Πολύ συχνά, έχουμε κληθεί να υπογράψουμε μία σύμβαση και πολλές φορές δεν διαβάζουμε προσεκτικά τους όρους ή τους διαβάζουμε, αλλά δεν τους κατανοούμε, πράγμα επικίνδυνο για την προάσπιση των δικαιωμάτων και συμφερόντων μας. Χρήσιμο λοιπόν είναι να επισημάνουμε τα βασικά σημεία που πρέπει προσέχουμε γενικά, σε μία σύμβαση.
1.Κατ’αρχήν, θα πρέπει να προσέξουμε το άρθρο εκείνο της σύμβασης που αναφέρεται στην ισχύ και τη διάρκεια της σύμβασης. Σίγουρα, θα θέλουμε να ξέρουμε για πόσο ισχύει η σύμβαση και πότε λήγει. Δεν είναι φρόνιμο να υπογράφουμε συμβάσεις με αόριστη ισχύ και διάρκεια και πάντα πρέπει να υπάρχει το δικαίωμα καταγγελίας της σύμβασης προκειμένου να μπορούμε να παύσουμε την ισχύ της σύμβασης σε περίπτωση που παραβιάζονται τα προβλεπόμενα από τη σύμβαση.
2.Επίσης, βασικό συστατικό στοιχείο της κάθε σύμβασης είναι να υπάρχει πρόβλεψη για τυχόν τροποποίηση της σύμβασης. Είναι εύλογο σε κάθε σύμβαση να προκύψει η ανάγκη τροποποίησης της σύμβασης και σε αυτές τις περιπτώσεις, συνίσταται να γίνει αναφορά στην τροποποίηση της σύμβασης μόνο έπειτα από τη γραπτή συμφωνία των μερών της σύμβασης (των συμβαλλομένων μερών).
3.Επίσης, σε περίπτωση παραβάσεως όρου της σύμβασης από οποιοδήποτε μέρος, αυτός που παραβαίνει τη σύμβαση είναι υποχρεωμένος ν ‘αποκαταστήσει κάθε θετική και αποθετική ζημία του άλλου μέρους. Δηλαδή, αυτός που παραβαίνει τη σύμβαση θα πρέπει να καταβάλει αποζημίωση στο άλλο μέρος της σύμβασης, το οποίο έβλαψε.
Τι σημαίνει όμως θετική και αποθετική ζημία ;
Θετική ζημία είναι η μείωση της υπάρχουσας περιουσίας του συμβαλλόμενου μέρους ενώ αποθετική ζημία (ή διαφυγόν κέρδος) είναι το κέρδος που κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων θα αποκτούσε το συμβαλλόμενο μέρος.
4.Επιπλέον, θα πρέπει στην κάθε σύμβαση που υπογράφουμε να υπάρχει πρόβλεψη ότι ούτε οποιοδήποτε δικαίωμα, συμφέρον ή υποχρέωση μπορεί να εκχωρηθεί, δηλαδή να μεταβιβασθεί από οποιοδήποτε από τα μέρη της σύμβασης, χωρίς την προηγούμενη έγγραφη συγκατάθεση του άλλου μέρους. Δηλαδή, η σύμβαση υπογράφεται ανάμεσα στα συγκεκριμένα μέρη και αν κάποιο μέρος θέλει να μεταβιβάσει σε άλλον τρίτο, δικαιώματα ή υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σύμβαση, θα πρέπει να συμφωνήσει εγγράφως το άλλο μέρος, πράγμα δίκαιο και για τα δύο μέρη της σύμβασης διότι με αυτό τον τρόπο βεβαιώνεται η ασφάλεια των συναλλαγών και προστατεύονται τα δικαιώματα και συμφέροντα των συμβαλλομένων μερών.
5.Επίσης, άλλο βασικό στοιχείο μίας σύμβασης είναι η υποχρέωση της τήρησης εμπιστευτικότητας του περιεχομένου της σύμβασης. Δηλαδή, κάθε μέρος της σύμβασης είναι υποχρεωμένο να μην κοινοποιεί τις εμπιστευτικές πληροφορίες της σύμβασης σε οποιονδήποτε τρίτο διότι σε διαφορετική περίπτωση βλάπτει τα συμφέροντα και δικαιώματα των συμβαλλομένων μερών και φυσικά παραβαίνει τη σύμβαση. Φυσικά, στην κάθε σύμβαση θα πρέπει να ορίζεται ρητώς τί συνιστά εμπιστευτική πληροφορία για τα συμβαλλόμενα μέρη ούτως ώστε αυτή η εμπιστευτική πληροφορία να προστατεύεται και να μην κοινοποιείται σε τρίτα μέρη.
