Ας είμαι ξεκάθαρος από την αρχή: Τσάβι Πασκουάλ μου ήταν συμπαθής. Για να βγει μια στοιχειώδης άκρη, η θητεία του θα χωριστεί σε κατηγορίες: η ψυχοσύνθεση, η διαχείριση κρίσεων και το μπάσκετ.
Η ψυχοσύνθεση
Από τον Οκτώβρη του 2016 ως και το απόγευμα της περασμένης Πέμπτης, ο λόγος και η παρουσία του διατήρησαν το υψηλό επίπεδο με το οποίο μας συστήθηκε. Το γεγονός ότι κατάφερε να μην επηρεαστεί από την οπαδικό δηλητήριο με το οποίο έχουμε κάνει ένεση σε κάθε κομμάτι του αθλητισμού αποδεικνύει την αρτιότητα της προσωπικότητας και το μέταλλο του χαρακτήρα του. Η αθλητική Ελλάδα έχει γεμίσει από τσαρλατάνους που πιάνουν πολύ γρήγορα τον σφυγμό ενός κοινού που αισθάνεται καθισμένο σε αρένα και ικανοποιείται μόνο αν τροφοδοτείται συνεχώς με άρτο και θεάματα.
Ο Πασκουάλ δεν καταδέχτηκε να πιπιλίσει την καραμέλα της διαιτησίας, δεν μείωσε ποτέ τον «αιώνιο» ή κάποιον άλλο αντίπαλο του, σεβάστηκε τους συνεργάτες του και ύψωσε περισσότερες από μία φορές ασπίδα προστασίας στους παίκτες του όταν το πράγμα είχε στραβώσει. Σε μια χώρα εκπαιδευμένη να χωνεύει πανεύκολα την πρώτη διαθέσιμη δικαιολογία, ο Πασκουάλ προτιμούσε να συγχαρεί τον αντίπαλο για την ανωτερότητα του. Αυτό στα μέρη μας έμοιαζε συχνά με λάθος ασυγχώρητο: εδώ κερδίζουμε ή χάνουμε μόνοι μας, οι αντίπαλοι είναι κομπάρσοι στις παραστάσεις μας.
Η διαχείριση κρίσεων
Όποιος νομίζει ότι ο Παναθηναϊκός είναι εύκολο περιβάλλον για να εργάζεται κανείς, έχει πολύ δίκιο και άλλο τόσο άδικο. Οι πράσινοι είναι ένα από τα κορυφαία μπασκετικά κλαμπ της Ευρώπης, αλλά το κλίμα των αποδυτηρίων παραμένει τόσο ήρεμο όσο και οι σφυγμοί του ιδιοκτήτη του.
Την πρώτη του σεζόν ο Πασκουάλ είχε να διαχειριστεί το πούλμαν – gate της Πόλης., αφού η ομάδα είχε επιστρέψει από τo Βόσπορο διχασμένη και στα όρια διάλυσης. Ο ήρεμος και συμβιβαστικός χαρακτήρας του Πασκουάλ και η δουλειά που έκανε σε επικοινωνιακό επίπεδο με τους παίκτες του οδήγησαν στην εικόνα ενός οργανισμού απόλυτα έτοιμου να πολεμήσει και εν τέλει να κερδίσει το πρωτάθλημα στην έδρα του αντιπάλου που είχε φτάσει στον τελικό του F4. Το γεγονός ότι οι «ερυθρόλευκοι» εμφανίζονταν χωρίς δυνάμεις είναι συγκριτικό και όχι αυθύπαρκτο συμπέρασμα: αν ο Παναθηναϊκός δεν ήταν έτοιμος, δεν θα μπορούσε να διεκδικήσει τίποτα. Για τους έχοντες ασθενή μνήμη, οι δηλώσεις/αναρτήσεις εκείνης της περιόδου ήταν:
• “αν δεν σας υπολόγιζα (σ.σ τη γνώμη του κόσμου) θα τους είχα κόψει το μπάσκετ που δεν συμμορφώθηκαν με την απόφαση πούλμαν” – 28/4/17
• “όταν εγώ ήθελα να τους διώξω και να κατέβουμε με το εφηβικό, εσείς πέσατε να με φάτε…” – 30/5/17
Την δεύτερη σεζόν ο οργανισμός Παναθηναϊκός έζησε την περίοδο της Euroleague Mafia: με τον ιδιοκτήτη της ομάδας να βάλλει σε εβδομαδιαία βάση κατά του CEO της Ευρωλίγκας, Ζόρντι Μπερτομέου, να του επιβάλλεται ποινή απουσίας από το γήπεδο μαζί με διαδοχικά χρηματικά πρόστιμα και τελικά να προαναγγέλλει την αποχώρηση της ομάδας από την διοργάνωση τον Μάιο , πριν οι δύο πλευρές ρίξουν γέφυρες επικοινωνίας και εν τέλει συμβιβαστικής λύσης.
