Από τα πιο έντονα πράγματα των παιδικών χρόνων όπως ρίζωσαν στην μνήμη μου, είναι ένα μάλλον μακάβριο «παιχνίδι» κάποιες φορές που ο αείμνηστος πατέρας της μητέρας μου, Ηλίας Καλκάνης το έκανε στην αυλή του πατρικού του στο χωριό Δροσερό Τρικάλων.
Έβγαζε τις κάλτσες του κι αφού έπλυνε τα πόδια μετά τις δουλειές του στα χωράφια και στην στάνη του, μου έλεγε :
«Για πες μου… Πόσα δάχτυλα έχω στα δύο μου πόδια; Μπορείς να τα μετρήσεις;»
Εγώ, ήμουν δεν ήμουν κοντά στα 9-10 χρονών τα μετρούσα. Πάντα έβγαινε ο ίδιος αριθμός… Πέντε (!)
«Μα, εγώ παππού μετράω τα δικά μου, κι έχω δέκα! Εσύ γιατί έχεις πέντε; Πού είναι τα άλλα; Λείπουν δύο από το ένα πόδι και τρία από το άλλο..!» έλεγα σαστισμένος..
Κάθε φορά ακολουθούσε ένα χαμόγελό του.. Με χάϊδευε και μου έλεγε :
«Πάνε τα άλλα… Όταν θα μεγαλώσεις λίγο θα μάθεις που πήγαν!»
Για να φτάσουμε σε αυτή την… ανισόρροπη καταμέτρηση είχαν προηγηθεί πολλά πράγματα τα οποία στην πορεία έμαθα μεγαλώνοντας από τον παππού μου – όσο τον πρόλαβα στη ζωή – από τους γονείς μου, κι από ιστορικές καταγραφές στην γενέτειρά μου κι όχι μόνον.
Η αρχή ενός άνισου πολέμου..
Αμέσως μετά τον διάλογο του Ιταλού πρέσβη Εμανουέλε Γκράτσι με τον Ιωάννη Μεταξά, ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου του 1940, σήμανε συναγερμός σε όλη την Ελλάδα.
Ο τότε Πρωθυπουργός απαντώντας στο αίτημα των Ιταλών για διέλευση από τα Ελληνικά εδάφη, είπε (όλος ο διάλογος ήταν στα Γαλλικά) :
«Alors, c’est la guerre» (λοιπόν αγαπητέ μου, έχουμε πόλεμον)
Το περίφημο «ΟΧΙ» ακούστηκε λίγο μετά, σύμφωνα με τα απομνημονεύματα του Ιταλού διπλωμάτη, όταν ο Μεταξάς του δευτερολόγησε στις πιέσεις του για να το ξανασκεφτεί :
«Οχι.. Μα και να ήθελα να συμφωνήσω μαζί σας, είναι πλέον αργά! Πως θα γίνει αυτό; Πρέπει να ξυπνήσω τον Βασιλέα, να συγκαλέσω Στρατιωτικό συμβούλίο… Ξέρουμε καλά και οι δύο πως αυτό τώρα με τον στρατό σας στα σύνορά μας, δεν μπορεί να γίνει.»
Η αληθινή όψη του πολέμου..
Το 5ο Σύνταγμα Πεζικού, ήδη Τιμημένο με Πολεμικό Σταυρό Ανδρείας από το Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και με δύο Ταξιάρχες Αριστείου Ανδρείας για τις επιχειρήσεις στη Μικρά Ασία (ως τη μάχη του Σαγγάρειου ποταμού), είχε επανδρωθεί στη Δυτική Θεσσαλία και τους πρόποδες της Πίνδου περιμένοντας τα πρώτα πυρά μέσα σε λίγες ώρες!
Στις δύο τελευταίες αποδόσεις τιμών μέλος του Συντάγματος ήταν και ο πατέρας του πατέρα μου, ο Βάϊος Νταλούκας!
Μαζί με εκατοντάδες άλλους Τρικαλινούς και Καρδιτσιώτες εφέδρους οπλίτες οι δύο παππούδες μου πορεύθηκαν με το εν λόγω κομμάτι του Ελληνικού Στρατού σε μια 5μηνη δύσκολη πορεία, όπως έμαθα προσωπικά γι’ αυτήν – ποτισμένη από τον φόβο, τις εντάσεις, την αγωνία και εν τέλει τη Δόξα του πολέμου..
