Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Ρίο της Βραζιλίας θα πραγματοποιηθούν εν μέσω διεθνούς κατακραυγής εξαιτίας των αποκαλύψεων για τη χρήση απαγορευμένων ουσιών από μεγάλη μερίδα Ρώσων αθλητών. Το αν θα δούμε εκπρόσωπους απ’ τη Ρωσία στο μεγάλο αθλητικό ραντεβού είναι ακόμη άγνωστο, καθώς η τελική απόφαση θα ληφθεί στις 17 Ιουνίου. Θα αποτελέσει ο ενδεχόμενος αποκλεισμός της Ρωσικής αποστολής καίριο χτύπημα στην καρδιά του ντόπινγκ ή θα είναι μια στρατηγική κίνηση στην παγκόσμια πολιτική σκακιέρα; Το novasports.gr αναλύει μέσα από ένα κολάζ γεγονότων και δηλώσεων το χρονικό των συγκλονιστικών αποκαλύψεων, λίγο πριν την απόφαση που αναμένεται ν’ αλλάξει πολλά στο παγκόσμιο στερέωμα του αθλητισμού.
Ο γυμνός Βασιλιάς!
Ήταν 13 Ιανουαρίου του 2013 όταν ο Λανς Άρμστρονγκ παραδεχόταν στο πλατό της εκπομπής της Όπρα Γουίνφρει πως η απίθανη αθλητική του καριέρα και οι μυθικές του νίκες στον ποδηλατικό γύρο Γαλλίας ήταν βασισμένες πάνω σε ένα μεγάλο ψέμα και στη χρήση απαγορευμένων ουσιών, κυρίως ερυθροποιητίνης (EPO)! Η πτώση του Λανς ήταν θορυβώδης και ήταν μια δυνατή γροθιά όχι μόνο για την ποδηλασία σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και για τον ίδιο τον αμερικανικό αθλητισμό, καθώς για περισσότερο από μια δεκαετία, κάτω απ’ τη μύτη της WADA (παγκόσμια ένωση αντι-ντόπινγκ), της UCI (Διεθνής Ένωση Ποδηλασίας) και φυσικά της USAC (Ομοσπονδία Ποδηλασίας ΗΠΑ) εξελισσόταν μια τεράστια, ίσως άνευ προηγουμένου απάτη! Ένα χρόνο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σότσι στη Ρωσία, η αθλητική κοινότητα θα ξέγραφε με ωμό τρόπο τον Τεξανό ποδηλάτη, ένα απ’ τα σπουδαιότερα και εμβληματικότερα σύμβολα της! Η ατμόσφαιρα της διεθνούς αθλητικής σκηνής έζεχνε έναν απόκοσμο συνδυασμό ερυθροποιητίνης, στεροειδών και φυσικά μπαρουτιού!
Ψυχροπολεμικές αναμνήσεις!
Στιγμές «αγνού» ψυχροπολεμικού κλίματος αναβιώσαν κατά τη διάρκεια και κυρίως με την ολοκλήρωση των Ολυμπιακών Αγώνων του Σότσι. Απ’ τις 7 ως τις 23 Φεβρουαρίου του 2014 οι Ρώσοι αθλητές με εξαιρετικές επιδόσεις μάζεψαν 33 μετάλλια συνολικά, εκ των οποίων 13 χρυσά, 11 ασημένια και 9 χάλκινα! Οι Ρώσοι αθλητές κατάφεραν λοιπόν να ισοφαρίσουν την επίδοση των Σοβιετικών απ’ τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Ίνσμπρουκ το 1976, όταν είχαν φτάσει επίσης στα 13 χρυσά μετάλλια, μένοντας ωστόσο στα 6 ασημένια και στα 8 χάλκινα. Όλα αυτά όταν στους προηγούμενους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στο Βανκούβερ η Ρωσία είχε πανηγυρίσει μόλις 3 χρυσά (!), 5 ασημένια και 7 χάλκινα μετάλλια, για να αρκεστεί στην ενδέκατη θέση του πίνακα των μεταλλίων. Η εκτόξευση απ’ την ενδέκατη θέση του Βανκούβερ, στην πρώτη του Σότσι έγινε δεκτή εκτός από ενθουσιασμό εντός Ρωσίας και με αρκετή δόση καχυποψίας απ’ τον υπόλοιπο πλανήτη.