Η υπόθεση πως παίκτες και τεχνική ηγεσία έμειναν ανεπηρέαστοι από την σταυροφορία της διοίκησης είναι αφελές: σύσσωμη η ομάδα στάθηκε στο πλευρό του ιδιοκτήτη της, είτε με δηλώσεις, είτε όταν διάλεξε να μην παραταχθεί η βασική πεντάδα της κατά τη διάρκεια του ύμνου της Ευρωλίγκας. Δεν θέλει πολλή φαντασία για να κατανοήσει κανείς ότι η ιδιοσυγκρασία Πασκουάλ και Γιαννακόπουλου είναι τόσο συναφής όσο η Σαγράδα φαμίλια και το γραφείο του Αλ Πατσίνο στον «Σημαδεμένο», αλλά ο υφιστάμενος Τσάβι στήριξε τον προϊστάμενο του σε κάθε ευκαιρία.
Μετά τον αποκλεισμό από την μετέπειτα τροπαιούχο Ρεάλ, ουδείς από το δίπολο παίκτων/προπονητή ενστερνίστηκε ποτέ την άποψη του ιδιοκτήτη περί αποκλεισμού λόγω διαιτησίας. Η άποψη Πασκουάλ και μπασκετμπολιστών είχε κοινή συνισταμένη το «μέρικα σφυρίγματα δεν ήταν με το μέρος μας, αλλά και εμείς δείξαμε ότι δεν ήμασταν αρκετά έτοιμοι/αποφασισμένοι/συγκεντρωμένοι όσο η περίσταση απαιτούσε».
Η επιστροφή στο περιβάλλον τελικού έφερε και πάλι στο παρκέ μια ομάδα που αποδείχτηκε έτοιμη να αποδεχτεί την πρόκληση και να είναι άρτια προετοιμασμένη έτσι ώστε να απορροφήσει το σοκ της απώλειας του πλεονεκτήματος έδρας από το πρώτο κιόλας παιχνίδι και να απαντήσει με τον ίδιο τρόπο.
Το μπάσκετ
i) Recruiting
Περισσότερα από δύο χρόνια δράσης φτάνουν και περισσεύουν για να αποκωδικοποιήσει κανείς την προπονητική κατεύθυνση που έδινε ο Πασκουάλ στην ομάδα του. Είναι μάλλον άδικο να απαιτήσει κανείς από τον Καταλανό την τελειοποίηση του πρότζεκτ σε αυτό το διάστημα, όχι τουλάχιστον με αυτές τις συνθήκες. Ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς, στον οποίο προστρέχει κάθε νοσταλγός του ανίκητου και θριαμβευτικού παρελθόντος, χρειάστηκε τρία χρόνια για να παρουσιάσει την Φενέρ ως πολεμική μηχανή που σάρωσε τα πάντα στο πέρασμα της, και το έκανε έχοντας την άνεση να διαλέξει ό,τι καλύτερο υπήρξε στην αγορά, να πληρώσει τις υπεραξίες παικτών (Σλούκας, Γουοναμέικερ, Μέλι), να ξαναφέρει στην Ευρώπη top class παίκτες (Βέσελι, Ντατόμε), να έχει την οικονομική άνεση να μην ενδιαφέρεται για το αν μπορεί να κρατήσει τον πυρήνα των παικτών του.
