Μετά από πολλά χρόνια που σέρβιρε τη μυστική του συνταγή κοτόπουλου στο μικρό, τοπικό του εστιατόριο, ο συνταξιούχος συνταγματάρχης Χάρλαντ Σάντερς, στα 65 του καταστράφηκε οικονομικά. Στην αρχή σκέφτηκε να αυτοκτονήσει αλλά τελικά έγινε ο βασιλιάς του τηγανητού κοτόπουλου. Αυτή είναι η ιστορία επιτυχίας του ιδρυτή της αλυσίδας KFC, που από το μηδέν έφτιαξε μια περιουσία εκατομμυρίων.
Γράφει η Ελένη Λογοθέτη
Ο μικρός Χάρλαντ γεννήθηκε το 1890 και μεγάλωσε στην Ιντιάνα των ΗΠΑ με την μητέρα του, καθώς ο πατέρας του είχε πεθάνει πολύ νωρίς. Αναγκαστικά έμενε σπίτι και έκανε τις δουλειές του σπιτιού, αφού η μητέρα του δούλευε και έπρεπε να λείπει αρκετές ώρες. Τότε ανέπτυξε και τις μαγειρικές του ικανότητες, αυτός και τα αδέρφια του έπρεπε να τρώνε!
Μεγαλώνοντας κατατάχτηκε στον στρατό και άλλαξε πολλές δουλειές του ποδαριού μέχρι που την εποχή της «Μεγάλης Ύφεσης», το 1930, άνοιξε ένα βενζινάδικο στο Κόρμπιν του Κεντάκυ. Δίπλα ακριβώς άνοιξε και ένα καφέ – εστιατόριο, τα κλασσικά αμερικάνικα dinning rooms που βλέπουμε στις ταινίες εποχής.
Εκεί άρχισε να σερβίρει τα πιο νόστιμα τηγανητά κοτόπουλα της επαρχίας – τόσο νόστιμα που το 1935 ο κυβερνήτης του Κεντάκυ, Ρούμπι Λαφούν, έδωσε στον 45χρονο Σάντερς τιμητικά τον τίτλο του Συνταγματάρχη!
Η δημοτικότητα του… Συνταγματάρχη εκτοξεύτηκε το 1939, όταν ο κριτικός τροφίμων Ντάνκαν Χάινς επισκέφθηκε το εστιατόριο του, το The Sanders Court & Café, και το συμπεριέλαβε στο Adventures in Good Eating, τον οδηγό του για εστιατόρια σε όλες τις ΗΠΑ.
Οι δουλειές πήγαιναν καλά, ο Σάντερς άνοιξε και ένα ξενοδοχείο και μέχρι το 1940 είχε τελειοποιήσει τη «Μυστική Συνταγή» του για το πανάρισμα και τηγάνισμα του κοτόπουλου σε φριτέζα – πατέντα του ίδιου για να προλαβαίνει τους πελάτες, αφού το τηγάνισμα κομμάτι-κομμάτι σε τηγάνι ήταν πολύ πιο αργή μέθοδος.
Η ώρα της πτώσης
Με το τέλος του Κραχ στις ΗΠΑ ξεκίνησε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος – η βενζίνη σχεδόν εξέλειψε και οι τουρίστες στέρεψαν. Ο Σάντερς έκλεισε το ξενοδοχείο, το εστιατόριό του στο Κεντάκυ άφησε υπεύθυνη την τότε σύντροφό του και έφυγε για να δουλέψει ως υπεύθυνος σε άλλες επιχειρήσεις σε άλλες πολιτείες. Τα οικονομικά του είχαν στενέψει αλλά εξακολουθούσε να πουλάει τα διάσημα κοτόπουλά του.
Ο κατήφορος ήρθε στις αρχές της δεκαετίας του 50. Ο νέος αυτοκινητόδρομος περνούσε πολύ μακριά από το εστιατόριο του Συνταγματάρχη, ρίχνοντάς το στην αφάνεια.
Μπροστά στην οικονομική καταστροφή, ο Σάντερς αναγκάστηκε να πουλήσει το δημιούργημά του και να βγει στη σύνταξη. Με τα χρήματα που πήρε ξεχρέωσε όλες τους τις υποχρεώσεις και στα 65 του πια, βρέθηκε να ζει μόνο με ένα κοινωνικό επίδομα των 100 δολαρίων.
