Το 10ο παγκόσμιο πρωτάθλημα και δεύτερο που φιλοξενήθηκε στην Ευρώπη ήταν ένα από τα πιο συναρπαστικά στην ιστορία της διοργάνωσης και ένα από τα πιο… αποτυχημένα οργανωτικά.
Όχι πάντως με ευθύνη των διοργανωτών Ισπανών που έκαναν ότι καλύτερο μπορούσαν. Η ΦΙΜΠΑ αποφάσισε να αυξήσει τις ομάδες σε 24 ικανοποιώντας με αυτό τον τρόπο το αίτημα πολλών εθνικών ομοσπονδιών που επεδίωκαν τη συμμετοχή τους σε ένα Μουντομπάσκετ.
Μόνο που αυτό έφερε στους τελικούς πολλές αδύναμες ομάδες με αποτέλεσμα να πέσει αισθητά το επίπεδο του ανταγωνισμού αλλά και το ενδιαφέρον των Ισπανών φιλάθλων.
Οι αγώνες των τεσσάρων ομίλων της πρώτης φάσης έγιναν σε τέσσερις διαφορετικές πόλεις (Σαραγόσα, Φερόλ, Μάλαγα, Τενερίφη), ο ημιτελικός γύρος σε Βαρκελώνη και Οβιέδο και οι τελικοί στο Παλάσιος ντε Ντεπόρτες της Μαδρίτης.
Συνολικά για να ολοκληρωθεί η διοργάνωση χρειάστηκε ένα αληθινός μαραθώνιος 90 αγώνων, οι διοργανωτές ξόδεψαν υπέρογκα ποσά αλλά η ανταπόδοση ήταν μικρή αφού η έλλειψη ενδιαφέροντος οδήγησε πολλά παιχνίδια να γίνονται σε άδεια γήπεδα.
Παρόλα αυτά η συγκεκριμένη διοργάνωση θα μείνει στην ιστορία όχι μόνο για την επιστροφή των ΗΠΑ στην κορυφή αλλά για ένα αλησμόνητο αγώνα. Ο πρώτος γύρος κύλησε χωρίς σημαντικές εκπλήξεις στους τέσσερις ομίλους.
Στο πρώτο γκρουπ που φιλοξενήθηκε στο Πρένθιπε Φελίπε της Σαραγόσα η Ισπανία και η Ελλάδα που κέρδισε στον κρίσιμο αγώνα τη Γαλλία πήραν την πρόκριση. Στην κορυφή πάντως του γκρουπ τερμάτισε η Βραζιλία.
Στον δεύτερο όμιλο η Σοβιετική Ένωση με μέσο όρο 113 πόντους στην επίθεση δεν έδωσε δικαιώματα στους αντιπάλους της και προκρίθηκε παρέα με Ισραήλ και Κούβα.
Στον τρίτο όμιλο οι ΗΠΑ και η Ιταλία δεν είχαν κανένα απολύτως πρόβλημα, ενώ την Τρίτη θέση από το….παράθυρο πήρε η Κίνα που άφησε εκτός ημιτελικού γύρου Πορτορίκο και Δυτική Γερμανία (τελευταία της εμφάνιση πριν την ενοποίηση με την Ανατολική) ευνοημένη στην τριπλή ισοβαθμία.
Στον τέταρτο όμιλο της Τενερίφης εντυπωσίασε η Γιουγκοσλαβία. Μαζί της προκρίθηκαν ο Καναδάς και η Αργεντινή. Στην Τενερίφη όμως δύο στοιχεία κέντρισαν το ενδιαφέρον. Η αδύναμη Μαλαισία που γνώρισε ήττες μαμούθ από τον Καναδά (128-38), τη Γιουγκοσλαβία (131-61) και την Ολλανδία (110-66).
Και ένα εξωαγωνιστικό συμβάν: Καμαριέρα του ξενοδοχείου που έμεναν οι αποστολές κατήγγειλε στις αρχές ότι έπεσε θύμα βιασμού από δύο Γιουγκοσλάβους μπασκετμπολίστες. Παρότι οι υποψίες έπεσαν πάνω σε ένα συγκεκριμένο δίδυμο συγκατοίκων η παράξενη υπόθεση δεν έφτασε ποτέ μέχρι το τέλος και δεν έγιναν γνωστά ονόματα.