Ντοκιμαντέρ καταπέλτης…
Μια δημοσιογραφική έρευνα και ένα απόλυτα στοιχειοθετημένο ντοκιμαντέρ έφεραν τα πάνω κάτω στη ρωσική ομοσπονδία αθλητισμού και την ίδια τη ρωσική κυβέρνηση. Ο Χάγιο Σέπελτ παρουσίασε τον Δεκέμβριο του 2014 στο γερμανικό τηλεοπτικό σταθμό ARD, το ντοκιμαντέρ με τίτλο «Το μυστικό του ντόπινγκ – Πως η Ρωσία δημιουργεί πρωταθλητές». Μέσα σε 60 λεπτά ξεγυμνώθηκε το ρωσικό αθλητικό «success story» και δημιουργήθηκαν βάσεις για τη νομική εξέλιξη της υπόθεσης.
Σχεδόν αυτόματα ο πρόεδρος των Ρωσικών Αθλητικών Ομοσπονδιών (ARAF), Βαλεντίν Μπαλακνίτσεφ παραιτήθηκε απ’ τη θέση του υπεύθυνου οικονομικών της Διεθνούς Ένωσης Ομοσπονδιών Κλασικού Αθλητισμού (IAAF). Οι κατηγορίες γύρω απ’ το όνομα του, είχαν να κάνουν κυρίως με την υπόθεση της μαραθωνοδρόμου Λίλια Σομπούκοβα. Η Ρωσίδα η οποία το 2009 πέτυχε τη δεύτερη καλύτερη επίδοση όλων των εποχών στον μαραθώνιο, φέρεται να δωροδόκησε προσωπικό της Ένωσης Ομοσπονδιών της Ρωσίας, με το ποσό των 450.000 ευρώ, με σκοπό την αποφυγή της τιμωρίας της, εξαιτίας χρήσης απαγορευμένων ουσιών. Δείγμα απ’ τα ούρα της εξετάστηκαν αναδρομικά και τιμωρήθηκε απ’ την IAAF με αποκλεισμό 3 ετών και 2 μηνών, ωστόσο η ποινή έπεσε στους επτά μήνες, καθώς η Ρωσίδα συνεργάστηκε, παρέχοντας χρήσιμες πληροφορίες. Μόλις είχε ξεκινήσει το σαφάρι της «ανασκαφής» παλιότερων δειγμάτων ούρων.
Ε-mails βοώντων εν τη ερήμω!
Στο ντοκιμαντέρ του Χάγιο Σέπελτ εμφανίστηκαν δύο πρόσωπα – κλειδιά στο ξεσκέπασμα του μεγάλου σκανδάλου. Ο Βιτάλι Στεπανόφ και η Γιούλια Ρουσάνοβα τάραξαν για τα καλά τα νερά με τις αποκαλύψεις τους. Ο Στεπάνοφ, πρώην υπάλληλος στην υπηρεσία αντι-ντόπινγκ της Ρωσίας αποκάλυψε πως είχε στείλει 200 emails και 50 επιστολές στην WADA, όπου ανέφερε αναλυτικά τους τρόπους εξαπάτησης της παγκόσμιας ένωσης αντι-ντόπινγκ απ’ τους Ρώσους αθλητές. Η απάντηση που έλαβε επανειλημμένα απ’ τη WADA ήταν πως δεν έχει τη δικαιοδοσία να διεξάγει έρευνα, παρεμβαίνοντας στα εσωτερικά κάποιας χώρας. Παράλληλα η WADA δεν έκρινε σκόπιμο να στείλει τις πληροφορίες στην αρμόδια υπηρεσία της Ρωσίας, καθώς φοβόταν πιθανή συγκάληψη. Η σύζυγος του Στεπάνοφ Γιούλια Ρουσάνοβα, δρόμεας των 800 μέτρων, είχε τιμωρηθεί απ’ την IAAF το 2013 με 2 χρόνια αποκλεισμό, εξαιτίας ανωμαλιών στο βιολογικό της διαβατήριο. Μεταξύ άλλων το ζευγάρι αποκάλυψε μηχανισμό ο οποίος προμήθευε σε αθλητές κοκτέιλ απαγορευμένων ουσιών, με αντίτιμο το 5% των εκάστοτε κερδών που προέκυπταν από αγώνες. Τον Δεκέμβριο του 2014 η Ρουσάνοβα μαζί με τον Στεπάνοφ και τον γιο τους άφησαν τη Ρωσία με προορισμο τη Γερμανία και το Νοέμβριο του 2015 αιτήθηκαν απ’ τον Καναδά, πολιτικό άσυλο.
