Άγιος ή ενσάρκωση του Αντίχριστου; Προφήτης και θαυματουργός θεραπευτής ή απατεώνας, Γερμανός κατάσκοπος και πολιτικός συνωμότης; Όταν πρόκειται για την αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Γκριγκόρι Γεφίμοβιτς Ρασπούτιν οι απόψεις διίστανται, ενώ τα πράγματα που γνωρίζουμε σίγουρα για τη ζωή και τη δράση του είναι ελάχιστα. Δεν γνωρίζουμε καν, για παράδειγμα, την ακριβής ημερομηνία γέννησής του.
Γιος χωρικών, ο Ρασπούτιν γεννήθηκε –εικάζεται- στις 10 Ιανουαρίου του 1869, σε ένα χωριό χαμένο στα βάθη της Σιβηρίας. Δεν μορφώθηκε ποτέ, με αποτέλεσμα να μην μπορεί παρά να γράφει κάποια ακατανόητα και ανορθόγραφα μικρά σημειώματα. Ενώ εργαζόταν σαν αγρότης και καροτσέρης στο χωριό του, είχε γίνει ήδη γνωστός για την ακόλαστη ζωή του, με αποτέλεσμα να του δοθεί το προσωνύμιο με το οποίο είναι γνωστός σήμερα, το οποίο και σημαίνει ακόλαστος.
Η δίψα του για κοινωνική ανέλιξη τον οδήγησε στη αρχή σε ένα σιβηριανό μοναστήρι, όπου και ήρθε σε επαφή με ακραία δόγματα, όπως αυτό των Μαστιγωμένων, σύμφωνα με το οποίο «γυναίκες και άντρες χόρευαν και τραγουδούσαν ενώ ταυτόχρονα μαστίγωναν αλύπητα ο ένας τον άλλο και κυλιόντουσαν μανιωδώς στη γη, μέσα σε μια ολοκληρωτική έκσταση».
Σύντομα βέβαια εξέλιξε περαιτέρω το δόγμα αυτό, διατυπώνοντας το δικό του, σύμφωνα με το οποίο η σεξουαλική εξάντληση ήταν το καλύτερο μέσο για να φθάσει ο πιστός στην κατάσταση της «θείας αταραξίας», ώστε να βρεθεί πιο κοντά στο θεό.
Μετά από ένα σύντομο διάλειμμα «οικογενειακής ζωής», ο Ρασπούτιν εγκατέλειψε το σπίτι και την οικογένειά του το 1901 για να γίνει προσκυνητής και πέρασε μεγάλο διάστημα περιπλανώμενος. Ανακήρυξε τον εαυτό του «άγιο», καθώς σύμφωνα με ισχυρισμούς του, η Μαύρη Παρθένα του Καζάν, μια, υποτίθεται, θαυματουργή ρώσικη εικόνα, εμφανίστηκε εμπρός του και τον ενθάρρυνε να αφήσει το χωριό του για να προσφέρει τις υπηρεσίες του στη ρωσική πρωτεύουσα, και ζούσε από τις δωρεές των χωρικών.
