Αύγουστος 2023, Ο.Α.Κ.Α.
Ο Μάριους Γκριγκόνις επιστρέφει από τις διακοπές του, τις οποίες πέρασε στην Ελλάδα και πιάνει δουλειά μαζί με τον Χρήστο Σερέλη στις ατομικές προπονήσεις. Στο κορμί είναι ήδη έτοιμος, στεγνός ως συνήθως. Αλλά στο μυαλό είναι τρυπωμένη η αμφιβολία. Το εκφράζει.
«Κόουτς, ακούω διάφορα. Πως δεν θα μείνω, πως σκέφτονται να με διώξουν».
Ο Σερέλης τον έζησε ως πρώτος, τον ξέρει, τον εκτιμά.
«Όλοι μπορεί να φύγουμε, στον Παναθηναϊκό είμαστε. Εσύ να βάλεις το κεφάλι κάτω και να δουλέψεις. Αν παίζεις καλά, δεν μπορεί κανείς να σε κουνήσει».
Εύκολο να το λες, δύσκολο να το κάνεις για έναν παίκτη που η καριέρα του δεν ήταν ακριβώς μια ήσυχη βόλτα σε αυτοκινητόδρομο της Ελβετίας με ηλεκτρικό αυτοκίνητο. Όταν τον είδα ξανά από κοντά, στην Media Day του Σεπτέμβρη, του είπα το καινούριο του παρατσούκλι: “Survivor” – ο επιζών.
Χαμογέλασε, με αυτόν τον διφορούμενο τρόπο που χρησιμοποιούν οι ευφυείς άνθρωποι για να υπονοήσουν τα πάντα χωρίς να πουν τίποτα.
Για ένα χρόνο, Φλεβάρης ’22 – Φλεβάρης ’23, ακροβατούσε μεταξύ αβεβαιότητας και ανυπαρξίας. Από λαμπερό πετράδι στο γάντι του Thanos που οραματιζόταν ο Ιτούδης στη Μόσχα, σε έναν μπερδεμένο, συχνά τραυματία πλάγιο που έψαχνε το ρόλο του. Η έξοδος του από τη Ρωσία ήταν προδιαγεγραμμένη από τη στιγμή που ήχησαν τα τύμπανα του πολέμου: δεν υπήρχε Λιθουανός ο οποίος θα μπορούσε να αντέξει την πίεση, ακόμα κι αν θα ήθελε να μείνει. Έφυγε.
Έπαιξε στο Ευρωμπάσκετ χωρίς ρυθμό, ένα σωρό ματς μετά από ένα σωρό μήνες απραξίας. Ο αγωνιστικός λόξυγκας συναντήθηκε με το κακοστημένο, ανασφαλές, δυσλειτουργικό ρόστερ με επικεφαλής τον Ντέγιαν Ράντονιτς. Ο Γκριγκόνις υπολογιζόταν περίπου ως ο σωτήρας. Στο Super Cup τα έσπασε, στην πρεμιέρα με τη Ρεάλ επίσης. Δεύτερη αγωνιστική, νίκη στο Βελιγράδι, 17 πόντοι, 3 ασίστ, 5/6 σουτ, ¾ τρίποντα. Τρίτη αγωνιστική στο Βερολίνο, 30αρα στο κεφάλι, σεισμός 7 ρίχτερ που άνοιξε τη γη από την οποία αναδύθηκε ο μεσσίας Μπέικον. Ακολούθησαν τέσσερις μήνες αβεβαιότητας και σταδιακής απαξίωσης: από βασικό συστατικό στη συνταγή, ο Λιθουανός έγινε το αχρείαστο μπαχαρικό. Ούτε δύο εβδομάδες πριν την λήξη της διορίας των μεταγραφών της Ευρωλίγκας, η κινούμενη ανασφάλεια που εκείνη την εποχή ονομαζόταν Ντέγιαν Ράντονιτς διαμήνυσε στους ανθρώπους του Παναθηναϊκού να ψάξουν να βρουν ομάδα στον Γκριγκόνις. Με τα χρονικά περιθώρια ασφυκτικά, αυτή δεν βρέθηκε – για καλό, όπως αποδείχτηκε. Αντ΄ αυτού, ο Μαυροβούνιος έλυνε τη συνεργασία του με τους πράσινους στις 21 Φεβρουαρίου.
Παρότι τον χρησιμοποίησε μόλις για τέσσερα λεπτά στο πρώτο του παιχνίδι ως head coach, ο Σερέλης ουδέποτε αμφέβαλλε για αυτόν. Αφού υπέμενε τις τελευταίες από τις κωμικοτραγικές παλινωδίες του Μπέικον που εν τέλει οδήγησαν στην αποπομπή του Αμερικανού, o Έλληνας κόουτς φόρεσε κίτρινο κράνος και γάντια και ξεκίνησε την διαδικασία αναστήλωσης του ηθικού του εσωστρεφή γκαρντ/φόργουορντ. Παρότι η εξάδα των ξένων της Basket League ήταν ένα αίνιγμα για δυνατούς λύτες, η θέση του Γκριγκόνις ουδέποτε αμφισβητήθηκε – στο μυαλό του Σερέλη δεν ήταν δυνατόν ένας παίκτης με τη δική του ποιότητα και εργατικότητα να μείνει εκτός, ειδικά από εκείνο το ρόστερ – του ακουγόταν περίπου ως αστείο.