Αυτό είναι μια πραγματικότητα που μόνο οι αδαείς αγνοούν, αλλά δεν αφαιρεί από τον Πασκουάλ τις ευθύνες του. Τουναντίον.
Γνωρίζοντας το περιβάλλον στο οποίο κλήθηκε να επιτύχει και το δύσκολο του εγχειρήματος απέναντι σε οργανισμούς με τεχνογνωσία και ανώτερη οικονομική δυνατότητα, το by the book recruiting του Καταλανού δεν βοήθησε τον Παναθηναϊκό. Οι περισσότερες από τις επιλογές του έδειχναν εύκολο συμβιβασμό στο γνωστό και δοκιμασμένο και αλλεργία στο ρίσκο με το διαφορετικό.
Δείτε τις επιλογές του πρώτου ρόστερ που ο Πασκουάλ έφτιαξε το καλοκαίρι του 2017/18: Λοτζέσκι, Λεκάβιτσους, Ντένμον. Ένας βετεράνος swingman με βεβαρυμένο ιατρικό ιστορικό σε μια τριετία στον Ολυμπιακό. Ένας φέρελπις Λιθουανός πόιντ γκαρντ με απλά συμπαθητική χρονιά στην Ζάλγκιρις. Ποσότητες και ποιότητες γνωστές. Το μοναδικό στοίχημα ήρθε στο πρόσωπο του Ντένμον, ρούκι στην Ευρωλίγκα και προερχόμενου από παραγωγική χρονιά στην Τουρκία. Οι Όγκουστ και Μήτογλου αντιμετωπίστηκαν με επενδύσεις για το μέλλον.
Στην πορεία εκείνης της σεζόν συναίνεσε, και ως εκ τούτου αποφάσισε να κοπεί μαχαίρι ο ομφάλιος λώρος της προόδου της ομάδας ως τον Γενάρη με την απόκτηση του Μάικ Τζέιμς ( ο Έιντριαν Πέιν δεν άλλαξε τις ισορροπίες). Λεκάβιτσους, Παππάς και Ντένμον μετακόμισαν στην τεράστια σκιά του εγωισμού και της κλάσης του Αμερικανού, η ομάδα έψαξε να βρει από την αρχή τις ισορροπίες της. Με την απόφαση αυτή ο Πασκουάλ μπορεί να αύξησε τις πιθανότητες της ομάδας του να φτάσει στο Φάιναλ-Φορ εκείνης της σεζόν, ταυτόχρονα όμως έβαλε τροχοπέδη στην όποια ελπίδα να δημιουργηθεί ένας σκληρός πυρήνας παικτών που αποκτήθηκαν για να τον συνθέσουν. Παππάς και Λεκάβιτσους παραμένουν ερωτηματικά ως και σήμερα και ο Ντένμον πήγε στην Κίνα, αφού ουδέποτε έκανε αρκετά για να θεωρηθεί απαραίτητος.
Το πράγμα έγινε ακόμα πιο εμφανές το καλοκαίρι που μας πέρασε. Η φυγή των ακριβών Τζέιμς, Σίνγκλετον και η δεδομένη (και σε σημαντικό βαθμό λογική) επιθυμία να παραχωρηθεί η μερίδα του λέοντος στην παραμονή του Νικ Καλάθη και στην υπεραξία Ελλήνων παικτών έφερε Παναθηναϊκό και Πασκουάλ σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Η απόφαση να κινηθούν μεταγραφικά οι πράσινοι σε πεπατημένες προηγούμενης πενταετίας (Λάνγκφορντ, Λάσμε) είτε είχαν αδιαπέραστο ταβάνι (Τόμας) παραπέμπει σε ένα τεχνικό τιμ με περιορισμένο σκάουτινγκ και ελάχιστη διάθεση για να ρισκάρει.