Όχι, δεν μιλάμε για πόλεμο όπως μπορεί κανείς να φανταστεί μέσα από τις εικόνες του κινηματογράφου..
Αυτό το κάτι παραπάνω που είχαν όσοι πολέμησαν εκείνη την εποχή στον Ελληνο-Ιταλικό πόλεμο ήταν το κουράγιο, το πλεονέκτημα της φύσης που γνώριζαν καλύτερα και προπάντων – όπως θυμάμαι το ανέφερε ο Ηλίας Καλκάνης – το θάρρος σε συνδυασμό με τις αρετές των Ανωτέρων Αξιωματικών!
Τα αβαντάζ και οι πιο δύσκολοι αντίπαλοι..
«Οι Στρατηγοί μας δεν φοβόταν τίποτα.. Δεν μας άφησαν ποτέ να φοβηθούμε» μου έλεγε, όσο θυμάμαι. Ο Δαβάκης – ιστορική μορφή του πολέμου – και ο διοικητής του λόχου του, Δημήτρης Κασλάς κρατούσαν ψηλά το ηθικό, ακόμα κι απέναντι στους πιο ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΕΧΘΡΟΥΣ των εφέδρων του 5ου Συντάγματος Πεζικού αλλά και των περισσότερων σε εκείνο τον πόλεμο. Την πείνα και τις… ψείρες!!
«Ήμασταν μέρες, βδομάδες ολόκληρες σε επιφυλακή. Και σε κάθε χωριό που σταματούσαμε ζητούσαμε να μας δώσουν λίγο φαγητό. Κάποιοι πιο πεινασμένοι έμπαιναν σε κοτέτσια! Λίγο ψωμί.. Κάτι! Νερό πείναμε κι από τα ποτάμια αν και σε μερικά το αποφεύγαμε έτσι όπως βλέπαμε λάσπες και αίματα στα νερά τους..
Όποτε είχαμε λίγο χρόνο να ξαποστάσουμε προσπαθούσαμε να ξεπεράσουμε το άλλο μεγάλο πρόβλημα, τις ψείρες! Βγάζαμε τις χλαίνες και τις τινάζαμε πάνω στη φωτία. Οι ψείρες… έσκαζαν σαν μικρές σφαίρες έτσι όπως έπεφταν στις φλόγες. Τόσο μεγάλες ήταν! Τα κορμιά μας ταλαιπωρήθηκαν από την φαγούρα τους πόνους ενώ είχαμε και το κρύο… Στην πορεία, πολλοί από εμάς πάθαμε κρυοπαγήματα!»
Ο Βάϊος Νταλούκας ως βετεράνος του 5ου Συντάγματος έμεινε πιο πίσω στην ροή του πολέμου και μετά τις πρώτες νικηφόρες αναχαιτίσεις.
Μετά την καλή άμυνα στο Μέτσοβο, όπου οι Ιταλοί ήθελαν να πάρουν προκειμένου να φτάσουν ως τη Λάρισα για να «κόψουν» την Ελληνική άμυνα στη μέση, άρχισε η προέλαση…
Άνθρωποι και ζώα (περίπου 300 μουλάρια έπαιξαν τον σημαντικό ρόλο στα βουνά, εκεί όπου κολλούσαν στη λάσπη τα προηγμένα για την εποχή οχήματα της Ταξιαρχίας Τζούλια και των Αλπινιστών) ξεκίνησαν μια πορεία με νίκες και παρελάσεις στα μέρη της ανακατάληψης ως τα σύνορα. Και μετά η Αλβανία..
Για να φτάσουν στα Υψώματα 717 και 731… Εκεί όπου όντως έγιναν ΑΠΙΣΤΕΥΤΕΣ ΜΑΧΕΣ!
Ήταν Μάρτιος του 1941 όταν οι εξαντλημένοι άνδρες του 5ου Συντάγματος κλήθηκαν να υπερασπιστούν «με κάθε τρόπο και κάθε θυσία» το Ύψωμα 731..
