Η ιστορία της τενίστριας και υπερμαραθωνοδρόμου Νταιάν Φαν Ντέρεν, που υπεβλήθη σε επέμβαση στον εγκέφαλο και τρέχει εκατοντάδες χιλιόμετρα χωρίς να νιώθει κούραση!

Η Νταιάν Φαν Ντέρεν ήταν ένα υγιέστατο κοριτσάκι μόλις 16 μηνών που μεγάλωνε στην Όμαχα της Νεμπράσκα στις αρχές της δεκαετίας του 1960, όταν μία μέρα ανέβασε πυρετό.

Οι γονείς της την πήγαν στο νοσοκομείο και οι νοσοκόμες την τύλιξαν με πάγο για να πέσει η θερμοκρασία, την ώρα που το σώμα της συγκλονιζόταν από πυρετικούς σπασμούς. Όλο αυτό κράτησε περίπου μία ώρα και οι γιατροί είπαν στους γονείς της ότι δεν έπρεπε να ανησυχούν, καθώς περίπου 5% των παιδιών στην Αμερική υπολογίζεται ότι παθαίνουν κάποια τέτοια κρίση, χωρίς να έχουν περαιτέρω επιπτώσεις.

Για χρόνια το ίδιο φαινόταν ότι θα γίνει και στην περίπτωση της Φαν Ντέρεν. Η Αμερικανίδα ήταν ένα κορίτσι γεμάτο ενέργεια με έφεση στον αθλητισμό. Στο σχολείο έπαιζε μπέιζμπολ με την ομάδα των αγοριών, στην εφηβεία ήταν πρωταθλήτρια στην πολιτεία της στο τένις και το γκολφ. Άφησε το λύκειο πριν την αποφοίτηση και για περίπου τέσσερα χρόνια ταξίδεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες και ολόκληρο τον κόσμο ως επαγγελματίας τενίστρια! Στα 22 της, το 1982, γράφτηκε για πλάκα σε έναν μαραθώνιο στο Τέξας και τον κέρδισε. Την ίδια χρονιά γνώρισε τον Σκοτ, μετέπειτα συζυγό της και πατέρα των τριών παιδιών της, με τον οποίον είναι ακόμα μαζί σήμερα.

Οι «αύρες» της επιληψίας

Όλα έδειχναν ότι μπροστά της προδιαγραφόταν μία μεγάλη καριέρα στο τένις. Η κρίση όμως που είχε περάσει στην τρυφερή ηλικία των 16 μηνών, είχε αφήσει τελικά τα σημάδια της. Στα 20, ανεπαίσθητα αρχικά, άρχισε να παθαίνει μικρές επιληπτικές κρίσεις. Την ώρα που βρισκόταν στο σπίτι χαλαρώνοντας, ή στο κορτ του τένις, ένιωθε ξαφνικά μία περίεργη αίσθηση:

«Ήταν σαν μία αίσθηση deja vu, σαν να βρίσκεσαι σε ένα όνειρο και να σκέφτεσαι ότι αυτό που γίνεται το έχω ξαναζήσει. Είναι σαν να επιπλέεις, σαν μία εξωσωματική εμπειρία», περιγράφει η ίδια.

Οι νευρολόγοι χαρακτηρίζουν «αύρες» αυτές τις μίνι κρίσεις, που αποτελούν το πρώτο στάδιο πλήρους επιληπτικής κρίσης. Όταν συμβαίνει, είναι σαν τα εγκεφαλικά κύτταρα να «παίρνουν φωτιά», αφήνοντας τον εγκέφαλο ολοένα και πιο ευάλωτο σε μία πιο μεγάλη κρίση.

Στα 28 η Φαν Ντέρεν ήταν έγκυος στο τρίτο της παιδί όταν έπειτα από εξετάσεις διαπιστώθηκε ότι είχε επιληψία και έτσι βρέθηκε η αιτία των «μίνι κρίσεων». Εκείνη την εποχή έπαθε και την πρώτη της μεγάλη κρίση, ανοίγοντας ένα νέο, δύσκολο κεφάλαιο στη ζωή τη δική της και την οικογένειά της.