Έκθεση και τιμωρία!
Στις 9 Νοεμβριου του 2015 η WADA ρίχνει νέα βόμβα στα θεμέλια του ρώσικου αθλητισμού. Μετά από εννέα μήνες έρευνας δημοσιοποίησε έκθεση στην οποία παρουσιάστηκαν στοιχεία σύμφωνα με τα οποία η χρήση απαγορευμένων ουσιών στη Ρωσία αποτελούσε συντονισμένο κρατικό σχέδιο!
Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν πολλές περιπτώσεις με ελλειπείς ελέγχους αντι-ντόπινγκ. Η Ρωσική ένωση αθλητικών ομοσπονδιών και η επιτροπή αντι-ντόπινγκ της χώρας αρκετές φορές δεν ακολούθησαν τους διεθνείς κανόνες που αφορούν τη χρήση αναβολικών. Στοχοποιήθηκε εργαστήριο ελέγχου στη Μόσχα, στο οποίο καταστράφηκαν «ένοχα» δείγματα αθλητών, ύστερα από δωροδοκία. Είναι χαρακτηριστικό πως καταστράφηκαν περισσότερα από 1400 δείγματα, αν και η WADA είχε με επίσημο τρόπο αιτηθεί να φυλαχθούν. Η Υπηρεσία Κρατικής Ασφαλείας της Ρωσίας συμμετείχαν στη συγκάλυψη αθλητών, εμπλέκοντας φανερά το Ρωσικό κράτος. Αποδείχθηκε πως η υπηρεσία αντι-ντόπινγκ της Ρωσίας ήταν υπεύθυνη για αρκετά «non show» αθλητών, ενώ Ρώσοι αθλητές ύποπτοι για χρήση απαγορευμένων ουσιών έλειψαν ξαφνικά απ’ τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου, προφανώς φοβούμενοι τους ελέγχους ντόπινγκ!
Μια εβδομάδα περίπου αργότερα, στις 15 Νοεμβρίου, ειδική επιτροπή της IAAF με 22 ψήφους υπέρ και μία κατά αποφάσισε να αναστείλει προσωρινά τη συμμετοχή της Ρωσίας σε διεθνείς διοργανώσεις σαν μέλος της IAAF. Η Ρωσία θα έπρεπε σε σύντομο χρονικό διάστημα και με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο να πλησιάζουν, να συμμορφωθεί στα θέματα του αντι-ντόπινγκ για να μη γίνει οριστικός ο αποκλεισμός. Ο εμβληματικός Βρετανός αθλητής Σεμπάστιαν Κόε και πλέον πρόεδρος της IAAF, δήλωσε αμέσως μετά τη γνωστοποίηση της απόφασης πως: “Πρόκειται για μια ντροπιαστική αφύπνιση για όλους μας, αλλά το μήνυμα που στέλνουμε, είναι ισχυρό”.
«Ντοπέ» η Μάσα!
