Η 3η βερσιόν του Μουντομπάσκετ κτυπήθηκε ανελέητα από προβλήματα πάσης φύσεως και όταν τελικά έγινε παραλίγο να αποδειχθεί μοιραίο για την πορεία του θεσμού.
Για μια ακόμη φορά, η ΦΙΜΠΑ εμπιστεύθηκε χώρα της Λατινικής Αμερικής. Τη διοργάνωση ανέλαβε η Χιλή στην οποία το μπάσκετ ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές από την εποχή του Μεσοπολέμου.
Σύμφωνα μάλιστα, με τις πηγές της εποχής πίσω στο 1936 και στο πρώτο Ολυμπιακό τουρνουά που έγινε στο Βερολίνο οι παίκτες της εθνικής Χιλής ήταν οι πρώτοι που σούταραν με άλμα (το γνωστό και καθιερωμένο πλέον jump shot) αφού μέχρι τότε σε όλο τον πλανήτη οι παίκτες σούταραν στατικά και με τα πόδια στο έδαφος.
Η Χιλή δήλωσε έτοιμη για τη διοργάνωση του 1958 αλλά την ύστατη στιγμή δήλωσε αδυναμία να ολοκληρώσει τις εργασίες διαμόρφωσης του γηπέδου Μετροπόλιταν Ίντορ που θα φιλοξενούσε τους αγώνες.
Χωρίς άλλη λύση η ΦΙΜΠΑ ανέβαλλε τη διεξαγωγή των αγώνων που άρχισαν τον… Γενάρη του 1959! Τελικά, αφού ξεπεράστηκαν τα προβλήματα η διοργάνωση άρχισε μέσα στο… καταχείμωνο και είχε μια ακόμη πρωτοτυπία.
Για πρώτη φορά οι αγώνες των ομίλων έγιναν σε τέσσερις διαφορετικές πόλεις και μόνο η τελική φάση φιλοξενήθηκε στο Εστάντιο Νασιονάλ αφού το Μετροπόλιταν δεν ολοκληρώθηκε παρά αρκετά χρόνια αργότερα!
Το γήπεδο των τελικών ήταν ανοιχτό και στην πραγματικότητα ήταν ένα ποδοσφαιρικό στάδιο που διαμορφώθηκε για τις ανάγκες του παγκόσμιου κυπέλλου σε γήπεδο μπάσκετ με μειωμένη χωρητικότητα (γύρω στους 15-16.000 θεατές).
Τα αληθινά προβλήματα όμως δημιουργήθηκαν και πάλι από την ανάμειξη της πολιτικής. Η Κίνα αρνήθηκε να πάρει μέρος στους αγώνες επειδή μερικούς μήνες νωρίτερα η ΦΙΜΠΑ είχε αναγνωρίσει ως επίσημη ομοσπονδία το Ταϊβάν ή Φορμόσα με το οποίο βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση! Μάλιστα, οι διοργανωτές παρουσίασαν την ομάδα του Ταϊβάν όχι με το πραγματικό της όνομα αλλά ως… Κίνα!!!
Η πρώτη φάση των ομίλων έκρυβε αρκετές εκπλήξεις. Αποκλείστηκε η Ουρουγουάη αλλά και η Αργεντινή που επέστρεψε στους αγώνες μετά την τιμωρία του 1954 και έπεσε θύμα έκπληξης χάνοντας τον κρίσιμο αγώνα από το Ταϊβάν με 64-59!
Η Σοβιετική Ένωση πέτυχε την πρώτη κατοστάρα στην ιστορία του θεσμού κερδίζοντας με 102-72 το Μεξικό αλλά προκρίθηκε δύσκολα με καλύτερη διαφορά πόντων σε βάρος του Καναδά.
Με επικεφαλής τον ψηλότερο μπασκετμπολίστα της εποχής, ένα σέντερ φόβητρο με μπόι 2μ.20, τον Γιαν Κρούμινς οι Σοβιετικοί έδειχναν το αδιαφιλονίκητο φαβορί κερδίζοντας όλους τους αντιπάλους τους στην τελική φάση.