Ολόκληρη η ζωή του σπιτιού περιστρεφόταν γύρω από την υγεία της. Κάθε κρίση την καθιστούσε ανίκανη για οτιδήποτε για 2-3 μέρες, καθώς ένιωθε σαν να την είχε χτυπήσει φορτηγό, τα παιδιά της έπρεπε να μάθουν να οδηγούν πολύ νωρίς αυτοκίνητο καθώς η ίδια ήταν επικίνδυνο να οδηγεί, ενώ ο σύζυγός της καρδιοχτυπούσε κάθε βράδυ «διαβάζοντας» από τον ήχο της ανάσας στον ύπνο της αν κοιμόταν βαθιά, ή αν ετοιμαζόταν για άλλη μία κρίση.

Τρέξιμο, η μόνη θεραπεία!

Όπως ανακάλυψε όμως τυχαία, μόνο ένα πράγμα μπορούσε να καταπολεμήσει τις κρίσεις: το τρέξιμο! Κάθε φορά που της ερχόταν η αίσθηση του deja vu, έπαιρνε τα αθλητικά παπούτσια που είχε πάντα έτοιμα δίπλα στην πόρτα στο σπίτι της στο Κολοράντο και έτρεχε μερικά χιλιόμετρα.

«Ήξερα ότι είχα μόνο μερικά δευτερόλεπτα στη διάθεσή μου, έπρεπε να αρχίσω αμέσως να κινούμαι. Ήμουν αγχωμένη, αλλά ένιωθα τις πευκοβελόνες κάτω από τα πόδια μου στο μονοπάτι και άκουγα τα πουλιά να κελαηδούν. Ηρεμούσα και συνέχισα να τρέχω. Ο στόχος ήταν να κρατήσω το μυαλό μου σε λειτουργία για να σπάσω τον κύκλο της κρίσης. Μερικές φορές έτρεχα δύο – τρεις ώρες».

Δεν ήταν όμως πάντα εύκολο για την Νταϊάν να είναι πάντα …stand by για τρέξιμο, ενώ οι κρίσεις της με τα χρόνια γίνονταν ολοένα και χειρότερες. Όταν η κόρη της ήταν στο δημοτικό, η Φαν Ντέρεν προπονούσε την ομάδα μπάσκετ του σχολείου και μία μέρα έπαθε μία μεγάλη κρίση εν ώρα αγώνα μπροστά σε όλο το σχολείο: «Δεν μπορούσα να ελέγξω τον εαυτό μου και πονούσα για τα παιδιά μου. Ήταν αναγκασμένα να δουν τη μητέρα τους να παθαίνει μία επιληπτική κρίση στο παρκέ του γυμναστηρίου».

Η ώρα της επέμβασης

Στα 37 της η Αμερικανίδα επισκέφτηκε τον δρα. Σπιτζ στο Κολοράντο, ο οποίος της εξήγησε ότι οι κρίσεις της θα γίνονταν συνεχώς χειρότερες και θα είχε 10% να πεθάνει από αυτές την επόμενη δεκαετία. Υπήρχε η λύση της χειρουργικής επέμβασης, όμως έπρεπε να εντοπιστεί το ακριβές σημείο του εγκεφάλου που τις προκαλούσε.

Έτσι μία μέρα του Φεβρουαρίου του 1997 μπήκε στο νοσοκομείο του Ντένβερ, σταμάτησε τη φαρμακευτική αγωγή και οι γιατροί τοποθέτησαν ηλεκτρόδια στο κεφάλι της προκειμένου να μετρήσουν την ηλεκτρική δραστηριότητα σε μία πιθανή κρίση. Τελικά στο κρεβάτι του νοσοκομείου υπέστη τρεις κρίσεις μέσα σε 4 μέρες, φτάνοντας στο χείλος του γκρεμού. Ο δρ. Σπιτζ όμως πανηγύριζε!

