Σε λίγες μέρες θα γίνει η πρώτη προβολή της νέας ταινίας του Τάσου Μπουλμέτη «1968, Κέρδισαν γιατί δεν μπορούσαν να χάσουν». Μιας ταινίας ξεχωριστής, κυρίως για το θέμα της. Έχει ως φόντο και αιτία τον άθλο της ΑΕΚ και την κατάκτηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων το 1968. Αν κρίνουμε από το τρέιλερ της ταινίας που ήδη κυκλοφορεί στο You tube η προσπάθεια της ΑΕΚ θα είναι ο καμβάς γύρω από τον οποίο υφαίνονται κάποιες παράλληλες ιστορίες. Αλλά για την ταινία θα έχουμε την ευκαιρία να τα πούμε όταν προβληθεί.
Η συγκυρία είναι σπάνια για ένα απλό λόγο: Όχι γιατί φέτος συμπληρώνεται μισός αιώνας από τον ιστορικό άθλο της ΑΕΚ αλλά γιατί οι ελληνικές τέχνες είναι αρκούντως ελιτίστικες και σπάνια έχουμε την τύχη να βλέπουμε ταινίες ή να διαβάζουμε βιβλία από Έλληνες δημιουργούς που αφορούν τον αθλητισμό. Το ακριβώς αντίθετο με ότι συμβαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου τέτοια θέματα θεωρούνται πιασάρικα και εμπορικά! Στην επικρατούσα ελληνική λογική θέση έχουν μόνο κάποια λίγα λογοτεχνικά δημιουργήματα (όπως Η φανέλα με το 9 του Μένη Κουμανταρέα που ευτύχησε να γίνει κινηματογραφική ταινία) ή μερικές χαζο-βιντεοπαραγωγές της δεκαετίας του ’80 που μέσα σε ένα θεματολογικό αχταρμά κάπου έμπλεξαν το μπάσκετ και το ποδόσφαιρο.
Με μια πρόχειρη αναζήτηση διαπιστώσαμε ότι για τα επαγγελματικά αμερικάνικα σπορ έχουν γυριστεί πάνω από 300 κινηματογραφικές παραγωγές και χιλιάδες τηλε-ταινίες. Ανατρέχοντας στη μνήμη μας φτιάξαμε και ένα πρόχειρο ΤΟΠ-15 για όσους πιθανώς θέλουν να εντρυφήσουν στη σχετική μυθολογία και σας παρουσιάζουμε τις καλύτερες ταινίες με θέμα το μπάσκετ.
1.Hoosiers (1986)
Δύσκολα θα βρείτε μια σχετική λίστα που δεν έχει το συγκεκριμένο αριστούργημα μέσα στις πέντε πρώτες θέσεις. Η αληθινή ιστορία του μικρότερου γυμνασίου που κέρδισε ποτέ πολιτειακό πρωτάθλημα στην Ιντιάνα. Ρεσιτάλ ηθοποιϊας που έφερε τον Τζιν Χάκμαν πολύ κοντά σε υποψηφιότητα για το Όσκαρ! O πρώην Easy Rider Ντένις Χόπερ ερμηνεύει τέλεια τον αλκοολικό πατέρα ενός εκ των αθλητών. Απλά κλασικό.
Κλασική σκηνή: Η ομιλία του κόουτς Χάκμαν πριν τον μεγάλο τελικό στα αποδυτήρια.
2.Blue Chips (1994)
Μια ταινία για το τέλος της κολεγιακής αθωότητας. Ο Νικ Νόλτε ερμηνεύει ιδανικά τον ρόλο ενός κολεγιακού προπονητή που πρέπει να κάνει μια σειρά παραβάσεων για να στρατολογήσει νέους παίκτες και να ξανακάνει το κολέγιο του πρωταγωνιστή. Εξαιρετικές παρουσίες από τον Σακίλ Ο’ Νιλ και τον Ανφέρνι Χαρνταγουέι σε κεντρικούς ρόλους.
Κλασική σκηνή: Η τελευταία όπου μετά μια μεγάλη νίκη σε μια αίθουσα γεμάτη δημοσιογράφους ο Νόλτε παραδέχεται ότι «έκλεψε» και παραιτείται από τη θέση του.
3.Hoop dreams (1994)
Ένας κινηματογραφιστής του Σικάγο παρακολουθεί με την κάμερα του τη ζωή δύο νεαρών ταλαντούχων παικτών του Γουίλιαμ Γκέιτς και του Άρθουρ Εϊτζ. Καταγράφει σε μορφή ντοκιμαντέρ την προσπάθεια τους να παίξουν σε κολέγια και τη ζωή τους. Η ταινία ντοκιμαντέρ απέσπασε διθυραμβικές κριτικές όταν προβλήθηκε για πρώτη φορά στο φεστιβάλ Σανντανς και έμεινε αξεπέραστη για το είδος της. Αν κάποιος θέλει να δει τι σημαίνει Αμερική, γκέτο και αθλητισμός στο ίδιο πακέτο δεν χρειάζεται να ψάξει κάπου αλλού.