Οι αγώνες παραλίγο να τιναχτούν στον αέρα όταν ήρθε η ώρα για τον αγώνα Σοβιετικής Ένωσης-Ταϊβάν. Οι Σοβιετικοί που τότε είχαν πολύ καλές σχέσεις με την Κίνα του Μαό αποφάσισαν να μην κατέβουν στον αγώνα παίρνοντας το μέρος των συμμάχων τους απέναντι στο Ταϊβάν! Την ημέρα του αγώνα οι χιλιάδες φίλαθλοι είδαν μόνο το Ταϊβάν στο παρκέ και τον τότε γενικό γραμματέα της ΦΙΜΠΑ Βρεττανό Γουίλιαμ Τζόουνς να ζητάει από μικροφώνου συγνώμη στον κόσμο για την απουσία των Σοβιετικών.
Το παράδειγμα τους ακολούθησε την επόμενη μέρα και η Βουλγαρία που επίσης δεν παρουσιάστηκε στον αγώνα με το Ταϊβάν. Το αποτέλεσμα ήταν Σοβιετικοί και Βούλγαροι να μηδενιστούν σε όλους τους αγώνες της τελικής φάσης γεγονός που αλλοίωσε την τελική κατάταξη.
Η Βραζιλία που κέρδισε στον καθοριστικό αγώνα τις Ηνωμένες Πολιτείες με 81-67, όχι μόνο πήρε ρεβάνς για την προ πενταετίας ήττα της αλλά κατέκτησε και τον τίτλο. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι Βραζιλιάνοι είχαν ηττηθεί μέχρι τότε δύο φορές από τους Σοβιετικούς!
Οι Χιλιανοί που είχαν ανοίξει πόλεμο με τη ΦΙΜΠΑ ζητούσαν αποζημίωση για τους δύο αγώνες που δεν έγιναν καθώς είχαν επιστρέψει το αντίτιμο του εισιτηρίου στους θεατές αλλά στο τέλος ξέχασαν τις απαιτήσεις τους πανηγυρίζοντας για την 3η θέση, την καλύτερη της ιστορίας τους σε Παγκόσμια ή Ολυμπιακούς.
Κάτι ανάλογο έγινε και με το Ταϊβάν που τερμάτισε απρόσμενα 4ο και έγινε η πρώτη και τελευταία μέχρι σήμερα Ασιατική ομάδα που μπήκε στην τετράδα παγκοσμίου κυπέλλου!
Οι Σοβιετικοί σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τα γεγονότα της Χιλής κυκλοφόρησαν αργότερα μια σειρά γραμματοσήμων που τους απεικόνιζε ως ‘’ηθικούς νικητές’’ του 3ου Μουντομπάσκετ. Γραμματόσημα που μέσα στο χρόνο απέκτησαν τεράστια συλλεκτική αξία.
Οι παγκόσμιοι πρωταθλητές Βραζιλιάνοι ανέδειξαν και τον MVP της διοργάνωσης τον Αμαουρί Πάσος, ένα σέντερ με μπόι 1μ.91, ενώ στην καλύτερη πεντάδα του τουρνουά εκτός από τον Αμαουρί ήταν για δεύτερη διοργάνωση στη σειρά ο Βλαμίρ Μάρκες που τελείωσε τους αγώνες με μέσο όρο 18,6 πόντων.
Την all star πεντάδα συμπλήρωσαν ο Σοβιετικός γίγαντας Γιάνις Κρούμινς, ο Ατάνας Ατανάσοφ, ένας θρύλος του Βουλγαρικού μπάσκετ και ο Πορτορικάνος πλέι μέικερ Χουάν Βίκενς που νωρίτερα είχε παίξει κολεγιακό μπάσκετ στο Κάνσας και αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης. Έγινε ο πρώτος παίκτης στην ιστορία των παγκοσμίων Κυπέλλων που τελείωσε τουρνουά με περισσότερους από 20 πόντους μέσο όρο, κάτι που πέτυχε και ο Τζέιμς Τσεν της Ταϊβάν!
Στις φωτογραφίες η εθνική ομάδα των ΗΠΑ, της Βουλγαρίας και ο Σοβιετικός γίγαντας των 2μ.20 Γιαν Κρούμινς.