Είχε αρχίσει η εαρινή αντεπίθεση των Ιταλικών στρατευμάτων.. Ο ίδιος ο Μουσολίνι είχε φτάσει ως τα Τίρανα προκειμένου να επιβλέπει, εκτιμώντας πως θα εκδικηθεί για τις πρώτες ήττες του στρατού του.
Η πιο σκληρή μάχη του πολέμου!
Το Ύψωμα 731 ήταν μέχρι εκείνη τη στιγμή στο στόχαστρο των Ιταλών καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας με αποτέλεσμα τον εγκλωβισμό των στρατιωτών στα χαρακώματα και τις καθημερινές απώλειες.
Η πολιορκία του κράτησε από τις 9 ως τις 25 Μαρτίου, τότε έφτασε και το 19ο Σύνταγμα Σερρών προκειμένου να ξεκουραστούν αυτοί οι αφανείς ήρωες του 5ου Συντάγματος οι οποίοι όσοι κατάφεραν να επιζήσουν νηστικοί, καταπονημένοι από πολλαπλά τραύματα άντεξαν σε έναν πόλεμο μακριά από κάμερες, άσχετο από καλο-φωτισμένα σκηνικά, άσχετος από καλλίγραμμα σώματα και άλλα κινηματογραφικά εφέ όπως τα αποζητά το star system!
Σύμφωνα με τους Ιταλούς απεσταλμένους του Τύπου, στο Ύψωμα 731 έπεσαν πάνω από 100 χιλιάδες όλμοι! Έπεσαν περισσότερα πυρομαχικά από οποιαδήποτε άλλη μάχη του Β’ παγκοσμίου πολέμου.
Μέσα σε φλόγες κι ομίχλη υπήρξαν και μάχες σώμα με σώμα. Τις προτιμούσαν οι δικοί μας από τις αδιάκοπες οβίδες που σφύριζαν συνεχώς πάνω από τα κορμιά τους, έτσι όπως ήταν παραχωμένοι στην γη τις ατέλειωτες ώρες των βομβαρδισμών!
Οι Βρετανοί και οι Αμερικανοί ιστορικοί χαρακτήρισαν αυτή την μάχη ως την 2η πιο σκληρή και σφοδρή του πολέμου μετά από εκείνη στην πόλη Στάλινγκραντ!!
Το γιατί δεν διδάσκεται στα Ελληνικά σχολεία, ενώ διδάσκεται σε στρατιωτικές ακαδημίες πολλών μεγάλων χωρών του πλανήτη, δεν το ξέρω..
Αυτό που ξέρω είναι πως όταν μετά ο παππούς μου έβγαλε τις αρβύλες του – και χρειάστηκε κόπος γι αυτό – δεν βγήκαν ποτέ από μέσα πέντε από τα δέκα δάχτυλα του!
Η μεταφορά του στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο του Βόλου για τον καυτηριασμό προκειμένου να αποφευχθεί μεγαλύτερη μόλυνση από τα κρυοπαγήματα, συνέπεσε με την υποχώρηση καθώς λίγο μετά υπήρξε η εισβολή των Γερμανών και η συνθηκολόγηση!
Ο παππούς επέστρεψε ως ανάπηρος πολέμου σπίτι του, και είδε για πρώτη φορά την κόρη του Αλεξάνδρα (τη μητέρα μου) η οποία είχε γεννηθεί τον Νοέμβριο του 1940, τέσσερις μήνες νωρίτερα…
Αυτό ήταν πόλεμος. Έτσι το πάλεψε ο κόσμος τότε.. Χιλιάδες θυσιάστηκαν προκειμένου να προστατέψουν την πατρίδα τους, τα σπίτια τους, τις οικογένειές τους, τη ζωή τους.. Είχαν πάντως την ευκαιρία να το κάνουν! Χωρίς ανταμοιβές.
Μεγαλύτερο παράσημό τους, η περηφάνια.. Κι αυτή προσωπικά εγώ θα την τιμάω κάθε χρόνο τέτοια μέρα, με την ονομαστική εορτή της κόρης μου, Νεφέλης.
Ανήμερα της Αγίας Σκέπης..
Ένας εγγονός περήφανος για τους προγόνους του..
