Έχοντας σαν ορμητήριό της ένα δυσκολοπρόσιτο φρούριο, κρυμμένο βαθιά στα ψηλά βουνά, οι Νιζαρίτες Ισμαηλίτες, μια μικρή μουσουλμανική αίρεση, έγινε ο εφιάλτης των Σταυροφόρων. Οι τελευταίοι τους ονόμασαν «Ασασίνους», μια παραφθορά του «χασισοφάγου» ή «χασισοπότη», αν και στην πραγματικότητα δεν ήταν τίποτα από τα δύο. Οι Νιζαρίτες άκμασαν για τρεις αιώνες, αλλά η επιρροή τους κράτησε για πολύ περισσότερο.
Ο Κόνραντ του Μοντφεράτ (Conrad of Montferrat), ένας Ιταλός σταυροφόρος, προετοιμαζόταν για τη στέψη του ως βασιλιά της Ιερουσαλήμ, στην Τύρο, τον Απρίλιο του 1192. Περπατώντας σε ένα σοκάκι της πόλης, δέχτηκε επίθεση από δύο άντρες μεταμφιεσμένους σε μοναχούς, που τον μαχαίρωσαν μέχρι θανάτου.
Αν και οι ιστορικοί εξακολουθούν να διαφωνούν για το ποιος διέταξε την επίθεση, ελάχιστες αμφιβολίες υπάρχουν ως προς την ταυτότητα των δολοφόνων. Βεβαίως δεν ήταν μοναχοί, αλλά μέλη μιας μυστικής μουσουλμανικής αίρεσης, η οποία κυριαρχούσε στα βουνά της Περσίας και της Συρίας, οχυρωμένη πίσω από διάσπαρτα, απλησίαστα κάστρα. Έχοντας σαν βασική έδρα τους ένα ισχυρότατο περσικό φρούριο, το Αλαμούτ, τα μέλη της αίρεσης είχαν αναγάγει σε υψηλή «τέχνη» τις στοχευμένες δολοφονίες και την κατασκοπεία. Διεισδύοντας στις τάξεις των εχθρών τους, χτυπούσαν τους στόχους τους, κυρίως με μαχαίρια, και ήταν πρόθυμοι να πεθάνουν για την αποστολή τους. Οι Σύριοι τους ονόμασαν Χάσισιμ (Hashishim), αλλά σήμερα πέρασαν στην ιστορία με το «παρατσούκλι» που τους έδωσαν οι Ευρωπαίοι σταυροφόροι: Ασασίνοι. Σήμερα, αυτή η λέξη είναι συνώνυμη του πληρωμένου δολοφόνου, του εκτελεστή.
Η πραγματικότητα και ο μύθος
Ίσως η πρώτη ευρωπαϊκή αναφορά στους Ασασίνους να προέρχεται από έναν Ισπανό ραβίνο, τον Βενιαμίν της Τουντέλα, ο οποίος ταξίδεψε στην Συρία το 1167. Εκείνος μίλησε πρώτος για έναν μυστηριώδη αρχηγό, τον Γέρο του Βουνού, ο οποίος ηγούνταν μιας σέκτας πολεμιστών που κατοικούσαν σε κρυμμένα ορεινά κάστρα.
