Τέσσερα χρόνια μετά την προσφυγή τους στη δικαιοσύνη, οι κάτοικοι των Οινοφύτων και των Ψαχνών Ευβοίας δικαιώνονται, καθώς το Συμβούλιο της Επικρατείας αναγνωρίζει ότι στις περιοχές τους έχει γίνει τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή.
Μάλιστα, οι σύμβουλοι Επικρατείας αναγνωρίζουν πως η Πολιτεία έπρεπε να είχε λάβει τα αναγκαία μέτρα για τη μεγάλης έκτασης ρύπανση του Ασωπού ποταμού και της περιοχής του Δήμου Μεσσαπίων Ψαχνών Ευβοίας και διατάσσουν “την λήψη των πρόσφορων μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης της ζημιάς που έχει προκληθεί”.
Οι δικαστές, αφού ερμήνευσαν το Σύνταγμα, την ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία, κατέληξαν ότι “η προστασία στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να είναι πλήρης και αποτελεσματική, ενώ από τους ίδιους νομοθετικούς κανόνες καθίσταται υποχρεωτική για την Πολιτεία (αρμόδια υπουργεία) η λήψη των αναγκαίων προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων, είτε γενικών είτε ατομικών”.
Οι κάτοικοι των περιοχών έφτασαν στο ΣτΕ όταν απευθύνθηκαν στις αρμόδιες υπηρεσίες και βρήκαν τις πόρτες κλειστές. Είχαν ζητήσει από την Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ) του υπουργείου Περιβάλλοντος να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα για την προστασία των περιοχών (εδάφους, υπεδάφους, ποταμού, κ.λπ.) χωρίς όμως ανταπόκριση. Έτσι, στράφηκαν σε βάρος του ΥΠΕΧΩΔΕ ζητώντας παράλληλα την προστασία της δικαιοσύνης.
Σε αυτά τα τέσσερα χρόνια που μεσολάβησαν ελήφθησαν ορισμένα μέτρα και επιβλήθηκαν χρηματικά πρόστιμα σε επιχειρήσεις οι οποίες ρύπαιναν τις περιοχές των επίμαχων Δήμων χωρίς ωστόσο να δοθεί οριστική λύση.
Τι είπαν οι κάτοικοι
Συγκεκριμένα, ως προς τον Ασωπό ποταμό, ο Δήμος Οινοφύτων και ήδη ο Δήμος Τανάγρας Βοιωτίας ζήτησε από την ΕΥΕΠ να αναλάβει -σύμφωνα με την Ελληνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία- δράση πρόληψης και αποκατάστασης του εδάφους και των υδάτων της περιοχής του Ασωπού ποταμού.
Στη λεκάνη απορροής του Ασωπού δραστηριοποιούνταν και εξακολουθεί να δραστηριοποιείται εξαιρετικά μεγάλος αριθμός βιομηχανικών, βιοτεχνικών, αγροτοκτηνοτροφικών και άλλων επιχειρήσεων (πλέον των 300 με άδεια λειτουργίας), ενώ την ίδια στιγμή λειτουργεί μεγάλος αριθμός παράνομων επιχειρήσεων οι οποίες απορρίπτουν τα απόβλητά τους (υγρά και στερεά) στην περιοχή του Ασωπού.
Μάλιστα, σύμφωνα με τις κρατικές υπηρεσίες “η ρύπανση και η επακόλουθη περιβαλλοντική ζημία στην περιοχή είναι αποτέλεσμα διάχυτης ρύπανσης με μεγάλη διασπορά στην ποσότητα και στο είδος των ρυπαντικών φορτίων και με προσθετική και συνεργιστική δράση αυτών στο χρόνο”.
Ο επίμαχος Δήμος υποστήριξε ότι οι αρμόδιες κρατικές αρχές δεν προέβησαν “στις οφειλόμενες νόμιμες ενέργειες για τη λήψη μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης του εδάφους και των υδάτων της περιοχής του Ασωπού ποταμού, στην οποία έχει διαπιστωθεί σωρεία παραβιάσεων της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος και της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης”.
