Στο Πανόραμα του 70ου Διεθνούς Φεστιβάλ Βερολίνου επιλέχθηκαν φέτος δύο ελληνικές παραγωγές. Δύο σκηνοθετικά ντεμπούτα που κέρδισαν τις εντυπώσεις και είχαν κάτι δυνατότερο να προτείνουν από πολλά κούφιες ταινίες του φετινού αδύναμου διαγωνιστικού. Είναι τελικά όλα politics; Επιλέγει ένα φεστιβάλ το διαγωνιστικό του τμήμα, με άλλους κι όχι καλλιτεχνικούς λόγους; Πολύ πιθανόν.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι και οι δύο προβολές των ελληνικών ταινιών στα Cinemax 7 στην Πλατεία Ποτσντάμερ ήταν sold out, με το κοινό να παραμένει στις θέσεις του με μεγάλο ενθουσιασμό και ενδιαφέρον και για τη συζήτηση με τους σκηνοθέτες και τους συντελεστές, μετά τους τίτλους τέλους.
«Pari» του Σιαμάκ Ετεμάντι
Ενα μεσήλικο ζευγάρι Ιρανών καταφθάνει στο Ελευθέριος Βενιζέλος. Θα τους περιμένει ο γιος τους, Μπόμπακ, ο οποίος εδώ και 2 χρόνια σπουδάζει στην Ελλάδα στο Πολυτεχνείο – όνειρο της μητέρας του, της «Παρί», που ήθελε το παιδί της να προκόψει μακριά από την καταπίεση της Τεχεράνης. Μόνο που ο Μπόμπακ δεν είναι στο αεροδρόμιο. Ούτε στο ρημαγμένο υπόγειο διαμέρισμα που αποκαλούσε σπίτι – έχει να φανεί 3 μήνες. Ούτε στο Πολυτεχνείο, στο οποίο δε γράφτηκε ποτέ. Στο σπίτι, τους τοίχους και τις σημειώσεις του βρίσκονται συνθήματα αναρχικών και ποιήματα για την ελευθερία. Που είναι ο Μπόμπακ; Η Παρί θα ξεκινήσει έναν εφιαλτικό οδοιποιρικό σε μια Αθήνα που φλέγεται από την κρίση, έναν πεισμωμένο αγώνα αναζήτησης. Μόνη σε μια ξένη χώρα δεν ψάχνει μόνο το γιο της. Αλλά και τον εαυτό της και τη ζωή που δεν έζησε η ίδια.
Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Ελληνο-Ιρανού σκηνοθέτη Σιαμάκ Ετεμάντι (γνωστός για την επιτυχημένη πορεία της βραβευμένης μικρού μήκους του «Cavo d’ Oro») παραγωγής της ελληνικής εταιρίας «Heretic» (Κωνσταντίνος Κοντοβράκης, Γιώργος Καρναβάς) είναι ένας θρίαμβος. Μία ολοκληρωμένη ταινία, χωρίς εκπτώσεις στο λόγο ή το ύφος. Μία μάνα θα σηκώσει και βουνά για να βρει το παιδί της (ποιος από το κοινό δεν μπορεί να ταυτιστεί με αυτό;) ενώ από κάτω υπάρχουν επιδερμίδες ουσίας. Μια ανατήτηση ταυτότητας – πολιτικής, κοινωνικής, θρησκευτικής, υπαρξιακής. Ο Ετεμάντι χειρίζεται με προσοχή στις λεπτομέρειες την ιστορία του, κι απίστευτη αυτοπεποίθηση την κάμερά του: η Αθήνα είναι εφιαλτική αλλά και πανέμορφη. Ενα συμβολικό κολαστήριο που καίγεται από τις μολότωφ, αλλά και κυριολεκτικά μία μητρόπολη που βράζει και καθρεφτίζει όλα όσα συμβαίνουν στη σκιά της Ευρώπης.
Αν αυτή η ταινία ήταν στο Διαγωνιστικό Τμήμα θα έφευγε με τη Χρυσή Αρκτο. Το υπογράφουμε. Και, σίγουρα, η ηθοποιός της, η συγκλονιστική Μελίκα Φορουτάν (η ερμηνεία της έχει μία φαινομενικά απλή αλλά τόσο ακριβή στις ισορροπίες, σπαραχτική δύναμη) δε θα άφηνε κανένα περιθώριο στον ανταγωνσμό για το βραβείο γυναικείας ερμηνείας.
«Digger» του Tζώρτζη Γρηγοράκη
Κάπου στην ορεινή Μακεδονία, ένας 60χρονος αγρότης, (αντι)στέκεται μόνος σε μία επιχείρηση μεταλλουργίας που θέλει να εξαγοράσει το κτήμα του, να εξαφανίσει το δάσος και να εξαπλώσει το εργοστάσιο και τα ορυχεία της. Απότομος, ερημίτης, ακοινώνητος ο Νικήτας υπερασπίζεται τα δέντρα και τα ζωντανά του. Αυτό το πείσμα του όμως, αυτή η επιλογή μιας δύσκολης ζωής ήταν που έκανε τη γυναίκα του να πάρει το μικρό τους γιο και να φύγουν από εκεί – αναζητώντας μια άλλη ποιότητα. Είκοσι χρόνια μετά, ο γιος επιστρέφει. Εξοργισμένος και ξένος με τον πατέρα του θέλει απλά το μερίδιό του και να μην τον ξαναδεί στα μάτια του. Τώρα ο Νικήτας, πνιγμένος από τη λάσπη, τα χρέη και τις ενοχές καλείται να κάνει πίσω και να δώσει στο γιο του αυτά που του χρωστάει.