Λίγους μήνες αργότερα, στις 7 Μαρτίου του 2016 η διάσημη τενίστρια Ρωσίδα τενίστρια Μαρία Σαράποβα καλεί τα ΜΜΕ σε συνέντευξη τύπου. Εκεί θα ανακοινώσει πως βρέθηκε θετική στην απαγορευμένη ουσία “Meldonium”, η οποία χρησιμοποιείται ευρέως στα αντι-ισχαιμικά φάρμακα, κυρίως στη Ρωσία. Απ’ την 1η Ιανουαρίου του 2016 η συγκεκριμένη ουσία μπήκε στη λίστα των απαγορευμένων της WADA και η Σαράποβα ισχυρίστηκε πως αν και έλαβε σχετικό e–mail, δεν πάτησε το link κι έτσι δεν ενημερώθηκε ποτέ. Ωστόσο κάτι δεν κυλάει καλά με την συγκεκριμένη ουσία και πληθώρα αθλητών απ’ τη Ρωσία. Είναι χαρακτηριστικό πως περισσότεροι από 30 Ρώσοι και Ρωσίδες αθλητές βρέθηκαν θετικοί στο “Meldonium” σε διάστημα τριών μηνών και 124 παγκοσμίως. Χαρακτηριστικά είναι τα όσα αναφέρει η έκθεση του Ινστιτούτου Βιοχημείας – Κέντρου Προληπτικής Έρευνας Ντόπινγκ του Πανεπιστήμιου της Κολωνίας: “Το αντι-ισχαιμικό φάρμακο Mildronate βοηθάει στην αύξηση της απόδοσης και της αντοχής των αθλητών, στη βελτίωση της αποκατάστασης μετά την άσκηση, την προστασία κατά του στρες, ενώ ενισχύει την ενεργοποίηση του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ)”.
Το εργαστήρι του Βικτόρ!
Το τσουνάμι είχε πλέον αρχίσει να σαρώνει οτιδήποτε σαθρό γύρω απ’ τον ρωσικό αθλητισμό και στις 26 Μαρτίου του 2016 ανακοινώνεται στον πρώην αρχιπροπονητή Βικτόρ Τσέγκιν ο ισόβιος αποκλεισμός του απ’ τον αθλητισμό, γιατί καταπάτησε τους διεθνείς κανόνες του αντι-ντόπινγκ. Η τιμωρία ήρθε απ’ την Ολυμπιακή Επιτροπή της Ρωσίας, ύστερα από πληροφόρηση που δέχτηκε απ’ την υπηρεσία αντι-ντόπινγκ της χώρας. Ο Τσέγκιν μαζί με τους Βλαντιμίρ Μοχέβ και Αλεκσέι Μελνίκοβ ήταν τα ονόματα που βρέθηκαν στο πόρισμα της WADA και παρουσιάζονταν ως οι εγκέφαλοι του κυκλώματος χορήγησης απαγορευμένων ουσιών στους αθλητές. Στο πλούσιο ρεπερτόριο παρανομιών τους περιλαμβάνονταν εκβιασμοί και υποβιβασμοί αθλητών και προπονητών, οι οποίοι δεν συνεργάζονταν με το πρόγραμμα ντόπινγκ.
Το γκρέμισμα του «επιτεύγματος» του Σότσι!
Ο Γκριγκόρι Ροντσένκοφ ήταν το κορυφαίο όνομα στην πυραμίδα της λειτουργίας του διαβόητου πλέον εργαστηρίου της Μόσχας απ’ το 2005, στο οποίο μπήκε λουκέτο μετά το πόρισμα της WADA, το Νοέμβριο του 2015. Ο ίδιος είχε πάρει μεγάλο μέρος της ευθύνης πάνω του, αποφεύγοντας να ανοίξει το στόμα του μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες, όταν και μίλησε στους New York Times! Πλέον είναι κάτοικος Λος Άντζελες, καθώς φοβόταν για την ασφάλεια του. Δύο συνάδελφοι του απ’ το εργαστήριο της Μόσχας βρέθηκαν νεκροί πίσω στη Ρωσία, υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες. Ο ίδιος ανέλυσε στους NYT τον κινηματογραφικό τρόπο με τον οποίο οι Ρώσοι πράκτορες άλλαζαν κατά τη διάρκεια της νύκτας τα ένοχα δείγματα των αθλητών στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στο Σότσι (περίπου 100 συνολικά), με άλλα καθαρά που είχαν συλλεγεί μήνες πριν.