Στους δύο καινούργιους ομίλους που σχηματίσθηκαν από τις ομάδες που προκρίθηκαν τα φαβορί δεν είχαν και πάλι πρόβλημα. Οι ΗΠΑ πήραν εισιτήριο για τον ημιτελικό παρότι γνώρισαν μια μάλλον απρόσμενη ήττα από την Αργεντινή, ενώ το ίδιο έγινε με Γιουγκοσλαβία, Σοβιετική Ένωση και Βραζιλία.
Χαμένοι της υπόθεσης η διοργανώτρια Ισπανία που ουσιαστικά πλήρωσε την ήττα από τη Βραζιλία που κουβάλησε μαζί της και στη δεύτερη φάση και η γερασμένη Ιταλία που στον κρίσιμο αγώνα διαλύθηκε από τους Γιουγκοσλάβους με 102-76.
Ο πρώτος ημιτελικός εξελίχθηκε σε περίπατο των Ηνωμένων Πολιτειών που πήραν το εισιτήριο για τον τελικό κερδίζοντας τη Βραζιλία με 96-80.
Ο δεύτερος ημιτελικός έμεινε στην ιστορία του παγκόσμιου μπάσκετ. Η Γιουγκοσλαβία έχοντας μια νεανική ομάδα με όλα τα μελλοντικά της αστέρια να κάνουν τα πρώτα τους διεθνή βήματα κατάφερε να προηγηθεί στο μεγαλύτερο διάστημα του αγώνα.
Με έξι λεπτά για τη λήξη ήταν μπροστά 74-66, με 83-75 δύο λεπτά πριν το τέλος παρότι έχασαν με 5ο φάουλ τον Βράνκοβιτς και οι Σοβιετικοί άρχισαν να πρεσάρουν σε όλο το γήπεδο.
Μέσα σε εξαιρετικά τεταμένη ατμόσφαιρα με τους φιλάθλους να πετάνε πορτοκάλια (!) στον Ντράζεν Πέτροβιτς γράφτηκε ένα από τα μεγαλύτερα δράματα του παγκόσμιου μπάσκετ. Με καλάθι του Τσούτουρα οι Γιουγκοσλάβοι πέρασαν μπροστά 85-76 με λιγότερο από ένα λεπτό για το τέλος και φαινόταν αδύνατον να χάσουν τον αγώνα. Ο Σαμπόνις με εύστοχο τρίποντο (το 4ο του στον αγώνα) μείωσε αμέσως 85-79, οι Σοβιετικοί πίεσαν, έκλεψαν τη μπάλα και αμέσως ο Τιχονένκο έκανε το 85-82 με νέο τρίποντο. Το ταμπλό έδειχνε 41’’ για το τέλος με τους Ρώσους να έχουν βάλει δύο τρίποντα σε λιγότερο από 10 δευτερόλεπτα παιχνιδιού.
Ντράζεν Πέτροβιτς.
Έκαναν αμέσως φάουλ και οι Γιουγκοσλάβοι επέλεξαν να παίξουν τη μπάλα απέξω, ενώ μέχρι εκείνο το σημείο διάλεγαν σταθερά να εκτελούν 1+1 βολές (με βάση τον κανονισμό που ίσχυε υπήρχε επιλογή της ομάδας που κέρδιζε το φάουλ). Στα 16’’ οι Σοβιετικοί έκαναν πάλι φάουλ, η μπάλα παίχτηκε απέξω και έφτασε στα 12’’ στα χέρια του άπειρου Βλάντε Ντίβατς που έκανε διπλή ντρίμπλα.