Ο Τζώρτζης Γρηγοράκης κάνει υπέροχη δουλειά με τη φύση, τα τοπία, τους ήχους, τα θροϊσματα, τα δέντρα, τα φύλλα. Ολα αναπνέουν, όλα επιστρέφουν το βλέμμα σε όσα έχουν σημασία και τα έχουμε ξεχάσει. Τα έχουμε θάψει βαθιά μέσα μας και πρέπει να έρθεις ένας Digger για να τα βγάλει στην επιφάνεια.
Ο Βαγγέλης Μουρίκης κι Αργύρης Πανταζάρας στους ρόλους πατέρα-γιου είναι επίσης εξαιρετικοί, αλλά όσο αναμφισβήτητο το ταλέντο του σκηνοθέτη (και οι αξιέπαινες και δύσκολες επιλογές του στην κάμερα και το ρυθμό) τόσο εμφανής κι η απειρία του Γρηγοράκη στο να βγάλει ένα υγρό, αβίαστο αποτέλεσμα στην εξέλιξη της σχέσης των χαρακτήρων του (πώς η δυναμική πατέρα/γιου θα περάσει από την οργή στην αποδοχή). Μοιάζει σαν να είναι πιο επιδέξιος στο να σκηνοθετεί την φύση, από τον άνθρωπο.
Ο Κίραν και η Τζέμα είναι ένα ζευγάρι 35άρηδων στο σύγχρονο Λονδίνο. Εκείνος νοσοκόμος πρώτων βοηθειών, έχει συνήθως την νυχτερινή, δύσκολη βάρδια – με τους εξαγριωμένους μεθυσμένους, τα πρεζόνια και τους βίαιους καυγάδες ανάμεσα σε συμμορίες. Εκείνη, πρέπει να ξυπνάει νωρίς το πρωί για να ανοίγει το καφέ που μόλις αγόρασε και προσπαθεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη της γειτονιάς. Μαζί με την οικονομία, η σχέση τους περνάει κρίση: αν δεν βλέπεις καθόλου τον άνθρωπό σου και ταυτόχρονα όλες οι εργασιακές σου θυσίες βγαίνουν σε αδιέξοδο και κρίσεις πανικού, πώς να μην φέρνει και το χειρότερο εαυτό σου στο σπίτι; Ειδικά, όταν το σπίτι βρίσκεται στο Λονδίνο – όπου τα νοίκια είναι απλησίαστε. Για αυτό και το ζευγάρι βάζει μία αγγελία για να νοικιάσουν ένα δωμάτιο στο διαμέρισμά τους. Κι έτσι μπαίνει στη ζωή τους η Ρέι, μία 30χρονη γαλλιδούλα, που επιτέλους θα φύγει από το πατρικό της με την μόνη λύση που μπορεί να σηκώσει η τσέπη της. Γιατί κι εκείνη έρχεται από ένα μεγάλο ζόρισμα: πρώην Ολυμπιονίκης, με την ομάδα συγχρονικής κολύμβησης, εγκαταλείπει για πάντα τον αθλητισμό, μετά από ένα ατύχημα που της έχει δημιουργήσει φοβία με το νερό. Η Ρέι θα μπει σαν ηλιαχτίδα στη συννεφιά του ζευγαριού και, σταδιακά, οι τρεις τους θα αγαπηθούν περισσότερο από συγκάτοικοι. Σαν ένα ισοσκελές τρίγωνο που μοιράζεται τα βάρη, τις ανασφάλειες και τις ανισορροπίες της καθημερινότητας.
Trigonometry: η μίνι σειρά της Αθηνάς Τσαγγάρη για το BBC
Η «Τριγωνομετρία» είναι έργο του βραβευμένου θεατρικού συγγραφέα Ντάνκαν ΜακΜίλαν και της γυναίκας του, της διάσημης τηλεοπτικής σεναριογράφου Εφι Γουντς. Τη σκηνοθεσία όμως υπογράφει μια έκπληξη: η Αθηνά Τσαγγάρη στο πρώτο της τηλεοπτικό πρότζεκτ (αν εξαιρέσει κανείς 2 επεισόδια του «Borgias» πριν από αρκετά χρόνια) αναλαμβάνει την πρόκληση της μεγάλης οθόνης που απαιτεί να χρησιμοποιήσει άλλα εργαλεία για να ανταπεξέλθει στη δραματουργία μιας πολυκάμερης παραγωγής.
Το πιο δύσκολο επίτευγμα του «Trigonometry» είναι ο σωστός τόνος. Δεν επιθυμεί να προκαλέσει με μία τολμηρή (αισθητικά και θεματικά) ιστορία ενός ερωτικού τρίο. Αντιθέτως, θέλει να δείξει ότι κάτι τέτοιο μπορεί να προκύψει μέσα σε μία καθημερινότητα. Τρεις άνθρωποι με ζωές, αγώνες, προβλήματα, δουλειές γνωρίζονται και ανακουφίζουν με την συντροφικότητά τους τον πόνο του άλλου. Εξισορροπούν πατώντας σε τρία πόδια κι όχι σε δύο. Η Τσαγγάρη καταφέρνει τη σωστή θερμοκρασία δραματουργίας και χιούμορ, αποφεύγει τη συγκατάβαση, και δημιουργεί ένα κλίμα οικειότητας, τρυφερότητας και ανθρωπιάς.
H Πόλυ Λυκούργου, κριτικός κινηματογράφου της Nova βρίσκεται στο Βερολίνο και θα μάς μεταφέρει την ατμόσφαιρα της 70ης Berlinale μέσα κι έξω από τις κινηματογραφικές αίθουσες με καθημερινές ανταποκρίσεις!