Όλα αυτά γίνονταν μέσω μιας τρύπας στον τοίχο στη βάση της ρώσικης αποστολής. Ο Ροντσένκοφ μεταξύ άλλων στάθηκε στα ονόματα των Αλεξάντερ Ζουμπκόφ (έλκηθρο, δύο χρυσά μετάλλια), Αλεξάντερ Λέγκοφ (σκι αντοχής, χρυσό και ασημένιο μετάλλιο) και Αλεξάντερ Τρετιάκοφ (έλκηθρο, χρυσό μετάλλιο), ενώ περίπου το 1/3 των μεταλλίων που κέρδισε η Ρωσία ήταν αθλητών που βρίσκονταν υπό την “παρακολούθηση” του. Υπήρχαν και περιπτώσεις βέβαια, που ακόμα και αν βρίσκονταν στη λίστα του Ρώσου καθηγητή δεν διακρίθηκαν, όπως ολόκληρη η ομάδα Χόκει γυναικών. Η φόρμουλα του δόκτωρα Ροντσένκοφ ήταν απλή, για να μασκάρει τις απαγορευμένες ουσίες και περιελάμβανε αλκοόλ για τους αθλητές. Ένα χιλιοστόγραμμο στεροιδών, για κάθε χιλιοστόλιτρο αλκοολ. Το κοκτέιλ έπρεπε να μείνει για λίγη ώρα κάτω απ’ τη γλώσσα, ώστε να αφομοιωθούν οι ουσίες απ’ τον οργανισμό. Στους άνδρες ο Ροντσέκοφ έδινε Ουίσκι Chivas και στις γυναίκες Martini. Ο ίδιος χαρακτήρισε «μικρά παιδιά» τους αθλητές του, «που βάζουν στο στόμα τους ό,τι τους δώσεις».
Η αντίδραση της «αρκούδας»
Αμέσως μετά τη δημοσιοποίηση της συνέντευξης του Ροντσένκοφ στους NYT, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή ζήτησε απ’ την WADA, να διεξάγει μια ενδελεχή έρευνα που θα περιλαμβάνει επανεξέταση των δειγμάτων απ’το Σότσι, τα οποία φυλάσσονται στη Λωζάνη της Ελβετίας. Σχετικά ρωτήθηκε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ο οποίος δήλωσε: «Είναι απαραίτητο να διαλύσουμε κάθε αμφιβολία. Ο αθλητισμός πρέπει να είναι ελεύθερος απ’ το ντόπινγκ, ειλικρινής, για να βλέπουμε και ειλικρινή ανταγωνισμό. Ελπίζω η WADA να μην επηρεαστεί λόγω της πολιτικής συγκυρίας».
Ο υπουργός αθλητισμού της Ρωσίας, Βιτάλι Μούτκο, ήταν περισσότερο καυστικός χαρακτηρίζοντας «ηλιθιότητες» τους ισχυρισμούς του Ραντσένκοφ.
Χαρακτηριστικά ανέφερε πως «κατά τη διάρκεια των αγώνων το εργαστήριο αντι-ντόπινγκ βρίσκονταν 18 διεθνείς παρατηρητές, ενώ παρακολουθούνταν από κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης».
Όσο για τους αθλητές στους οποίους έκανε ειδική μνεία ο Ραντσένκοφ, Αλεξάντερ Ζουμπκόφ και Αλεξάντερ Λέγκοφ, αρνήθηκαν τις κατηγορίες, δηλώνοντας είτε πως δεν έχουν καμμία επαφή ούτε με στεροειδή, ούτε καν με αλκοόλ, είτε πως δεν έχουν δει ποτέ στη ζωή τους τον δόκτωρα!
Σε ό,τι έχει να κάνει με την τακτική της Ρωσικής κυβέρνησης μέχρι την τελική απόφαση της IAAF στις 17 Ιουνίου για συμμετοχή ή όχι των Ρώσων αθλητών στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο, προσπαθεί να βρει αποδιοπομπαίους τράγους και να αποδείξει στην παγκόσμια κοινότητα πως το αντι-ντόπινγκ κοντρολ της χώρας δουλεύει ρολόι. Εξου και η τελευταία βαριά τιμωρία έξι αθλητών της άρσης βαρών και ενός τζουντόκα. Παράλληλα εδώ και μερικές εβδομάδες τρέχει ένα επιμορφωτικό πρόγραμμα στα σχολεία της Ρωσίας, με σκοπό να προστατεύσει τους μελλοντικούς αθλητές απ’ την παγίδα της χρήσης απαγορευμένων ουσιών!