Η πηγή των κρίσεων εντοπίστηκε στον δεξιό ιππόκαμπο, ένα μέρος του εγκεφάλου που συμμετέχει στη μεταφορά πληροφοριών από τη βραχυπρόθεσμη μνήμη στη μακροπρόθεσμη και την πλοήγηση στο χώρο.

Ο γιατρός έκρινε ότι θα μπορούσε να επέμβει στο συγκεκριμένο σημείο, θεωρώντας ότι άξιζε τον κόπο το ρίσκο της επέμβασης. Η 37χρονη τότε συναίνεσε και ο γιατρός αφαίρεσε από τον εγκέφαλό της ένα …κομμάτι σε μέγεθος ακτινιδίου!

Οι πόνοι μετά την επέμβαση ήταν αφόρητοι, ακόμα και μετά την επιστροφή στο σπίτι. Η παραμικρή κίνηση την έκανε να πιστεύει ότι ο εγκέφαλός της ήταν έτοιμος να εκραγεί. Χρειάστηκε ένα μήνα περίπου για να βγει από το σπίτι και να αρχίσει σιγά – σιγά να κινείται ξανά, επιστρέφοντας σε ένα από τα αγαπημένα της χόμπι, το τρέξιμο!

«Τυφλό σημείο»

Από το 1997 που έκανε την επέμβαση, η Αμερικανίδα δεν υπέστη ποτέ ξανά επιληπτική κρίση. Ωστόσο η ταλαιπωρία τόσων ετών από τις κρίσεις και η αφαίρεση ενός τόσο μεγάλου μέρους του εγκεφάλου δεν θα μπορούσε να την αφήσει χωρίς προβλήματα. Στο πάνω αριστερό μέρος της όρασής της υπάρχει πλέον ένα «τυφλό σημείο». Έχει πρόβλημα στην αντίληψη του χρόνου και της κατεύθυνσης, πηγαίνει πάντα αργοπορημένη στο ραντεβού της και οι χάρτες αποτελούν πλέον έναν δισεπίλυτο γρίφο γι’ αυτήν. Επίσης έχει ασθενή μνήμη και δεν μπορεί να θυμηθεί ούτε καν που πέρασε τον μήνα του μέλιτος. Το σπίτι και το αυτοκίνητό της είναι γεμάτο από μικρά σημειώματα που της θυμίζουν τις λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής και τις υποχρεώσεις της!

Περιέργως όμως, οι συνέπειες της επέμβασης ίσως την βοήθησαν αρκετά στη «δεύτερη ζωή» που ξεκίνησε μετά το χειρουργείο: αυτή της Υπερμαραθωνοδρόμου!

Πέντε χρόνια μετά την εγχείριση έτρεξε τον πρώτο της αγώνα 50 μιλίων στο Κολοράντο. Στη συνέχεια κέρδισε τον αγώνα των γυναικών στον δρόμο αντοχής 100 μιλίων του Σαν Ντιέγκο, ενώ το 2004 έτρεξε επτά ultras, με αποκορύφωμα τον Hardrock 100, ο οποίος περιλαμβάνει μεταξύ άλλων συνεχή άνοδο 9 χλμ. στα Βραχώδη Όρη του Κολοράντο. Τέσσερα χρόνια αργότερα κέρδισε αυτόν που θεωρείται ο δυσκολότερος Υπερμαραθώνιος στον πλανήτη, τον Yukon Arctic Ultra στον Καναδά. Η Αμερικανίδα έτρεξε 300 μίλια σε πολικές θερμοκρασίες, κουβαλώντας μαζί της ένα έλκηθρο 22 κιλών με τις προμήθειές της!

