Τα ανώνυμα μεταδεδομένα των τηλεφώνων για τις κλήσεις και τα γραπτά μηνύματα των χρηστών είναι αρκετά για να «προδώσουν» ευαίσθητες προσωπικές πληροφορίες σχετικά με τους χρήστες, όπως αποκαλύπτει -και προειδοποιεί- μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα.
Υπάρχει έτσι πλέον η επιστημονική επιβεβαίωση ότι μια μυστική υπηρεσία, όπως η Υπηρεσία Εθνικής Ασφαλείας (NSA) των ΗΠΑ, μπορεί να μάθει διάφορα «επώνυμα» πράγματα μόνο με την ανάλυση των ανώνυμων δεδομένων, παραβιάζοντας με αυτό τον τρόπο την ιδιωτικότητα των πολιτών.
Τα μεταδεδομένα αφορούν στοιχεία όχι για το ίδιο το περιεχόμενο της επικοινωνίας, αλλά άλλες πληροφορίες σχετικά με αυτήν. Η σημασία τους άρχισε να γίνεται αντιληπτή το 2013, όταν έγινε γνωστό ότι η NSA τα συλλέγει και τα αναλύει μανιωδώς, χωρίς όμως έως σήμερα να έχει γίνει σαφές τι ακριβώς μαθαίνει από αυτά. Η νέα μελέτη δείχνει ότι μπορεί όντως να μάθει πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα.
Οι ερευνητές του Τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια, με επικεφαλής τον ειδικό σε θέματα κυβερνοασφάλειας Πάτρικ Μούτσλερ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών (PNAS) των ΗΠΑ.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι τα τηλεφωνικά μεταδεδομένα (αριθμός καλούμενου, χρόνος κλήσης, διάρκειά της κ.α.) μπορούν να αποκαλύψουν το όνομα κάποιου, την τοποθεσία της κατοικίας του και τους ανθρώπους που έρχεται σε επαφή, ενώ μπορούν να επιτρέψουν βάσιμες εικασίες για άλλες ευαίσθητες πληροφορίες, όπως την κατάστασης της υγείας του ή τα θρησκευτικά πιστεύω του.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια εφαρμογή Android με την ονομασία MetaPhone, για να συλλέξουν μεταδεδομένα από 823 ανώνυμους εθελοντές (με τη συγκατάθεση των τελευταίων), τα οποία αφορούσαν συνολικά περισσότερες από 250.000 κλήσεις και πάνω από 1,2 εκατομμύρια μηνύματα κειμένου.
Οι επιστήμονες κατάφεραν να αποκαλύψουν -μόνο από τα μεταδεδομένα- το 82% των ονομάτων των χρηστών και τα ονόματα όσων ατόμων, οργανώσεων ή εταιρειών αυτοί καλούσαν. Σε μερικές περιπτώσεις βρήκαν από ποιό χρόνιο πρόβλημα υγείας έπασχαν οι «στόχοι», αν είχαν μείνει έγκυοι, αν είχαν μόνιμη ερωτική σχέση, αν κάπνιζαν μαριχουάνα, αν αγόραζαν όπλα κ.α.
Η μελέτη επισημαίνει ότι η μαζική συλλογή και ανάλυση από μυστικές υπηρεσίες έστω και ανώνυμων στοιχείων για τις επικοινωνίες συνιστά σαφή απειλή για τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών, ιδίως όταν συνδυάζεται με δημόσιες πληροφορίες για τους ίδιους ανθρώπους, οι οποίες μπορούν να βρεθούν μέσω Google ή Facebook.
Οι ερευνητές υπογράμμισαν ότι ενώ όσοι συλλέγουν τις πληροφορίες, όπως η NSA, γνωρίζουν πολύ καλά ότι «τα μεταδεδομένα μπορούν να αποκαλύψουν τα πάντα για τη ζώη κάποιου», το κοινό δεν το έχει συνειδητοποιήσει αυτό και έχει μείνει στο σκοτάδι, καθώς το ζήτημα δεν έχει μελετηθεί όσο πρέπει.
Αν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι υπηρεσίες όπως η NSA διαθέτουν πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες σε υποδομές και λογισμικό (π.χ. εξελιγμένες τεχνικές μηχανικής μάθησης και τεχνητής νοημοσύνης), σε σχέση με τους απλούς ερευνητές πανεπιστημίων, αντιλαμβάνεται κανείς ότι σχεδόν σίγουρα οι υπηρεσίες αυτές είναι σε θέση να εξάγουν πολύ περισσότερες προσωποποιημένες πληροφορίες από τα μεταδεδομένα.