Ο Βάλτερς μέσα σε αποθέωση από τους Ισπανούς φιλάθλους ισοφάρισε λίγα δευτερόλεπτα πριν το τέλος με το τρίτο εύστοχο τρίποντο στο τελευταίο λεπτό και έστειλε τον αγώνα στην παράταση (85-85). Στην παράταση οι Σοβιετικοί νίκησαν με 91-90 χωρίς να σκοράρουν στο τελευταίο λεπτό! Μοιραίος παίκτης της Γιουγκοσλαβίας ο Αλεξάντερ Πέτροβιτς (ένα άστοχο σουτ και ένα λάθος στο τελευταίο λεπτό) και ήρωας των Σοβιετικών ο Ταρακάνοφ που πήρε ένα καθοριστικό επιθετικό ριμπάουντ στην τελευταία επίθεση των Ρώσων μετά από άστοχο σουτ του Σαμπόνις.
Ο αγώνας καθήλωσε εκατομμύρια θεατών σε όλο τον πλανήτη μεταξύ των οποίων και τους Έλληνες μπασκετόφιλους. Ήταν το πρώτο παγκόσμιο που μετέδωσε η ΕΡΤ, λόγω συμμετοχής της εθνικής και το ματς έμεινε στην ιστορία από τη συγκλονιστική μετάδοση του Φίλιππου Συρίγου που το ίδιο πρωί είχε μάθει τον θάνατο του πατέρα του, αλλά έμεινε στην Ισπανία για να μεταδώσει ημιτελικούς και τελικούς. ‘’Κυρίες και κύριοι είχατε την τύχη να παρακολουθήσετε ένα από τους μεγαλύτερους αγώνες μπάσκετ που έγιναν ποτέ’’, ήταν η αποφώνηση του αείμνηστου Φίλιππου πριν από 33 χρόνια. Και δεν είχε καθόλου άδικο.
Και ο τελικός όμως είχε φοβερή εξέλιξη. Καθήλωσε η μάχη των δύο γιγάντων του Ντέιβιντ Ρόμπινσον με τον Άρβιντας Σαμπόνις. Ο ‘’ναύαρχος’’ πέτυχε 20 πόντους, ο Λιθουανός 16 στην πρώτη μεταξύ τους αναμέτρηση που θα επαναλαμβανόταν δύο χρόνια αργότερα σε ένα άλλο αξέχαστο παιχνίδι, στον ημιτελικό των Ολυμπιακών αγώνων της Σεούλ.
Ντέιβιντ Ρόμπινσον.
Οι Αμερικάνοι έλεγξαν τον αγώνα, προηγήθηκαν με 17 πόντους διαφορά αλλά κινδύνευσαν στο τέλος. Αυτή τη φορά όμως το σουτ τριών πόντων του Βάλντις Βάλτερς αστόχησε και οι ΗΠΑ πανηγύρισαν την κατάκτηση του 2ου τίτλου παγκόσμιων πρωταθλητών και πρώτου μετά από 32 ολόκληρα χρόνια!
Ο προπονητής της Αμερικάνικης ομάδας ο Λιουτ Ολσον, ένας μελλοντικός hall of famer, που δούλευε στο πανεπιστήμιο της Αριζόνα αποκάλυψε μετά τον τελικό ότι πριν τον αγώνα στα αποδυτήρια είχε πει στους παίκτες του: ‘’Είναι ο αγώνας της ζωής μας. Όχι μόνο για να πάρουμε τον τίτλο αλλά για να νικήσουμε τους ταξικούς και ιδεολογικούς αντιπάλους μας’’!
Ο Ντράζεν Πέτροβιτς αν και στην πλευρά των ηττημένων (οι Γιουγκοσλάβοι τερμάτισαν τρίτοι διαλύοντας στον μικρό τελικό τη Βραζιλία) αναδείχθηκε MVP και μέλος της καλύτερης ομάδας που ήταν αληθινή παρέλαση allstar!!!
Μαζί του συμπεριλήφθηκαν στην καλύτερη πεντάδα του τουρνουά ο Άρβιντας Σαμπόνις, ο Ντέιβιντ Ρόμπινσον, ο Βραζιλιάνος Όσκαρ Σμιντ. Την πεντάδα συμπλήρωσε ένας ακόμη Σοβιετικός ο Βαλερί Τιχονένκο. Πρώτος σκόρερ αναδείχθηκε ο Νίκος Γκάλης αλλά για την παρουσία της εθνικής στο παγκόσμιο του 1986 θα ακολουθήσει ξεχωριστό αφιέρωμα!