Σε απλά λόγια, εγιναν διάφορες περίεργες υποθέσεις: ότι ο Λάσμε θα κυριαρχήσει την εποχή του Γκουντάιτις και του Ντέιβις, πως ο Τόμας έχει κάποια σχέση με τον Άντονι Γκιλ, πως ο Λεκάβιτσους θα γίνει Πάνγκος χωρίς να παίζει και ότι ο Λάνγκφορντ θα αποκτήσει μυστηριωδώς χημεία με τον Λάνγκφορντ, μόνο και μόνο γιατί ο βετεράνος σκόρερ είχε τη διάθεση να βάλει νερό στο τελευταίο κρασί της καριέρας του.
Την ίδια στιγμή, η δικαιολογία του μπάτζετ δεν αρκεί για να αναδείξει τον συνδυασμό ατολμίας και ανικανότητας να αναζητηθούν και να αποκτηθούν οι σταρ της νέας εποχής. Το πείραμα της απόκτησης κάποιων εκ των καλύτερων παικτών της προηγούμενης περιόδου είχε στεθφεί με απόλυτη αποτυχία όταν οι πράσινοι αγόρασαν Μπουρούση και Τζέιμς, αλλά η αξιολόγηση δεν έγινε σωστά.
Την τελευταία πενταετία στα ευρωπαϊκά γήπεδα έχουν αναδειχτεί μεταξύ άλλων οι Οκάρο και Άαρον Γουάιτ, ο Μπράντον Ντέιβις, ο Κέβιν Πάνγκος, ο Αντριάν Μοερμάν, ο Γουίλ Κλάιμπερν, ο Σκότι Γουίλμπεκιν, ο Νίκολο Μέλι όταν ήταν στα αζήτητα του Μιλάνου, ο Ντάνιελ Τάις, ο Ντάριους Μίλερ, ο Τζέιμς Νάναλι, ο Άντονι Ράντολφ, ο Κρις Σίνγκλετον, ο Μάικ Τζέιμς, ο Ντάριους Άνταμς, ο Φακούντο Καμπάσο, ο Αρτούρας Γκουντάιτις, ο Μπροκ Μότουμ, ο Κόρι Χίγκινς, ο Μάικλ Ρόλ, ο Ντεαντρέ Κέιν, ο Λούκα Βιλδόσα, ο Γιοχάνες Φόγκτμαν, ο Βενσάν Πουαριέ, ο Ροντρίγκ Μπομπουά.
Πόσους από αυτούς δεν μπορούσε να αποκτήσει ο Παναθηναϊκός πριν αποκτήσουν όνομα στην ευρωπαϊκή αγορά; Πόσους είχε τσεκάρει;
ii) Στο παρκέ
Ο Πασκουάλ δεν υπήρξε εμμονικός: ο Παναθηναϊκός των δύο πρώτων σεζόν του βασίστηκε περισσότερο στο ένστικτο παρά στο σχέδιο, γιατί αυτά ήταν τα χαρακτηριστικά των παικτών του, ειδικά παρόντος του Τζέιμς. Από το playbook του δεν έλειπε η ποικιλία, ακόμη και αν το περίφημο «μπλοκάκι με τα 100 συστήματα» έχει γίνει μπούμερανγκ και χρησιμοποιείται σαρκαστικά από τους πολέμιους του. O Κρις Σίνγκλετον τον χαρακτήρισε «tactician» στην αποκλειστική novasports συνέντευξη του φέτος, το ίδιο έχουν κάνει και όσοι έχουν συνεργαστεί μαζί του, από την Βαρκελώνη ως την Αθήνα.