Η Φαν Ντέρεν έχοντας αθληθεί από μικρή σε υψηλό επίπεδο, είχε ήδη τη σωματική και νοητική υποδομή για να αντεπεξέλθει σε δύσκολες συνθήκες. Όμως μετά το 1997 πέρασε σε άλλο επίπεδο, κυρίως λόγω της επέμβασης. Σε κάθε αγώνα είναι υποχρεωμένη να καλύπτει δεκάδες χιλιόμετρα, σε διάφορες συνθήκες. Πολλές φορές όμως δεν γνωρίζει καν πόση απόσταση έχει διανύσει, ή που ακριβώς πηγαίνει! Οι αλλαγές στον εγκέφαλό της την κάνουν να αντιλαμβάνεται διαφορετικά τον πόνο σε σχέση με τους περισσότερους από τους «νορμάλ» ανθρώπους, ενώ παράλληλα την κάνουν να χάνει την αίσθηση του χρόνου και να βρίσκεται «μέσα στη στιγμή», κάτι πολύ σημαντικό για το υψηλό επίπεδο αθλητισμού.

Δε νιώθει κούραση!

«Η δεξιά πλευρά του εγκεφάλου, όπου έκανε επέμβαση έχει να κάνει με την επεξεργασία των συναισθημάτων. Άλλαξε το πώς αντιλαμβάνεται τον πόνο. Δεν λέω ότι δεν αισθάνεται πόνο, αλλά το μυαλό της τον ερμηνεύει διαφορετικά», εξηγεί ο Ντον Γκέρμπερ, ένας από τους γιατρούς που την παρακολουθούν. Προσθέτοντας ότι η αδυναμία της να καταγράψει τον χώρο και τον χρόνο την απαλλάσσει από το να ασχολείται με λεπτομέρειες που αποσπούν την προσοχή άλλων «κανονικών» δρομέων. «Βρίσκεται σε μία ”ροή” που της επιτρέπει να υπερβαίνει την οδύνη των μεγάλων αποστάσεων. Είναι μία νοητική κατάσταση σαν το ”Ζεν”. Βυθίζεσαι σε αυτό που κάνεις. Μπορεί να τρέχει για ώρες και να μην έχει καταλάβει καν πόση ώρα τρέχει»!

Άλλοι γιατροί ισχυρίζονται ότι οι παλαιότερες κρίσεις επιληψίας είχαν τραυματίσει τους λοβούς του εγκεφάλου, ο οποίος εκκρίνει περισσότερα ενδογενή οπιοειδή, αυξάνοντας την αντοχή της στον πόνο.

Η ίδια θεωρεί ότι η επέμβαση τη βοήθησε αρκετά: «Με βοήθησε γιατί ήταν οδυνηρή. Έμαθα πώς να αντέχω τον πόνο. Όμως ήμουν πάντα πολύ συγκεντρωμένη και πεισματάρα. Γι’ αυτό είμαι καλή, γιατί δεν τα παρατάω».

Όποιος και να είναι ο λόγος, η Αμερικανίδα έχει καταστεί ικανή να τερματίσει και να κερδίσει πολύ δύσκολους αγώνες τρέχοντας ακόμα και με σπασμένο αστράγαλο, όπως είχε κάνει κάποτε επί 85 μίλια στην Αλάσκα!

Η κατάσταση όμως έχει και τις δυσκολίες της. Η Φαν Ντέρεν πάσχει από έλλειψη προσανατολισμού και σε αγώνες βουνού χάνει συχνά το δρόμο. Πολλές φορές έχει μαζί της μία κόκκινη κορδέλα την οποία δένει κάπου όταν βρίσκεται σε σταυροδρόμι, προκειμένου να επιστρέψει σε αυτό αν βρεθεί σε λάθος μονοπάτι.

Ρολόγια, GPS, ακουστικά και άλλα …gadget που αποτελούν πλέον μόνιμα αξεσουάρ πολλών δρομέων, είναι έξω από τις δικές της συνήθειες.

«Η αναπνοή και ο ήχος των βημάτων μου. Αυτή είναι η μόνη μουσική μου», δηλώνει η 60χρονη σήμερα δρομέας, που μέχρι και το 2019 και την έλευση της πανδημίας έτρεχε και κέρδιζε Υπερμαραθώνιους, αποδεικνύοντας ότι…όλα είναι στο μυαλό!

TAGS
ΑΛΛΑ ΣΠΟΡ