Ανάλογο ήταν και το αίτημα του Δήμου Μεσσιών Ψαχνών, ο οποίος ζητούσε από το κράτος μέτρα για την πρόληψη και αποκατάσταση του εδάφους και των υδάτων από τη ρύπανση των επίγειων και υπόγειων υδάτων και του εδάφους της περιοχής του από εξασθενές χρώμιο και νικέλιο.
Σύμφωνα με τις εκθέσεις των αρμοδίων κρατικών φορέων εντοπίστηκαν υψηλά επίπεδα εξασθενούς χρωμίου και βαρέων μετάλλων στον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής του Δήμου Μεσσαπίων.
Η ύπαρξη των μετάλλων αυτών στο νερό οφείλεται στην ανεξέλεγκτη διάθεση τοξικών και επικίνδυνων αποβλήτων διαφόρων εγκαταστάσεων της περιοχής (μεταξύ των οποίων – και με το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης- είναι της ΛΑΡΚΟ), προσθέτουν οι εκθέσεις.
Στις εκθέσεις υπογραμμίζεται ότι στην επίμαχη περιοχή “δραστηριοποιούνται εξορυκτικές, βιομηχανικές, βιοτεχνικές, αγροτοκτηνοτροφικές και άλλες επιχειρήσεις, οι οποίες ενδεχομένως να έχουν συνεισφέρει στη ζημιά, οι επιχειρήσεις δε αυτές είναι: πτηνοτροφεία, χοιροτροφεία, αδρανοποίηση ζωικών υποπροϊόντων, επεξεργασία – διάθεση υγρών αποβλήτων, συγκέντρωση κόπρου, βιομηχανίες ελαίων-λίπων, βιομηχανίες τροφίμων, επιμεταλλωτήρια, ιχθυογεννητικοί σταθμοί, ελαιοτριβεία, μονάδες συσκευασίες αγροτικών προϊόντων, λοιπές βιομηχανίες, ενεργά και ανενεργά μεταλλεία ΛΑΡΚΟ, σπαστηροτριβείο – συνεργείο ΛΑΡΚΟ, μονάδα εμπλουτισμού – λιμένας φόρτωσης ΛΑΡΚΟ, σπαστηροτριβείο ΛΑΡΚΟ, απόρριψη αστικού τύπου αποβλήτων σε διάφορες θέσεις”.
Ακόμη, έχουν εντοπιστεί περιπτώσεις παράνομης μεταφοράς αποβλήτων, επικίνδυνων και μη, από επιχειρήσεις, που έχουν την έδρα τους σε άλλες περιοχές.
Σε άλλο σημείο αναφέρεται ότι “μεγάλες ποσότητες υποπροϊόντων επεξεργασίας αλουμινίου μεταφέρονται από τα Οινόφυτα και την Δυτική Αττική σε εργοστάσια της Κεντρικής Εύβοιας προς δευτερογενή επεξεργασία για την ανάκτηση του περιεχόμενου αλουμινίου, χωρίς συστηματικό και ουσιαστικό έλεγχο από τις αρμόδιες υπηρεσίες με αποτέλεσμα τα απόβλητά τους να απορρίπτονται παράνομα σε γειτονικές αγροτοδασικές εκτάσεις, όπως αποκαλύπτεται κατ’ επανάληψη από τους περιβαλλοντικούς συλλόγους του Δήμου Μεσσαπίων”.
Επίσης, αναφέρεται ότι “μεγάλες χοιροτροφικές και πτηνοτροφικές μονάδες, που είναι εγκατεστημένες κυρίως μεταξύ των ποταμών Λήλαντα και Μεσσάπιου, ευθύνονται για τη μόλυνση των υδάτων, τόσο λόγω των στερεών και υγρών αποβλήτων τους (λυμάτων) όσο και λόγω της χρήσης και ανεξέλεγκτης διάθεσης μεγάλων ποσοτήτων χημικών ουσιών (κοπριές, στρωμνές, λύματα, αντιβιοτικά, φάρμακα, νεκρά ζώα)”.