπελλα Ευρώπης και περιορίστηκε στις εντός συνόρων υποχρεώσεις του για τελευταία φορά στην ιστορία του τη σεζόν 1992-93!
Ο επόμενος ξένος προπονητής έμελλε να είναι πιο επιτυχημένος αφού ο Μπόζινταρ Μάλκοβιτς οδήγησε τον Παναθηναϊκό στην κατάκτηση του πρώτου Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1996 αλλά την αμέσως επόμενη χρονιά έφυγε πυξ-λαξ στη μέση του φάιναλ φορ του Κυπέλλου και αφού ο Παναθηναϊκός είχε γνωρίσει αποκλεισμό σοκ στον ημιτελικό από τον Απόλλωνα Πατρών! Η σεζόν 1996-97 στιγματίστηκε από τη διάλυση της πρωταθλήτριας Ευρώπης ομάδας του 1996 με τον ‘’Μπόζα’’ να γεμίζει το ΟΑΚΑ με κοινοτικούς, οι περισσότεροι των οποίων ήταν αμφίβολης αξίας.
Το νούμερο 5 στη σχετική λίστα έμελλε να είναι το πιο βαρύ και επιτυχημένο όνομα. Ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς εμφανίσθηκε το καλοκαίρι του 1999 κερδίζοντας στο….νήμα τη μάχη από τον Μπόγκνταν Τάνιεβιτς και έμεινε στο ΟΑΚΑ για 13 ολόκληρα χρόνια με τα γνωστά επιτεύγματα!
Από το 2014 και μέχρι την παρουσία του Πιτίνο στον πάγκο του Παναθηναϊκού πέρασαν άλλοι τρεις ξένοι προπονητές. Ιβάνοβιτς και Τζόρτζεβιτς έφυγαν πριν τελειώσει η σεζόν, ενώ ο Πασκουάλ κατάφερε να αντέξει 2,5 χρόνια και να γίνει ο μακροβιότερος ξένος προπονητής μετά τον Ομπράντοβιτς στην ιστορία της ομάδας.
Ο Πιτίνο θα γίνει απόψε ο 22ος προπονητής από το 1961 που κοουτσάρει τον Παναθηναϊκό σε Ευρωπαϊκό αγώνα. Από τους προηγούμενους 21 ο ένας (Βόβορας) ήταν σε δύο περιπτώσεις υπηρεσιακός και μόνο ο Χρήστος Ιορδανίδης δεν κοουτσαρε ποτέ τον Παναθηναϊκό σε αγώνα της κορυφαίας Ευρωπαϊκής διοργάνωσης.