Ο ίδιος ο 29χρονος είχε κάμποσες ευκαιρίες να ξεσπαθώσει απέναντι στον Ράντονιτς, αλλά δεν το έκανε ποτέ. Φόρεσε το σταθερό προσωπείο του ρεαλιστή, το πλούμισε με ένα πικρό χαμόγελο και προτίμησε απλά να πει πως «δεν έπαιζα». Είχε το καρφί για το φέρετρο και το πέταξε στην άκρη – οι περισσότεροι δεν μετέφρασαν την κίνηση επαρκώς, δεν είδαν τις παραφυάδες του χαρακτήρα.
Φυσικά το κτίριο της περσινής σεζόν ήταν κατεδαφιστέο, βαμμένο από καιρό με κόκκινη μπογιά σε όλους τους τοίχους και κανένας Γκριγκόνις δεν ήταν σε θέση να αλλάξει την προδιαγεγραμμένη πορεία του. Ο Ολυμπιακός λειτούργησε σαν συνεργείο κατεδαφίσεων: όταν η σκόνη κατακάθισε μπορούσε να δει κανείς 2-3 που στέκονταν αβέβαιοι γύρω από τα ερείπια: ο Μαντζούκας, ο Πάνος Καλαϊτζάκης και ο ίδιος.
Το καλοκαίρι πέρασε σε οργασμό μεταγραφών και ενθουσιασμού. Ο Γκριγκόνις δεν ήταν κάτοχος ελληνικού διαβατηρίου για να αντιμετωπιστεί σαν αναγκαίο κομμάτι, αλλά περισσότερο σαν αναγκαίο καλό σε περίπτωση που ο Σβι Μίχαλιουκ, το περίφημο «γλυκό», δεν το έπαιρνε απόφαση να έρθει στην Ευρώπη. Ο Ουκρανός ήταν και παραμένει καλύτερος παίκτης από τον Λιθουανό, όμως η μη απόκτηση έβαψε ακόμα περισσότερο την παραμονή του «Γκρίγκο» με ένα συμβιβαστικό, «ας πάει και το παλιάμπελο» χρώμα. Το μίασμα από την περσινή χρονιά ήταν ακόμα στα ρουθούνια όλων και πιθανό κακό ξεκίνημα του θα τελείωνε τον ήδη λειψό χρόνο του.
Κλειστός, συχνά αποστασιοποιημένος, ο Γκριγκόνις έμαθε να καταλαβαίνει την ηφαιστειώδη μεσογειακή νοοτροπία – αν ήθελε ας έκανε κι αλλιώς. Δεν του αρέσει, είναι φανερό πως την βρίσκει κάπως αστεία και ανώφελη, έναν απότοκο εφηβικού παρορμητισμού ενός ενήλικα που δεν μεγάλωσε ποτέ. Ο ίδιος προτιμά τη βαρετή ισορροπία, πότε στα τάρταρα, πότε στα ουράνια, ο χρήσιμος παράταιρος γύρω σε μια ομάδα που έχει ως στρατηγό τον ανεξάντλητα αισιόδοξο Αταμάν.
Την Τετάρτη το βράδυ έφτιαξε το δικό του, γκριγκονικό πρωτοσέλιδο, ένα μνημείο του χαρακτήρα και της ιδιοσυγκρασίας του. Έβαλε το buzzer beater στην μεγαλύτερη ως τώρα νίκη της σεζόν, σε μια σελίδα που οι αισιόδοξοι βλέπουν ως την πρώτη του νέου πράσινου βιβλίου. Αναδύθηκε από την ομίχλη της αμφισβήτησης ως ένας από τους πιο αποτελεσματικούς wing της Ευρωλίγκας, παίζοντας μάλιστα χωρίς παρτενέρ στο «3», απόντος του Παπαπέτρου. Είχε όλους τους λόγους να πει μια κουβέντα παραπάνω. Και ο τύπος στάθηκε μπροστά το μικρόφωνο και μίλησε για «τη ληστεία της χρονιάς».
Ακούγοντας τον, όταν βγήκα από το νυσταλέο Αρμάνι-Βιλερμπάν, συνδύασα τα λόγια του με το λιτό, απέριττο, συμπυκνωμένο, γεμάτο γωνίες παιχνίδι του, αυτό στο οποίο σπανίως χωράνε φιοριτούρες και σφιγμένες γροθιές στους πανηγυρισμούς, θυμήθηκα εκείνους τους στίχους του Δημήτρη Λέντζου που τραγούδησε ο αθάνατος Μητροπάνος.
«Σαν χορεύεις μου ‘λεγες, να ‘σαι ο Διγενής».