Η μεγαλύτερη και πιο οδυνηρή αποτυχία του Πασκουάλ ήταν ο περσινός αποκλεισμός από την Ρεάλ. Ναι, την ίδια ομάδα που κατέκτησε το τρόπαιο στο τέλος της σεζόν: αν θες να κατακτήσεις το τρόπαιο, πρέπει να κερδίσεις αυτόν που θέλει να γίνει πρωταθλητής. Με τον Γιουλ εκτός και τον Καμπάσο να βγαίνει ξαφνικά νοκ άουτ, ο προπονητής του Παναθηναϊκού απέτυχε να στριμώξει τον Λάσο στα σχοινιά και να εκμεταλλευτεί το εμφανές πλεονέκτημα που είχε στην περιφέρεια στα πρώτα δύο παιχνίδια. H Ρεάλ είχε έρθει στην Αθήνα με έτοιμη τη δικαιολογία του αποκλεισμού μετά από μια σεζόν με τόσους τραυματισμούς: ο Παναθηναϊκός της έδωσε την ευκαιρία να γράψει ιστορία.
Το πιο φανερό ψεγάδι του Πασκουάλ είναι αυτό που υποψιάζεται κανείς και από το recruiting: ο Καλανός βολευόταν εύκολα στο σίγουρο και είχε αλλεργία στο ρηξικέλευθο. Η ειρωνεία είναι πως τη στιγμή που κατηγορείτο πως η ομάδα του παίζει «χωρίς σύστημα», ήταν αυτή ακριβώς η υπέρ το δέον συγκέντρωση στο πινακάκι. Πέρσι, η απουσία του «εκτός προγράμματος» έφερε τον αποκλεισμό από τη Ρεάλ, φέτος έκανε μια ομάδα με δεδομένα δομικά προβλήματα να φαίνεται ακόμα χειρότερη.
Την περσινή σεζόν η ποιότητα των παικτών αρκούσε για να είναι ανταγωνιστική μια καλοπροπονημένη ομάδα, όμως από τον Ιούλιο και μετά ο Πασκουάλ έπρεπε να γράψει νέες σελίδες στο προσωπικό του προπονητικό βιβλίο, αλλά προτίμησε την πεπατημένη. Σε ένα βαθμό, δεν είναι περίεργο: ο Καταλανός κρατούσε τον Ντόελμαν ακόμα και όταν αυτός δεν μπορούσε να στρίψει και κάποια στιγμή έφτιαξε μια ομάδα στην οποία συνυπήρχαν οι Τόμιτς, Πλάις και Λάμπε. Θα ήταν περισσότερο έκπληξη παρά αναμενόμενη εξέλιξη αν ο Τσάβι σκεφτόταν ξαφνικά «έξω από το κουτί». Πληρώνοντας δίκαια το ακραία κακοφτιαγμένο φετινό ρόστερ, απομακρύνθηκε, αφού έπαψε να έχει την εμπιστοσύνη του ιδιοκτήτη.
Η ρεαλιστική προσέγγιση λέει ότι ο Παναθηναϊκός δεν έχει δυνατότητες να ψάξει κάτι περισσότερο από το 6-8 χωρίς σημαντικές προσθαφαιρέσεις. Η απόλυση Πασκουάλ δεν σημαίνει ότι αυτές δεν θα γίνουν, αλλά πως ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος δεν πιστεύει πως ο 46χρονος είναι σε θέση να τις αξιοποιήσει.
Συμπερασματικά
“I wish Xavi the best, because he is really a good one”, είπε χθες για τον συνάδελφο του ο Ντέιβιντ Μπλατ.
«Του εύχομαι τα καλύτερα, γιατί είναι από τους καλύτερους».
Αφήνοντας στον Δημήτρη Καρύδα μια… ντουζινα blogs και αναλύσεις για τον Ρικ Πιτίνο, αποχαιρετώ με τη σειρά μου έναν πραγματικό τζέντλεμαν.
Hasta la proxima, senor Pascual.
