Ένα λαμπερό πρωινό, στις αρχές Ιουνίου, ο Γιάνος Ράινερ πήγαινε τον παπαγάλο της κόρης του στον κτηνίατρο όταν έλαβε ένα τηλεφώνημα, που θα μπορούσε να αλλάξει, εάν όχι τη σύγχρονη ιστορία της Ουγγαρίας, τότε το πώς γράφεται και διδάσκεται. «Έμαθες τα νέα;», τον ρώτησε ο συνάδελφός του καθώς ο παπαγάλος ακουγόταν να τιτιβίζει με θόρυβο. «Τέλος το Ινστιτούτο».
Μέχρι εκείνη τη στιγμή, ο Γ. Ράινερ δεν γνώριζε τα σχέδια της κυβέρνησης να μετατρέψει το Ινστιτούτο 1956, το ιστορικό ερευνητικό κέντρο, του οποίου ήταν επικεφαλής και το οποίο είναι αφιερωμένο στην ουγγρική εξέγερση απέναντι στη Σοβιετική Ένωση, σε ένα όργανο κοντά στην κυβέρνηση του Βίκτορ Όρμπαν, του συντηρητικού πρωθυπουργού της Ουγγαρίας.
Χωρίς να συμβουλευτεί τον Γ. Ράινερ, ο πρωθυπουργός Όρμπαν υπέγραψε κυβερνητικό διάταγμα για την ενσωμάτωση του Ινστιτούτου 1956 στο Ιστορικό Ερευνητικό Ινστιτούτο και Αρχείο Veritas (Αλήθεια), που δημιουργήθηκε από την κυβέρνηση πέντε χρόνια νωρίτερα και το οποίο -σύμφωνα με τους επικριτές του- προωθεί μια εκδοχή της ιστορίας που ευνοεί την ατζέντα του Όρμπαν. Το Ινστιτούτο Veritas διοικείται από την κυβέρνηση, που παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στον διορισμό της ηγεσίας του όσο και στον καθορισμό των προτεραιοτήτων που πρέπει να έχουν οι έρευνές του.
Η αλλαγή στον έλεγχο του Ινστιτούτου 1956 έρχεται μετά την απόφαση, την περυσινή χρονιά, να μεταφερθεί σε άλλη τοποθεσία ένα άγαλμα του Ίμρε Νάγκι, ο οποίος ήταν πρωθυπουργός στη διάρκεια της βραχύβιας επανάστασης του 1956. Ο Νάγκι, ο οποίος εκτελέστηκε και θάφτηκε σε μαζικό τάφο εξαιτίας της απόφασής του να αποσυρθεί από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, θεωρείται μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες στη σύγχρονη ιστορία της Ουγγαρίας. Ο επανενταφιασμός του το 1989 στη Βουδαπέστη θεωρήθηκε ορόσημο στην κατάρρευση του κομμουνισμού στην Ουγγαρία και το ανατολικό μπλοκ. Το Ινστιτούτο 1956 ιδρύθηκε την επόμενη μέρα.
Οι επικριτές λένε ότι οι αποφάσεις αποτελούν κομμάτι μιας ευρύτερης τάσης για τον έλεγχο των ερευνητών, την καταστολή της ακαδημαϊκής ελευθερίας και τον περιορισμό της δημόσιας διαφωνίας. Λένε ότι είναι επίσης κομμάτι της δημιουργίας ενός αφηγήματος που παρουσιάζει την Ουγγαρία ως θύμα τόσο των Ναζί όσο και των Σοβιετικών κατά τον 20ό αιώνα, που όμως τώρα στέκεται στα πόδια της υπό την ηγεσία ενός αυθεντικού πατριώτη.
Διαβάστε όλο το θέμα στο TVXS.gr