6.Ιδιαίτερα, σε συμβάσεις μετόχων και συνεργασίας, πρέπει να δίνεται έμφαση στην απαγόρευση ανταγωνισμού ανάμεσα στα μέρη της σύμβασης.
7. Επιπροσθέτως, θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη στην κάθε σύμβαση ότι απαγορεύεται η αντιγραφή των προϊόντων για τα οποία υπάρχουν δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, όπως και κάθε πράξη που προσβάλλει τέτοια δικαιώματα και ότι σε περίπτωση που υπάρχει παραβίαση των δικαιωμάτων πνευματικών δικαιωμάτων, γεννάται αξίωση αποζημίωσης έναντι του μέρους της σύμβασης που παραβιάζει τα πνευματικά δικαιώματα του άλλου μέρους.
8. Επίσης, θα πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει πρόβλεψη στην κάθε σύμβαση ότι σε περίπτωση που κάποια διάταξη της σύμβασης αποδειχθεί ότι είναι παράνομη, άκυρη ή δεν μπορεί να εφαρμοσθεί σύμφωνα με την ισχύουσα ή μελλοντική νομοθεσία και αν τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις οποιουδήποτε μέρους της σύμβασης δεν επηρεάζονται δυσμενώς και ουσιαστικά από αυτό το λόγο, τότε (i) η διάταξη αυτή θα διαχωρίζεται πλήρως από την σύμβαση, (ii) η σύμβαση θα ερμηνεύεται και θα εκτελείται σαν η παράνομη, άκυρη διάταξη ή μη εφαρμόσιμη διάταξη να μην ήταν ποτέ τμήμα αυτής και (iii) οι υπόλοιπες διατάξεις της σύμβασης θα παραμείνουν ισχυρές και δεν θα επηρεάζονται από την παράνομη, άκυρη ή μη εφαρμόσιμη διάταξη ή από τον διαχωρισμό της από την σύμβαση.
9.Παράλληλα, θα πρέπει στη σύμβαση να υπάρχει πρόβλεψη ότι οποιοδήποτε από τα μέρη μπορεί να παραιτηθεί από την εφαρμογή οποιασδήποτε διάταξης ή όρου αυτής της σύμβασης, ο οποίος είναι υπέρ των συμφερόντων του, αλλά η παραίτηση αυτή δεν θα είναι ισχυρή παρά μόνο αν διατυπωθεί σε έγγραφο που υπογράφεται νόμιμα από ή εκ μέρους του μέρους που παραιτείται από αυτήν την διάταξη ή τον όρο. ΠΡΟΣΟΧΗ! Οποιαδήποτε παραίτηση ενός μέρους από κάποιαν διάταξη ή όρο της σύμβασης για μία ή περισσότερες φορές δεν θα θεωρείται ότι είναι ή αποτελεί παραίτηση από τον ίδιο ή οποιοδήποτε άλλο όρο ή συνθήκη αυτής της σύμβασης και στο μέλλον. Δηλαδή, η παραίτηση ισχύει μόνο για τη συγκεκριμένη φορά και αν υπάρξει θέληση παραίτησης και στο μέλλον, τότε αυτό πρέπει να δηλωθεί και πάλι εγγράφως διότι έτσι διασφαλίζονται οι συναλλαγές και τα δικαιώματα και συμφέροντα των μερών της σύμβασης.
10. Τέλος, σημαντικό είναι στην κάθε σύμβαση που υπογράφουμε να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στο δίκαιο που εφαρμόζεται και στην αρμοδιότητα των Δικαστηρίων. Δεν θα θέλαμε για παράδειγμα να βρεθούμε προ εκπλήξεως και να υπογράφουμε σύμβαση στην οποία εφαρμοστέο είναι το αγγλικό δίκαιο, εκτός βέβαια και αν έχουμε τη δυνατότητα να προσλάβουμε άγγλο νομικό σύμβουλο ή γνωρίζουμε οι ίδιοι, αγγλικό δίκαιο. Γενικά, το εφαρμοστέο δίκαιο αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της κάθε σύμβασης.
Χρύσα Τσιώτση
Νομικός
chryssa.tsiotsi@gmail.com