Καθώς αναρωτιόταν πώς επρόκειτο να επιβιώσει οικονομικά, σκέφτηκε ακόμα και να αυτοκτονήσει. Για μήνες ζούσε στο αυτοκίνητό του και πήγαινε πόρτα-πόρτα σε όλα τα εστιατόρια της περιοχής, προσπαθώντας να τους πουλήσει την διάσημη «Μυστική Συνταγή του», με μοναδικό αντάλλαγµα 4 σεντ για κάθε πιάτο που θα πουλούσαν!
Μετά από πολλές απορρίψεις και κοροϊδίες για την ενδυμασία του – φορούσε πάντα λευκό πουκάμισο και λευκό παντελόνι – ο Σάντερς τελικά έπεισε τον ιδιοκτήτη του μεγαλύτερου εστιατορίου στο Σολτ Λέηκ της Γιούτα να συνεργαστεί μαζί του. Ξεκίνησαν το πρώτο “Kentucky Fried Chicken” το 1952 –μέσα σε ένα χρόνο η κίνηση και τα έσοδα στο μαγαζί είχαν τριπλασιαστεί.
Μετά από αυτή την επιτυχία, οι ρόλοι αντιστράφηκαν. Ο Σάντερς καθόταν στο νέο του εστιατόριο που άνοιξε στο Σέλμπιβιλ και οι υποψήφιοι συνέταιροι ερχόταν να τον βρουν – Μέχρι το 1964 σε όλες τις ΗΠΑ υπήρχαν τουλάχιστον 600 εστιατόρια KFC, µε τζίρο 36 εκατ. δολάρια ετησίως!
Τότε, σε ηλικία 73 ετών, ο Σάντερς πούλησε την εταιρία του Kentucky Fried Chicken για 2 εκατομμύρια δολάρια σε δύο επιχειρηματίες της πολιτείας και έγινε πρεσβευτής μάρκας, υιοθετώντας πλέον το ντύσιμο και το στυλ ενός πραγματικού, συνταξιούχου Συνταγματάρχη – η γνωστή εικόνα που υπάρχει στο σήμα των KFC μέχρι και σήμερα. Άλλωστε, μόλις το 1950 ο Σάντερς ονομάστηκε Συνταγματάρχης του Κεντάκυ από τον φίλο του, τον κυβερνήτη Λόρενς Γουέδερμπάι.
Ο ίδιος κράτησε τα καναδικά εστιατόρια και τα δικαιώματα στην Αγγλία, τη Φλόριντα, τη Γιούτα και τη Μοντάνα (τα οποία ο Σάντερς είχε ήδη πουλήσει σε άλλους).
Ωστόσο ταξίδευε συνεχώς στο εξωτερικό και έπαιζε ο ίδιος στις διαφημίσεις του KFC, μέχρι που ο κόσμος όλος τον γνώριζε χωρίς να τον έχει δει ποτέ.
Επίσης, έκανε αιφνιδιαστικές επισκέψεις σε διάφορα καταστήματα KFC και δοκίμαζε αν τηρούσαν την συνταγή του – τόσο για το πανάρισμα όσο και για την σάλτσα που συνόδευε το τηγανητό κοτόπουλο. Δυστυχώς συχνά απογοητευόταν και έλεγε δημοσίως ότι «έχουν γεύση ταπετσαρίας!». Πολλές επιχειρήσεις που πλέον δεν άνηκαν στην δικαιοδοσία, τον είχαν μηνύσει για συκοφαντική δυσφήμηση.
Ο Συνταγματάρχης Σάντερς πέθανε το 1980, σε ηλικία 90 ετών, βαθύπλουτος. Αφησε την τελευταία του πνοή στην πατρίδα του, στο σπίτι του στο Λούισβιλ του Κεντάκι, από πνευμονία και λευχαιμία.
Όσο για το που πουλιέται το αυθεντικό κοτόπουλο KFC;
Ο Σάντερς και η σύζυγος του Κλόντια (είχε παντρευτεί στο μεταξύ ) ονόμασαν το εστιατόριό τους Shelbyville, “Claudia Sanders, The Lady of the Colonel’s” (Κλόντια Σάντερς, η κυρία του Συνταγματάρχη) και σέρβιραν το παραδοσιακό κοτόπουλο του Σάντερς, όπως το έφτιαχνε ο ίδιος πριν πουλήσει τα KFC. Σήμερα λειτουργεί στο ίδιο σημείο, με άλλη ιδιοκτησία φυσικά και με το όνομα «Claudia Sanders Dinner House». Εκεί, σερβίρει την “πρωτότυπη συνταγή” για τηγανητό κοτόπουλο ως μέρος του μενού δείπνου και είναι το μόνο μη εστιατόριο KFC που κρατάει την αυθεντική συνταγή του ίδιου του Συνταγματάρχη.