Κλασική σκηνή: Δύσκολα να διαλέξεις μια από τις σχεδόν τρεις ώρες μιας επικής ταινίας
4.Glory Road (2006)
H αληθινή ιστορία της πρώτης κολεγιακής ομάδας αποτελούμενης αποκλειστικά από έγχρωμους αθλητές που κέρδισε τον τίτλο στο κολεγιακό πρωτάθλημα. Η διαδρομή του κόουτς Γκλεν Χάσκινς και του πανεπιστημίου Τέξας Ελ Πάσο μέχρι τον τελικό με το Κεντάκι του 1966 και τη νίκη που άνοιξε τις πόρτες των Αμερικάνικων πανεπιστημίων στους έγχρωμους.
Κλασική σκηνή: Η σκηνή όπου ο κόουτς Χάσκινς ουρλιάζει στους παίκτες του: «Δεν θα κάνουμε πίσω ποτέ».
5.Rebound: The legend of Earl “The Goat” Manigault (1996)
Για τον Ερλ Μάνιγκολτ οι μεγαλύτεροι παίκτες στην ιστορία του ΝΒΑ έχουν παραδεχθεί απλά ότι ήταν καλύτερος τους. Γεννημένος στο γκέτο, έγινε ήρωας των ανοιχτών γηπέδων αλλά δεν κατάφερε ποτέ να κάνει επαγγελματική καριέρα επειδή αγαπούσε τα ναρκωτικά πιο πολύ από το μπάσκετ. Με μια ειλικρινή απεικόνιση της σύντομης ζωής του θρύλου των ανοιχτών της Νέας Υόρκης η ταινία είναι must για τους λάτρεις της πορτοκαλί μπάλας.
Κλασσική σκηνή: O Κέβιν Γκαρνέτ πριν γίνει διάστημα εμφανίζεται σε ένα αγώνα στο ρόλο ενός άλλου θρύλου: Του Γουίλτ Τσάμπερλεϊν
6.White Men Can’t Jump (1992)
Ταινία που έσπασε τα ταμεία και έχει θέμα το μπάσκετ των ανοιχτών γηπέδων και ένα ασυνήθιστο δίδυμο: Τον Γούντι Χάρελσον και τον Γουέσλι Σνάιπς που παίζουν σε «μονά» με σκοπό να βγάλουν λεφτά! Με βατό σενάριο αποτελεί όμως μια πιστή τοιχογραφία του κόσμου των ανοιχτών γηπέδων της Αμερικής.
Κλασική σκηνή: O θεωρητικά….αφελής Χάρελσον «δουλεύει» τους σταρ των ανοιχτών γηπέδων και κερδίζει λεφτά στις πρώτες σκηνές της ταινίας αφού κανείς τους δεν πιστεύει ότι μπορεί να παίξει μπάσκετ!
7.He got game (1998)
Πιθανώς η μεγαλύτερη και πιο ακριβή παραγωγή ταινίας με θέμα το μπάσκετ. Ο Ντένζελ Γουάσινγκτον αποφυλακίζεται μόνο για να πείσει τον ταλαντούχο γιο του να παίξει μπάσκετ σε ένα συγκεκριμένο κολέγιο. Ο τότε σταρ του ΝΒΑ Ρέι Άλεν στο ρόλο του γιου αποδεικνύει ότι εκτός από καλός σουτέρ είναι και καλός ηθοποιός.
Κλασική σκηνή: Η μονομαχία πατέρα και γιου σε ένα μονό που κλέβει την παράσταση!
8.Above the Rim (1994)
Το θέμα είναι κλασικό για τα Αμερικάνικα δεδομένα: Ένας νεαρός που έχει να διαλέξει μεταξύ της ζωής των δρόμων και του μπάσκετ. Καλογυρισμένη ταινία με εξαιρετικούς πρωταγωνιστές και plus την εμφάνιση του αδικοχαμένου ράπερ Τουπάκ Σακούρ σε κεντρικό ρόλο.
Κλασική σκηνή: Δεν είναι μια αλλά αρκετές με όλα τα ανάποδα καρφώματα στα ανοιχτά γήπεδα σε μια μοναδική επίδειξη μπασκετικής ικανότητας.
9.The Fish that save Pittsburgh (1979)
Απολύτως αφελές σενάριο όπου μια κατεστραμμένη ομάδα του ΝΒΑ προσλαμβάνει μια….μέντιουμ και επιστρέφει στις νίκες αφού τους πείθει ότι πρέπει να έχουν μπασκετμπολίστες γεννημένους στο ζώδιο του Ιχθύ! Γυρισμένη στην εποχή της ντίσκο μουσικής θα ήταν απλά μια χαζο-κωμωδία αν δεν υπήρχε στον πρωταγωνιστικό ρόλο ο θρυλικός Dr. J. (κατά κόσμο Τζούλιους Έρβινγκ).
Κλασική σκηνή: Βράδυ σε ανοιχτό γήπεδο ο Dr. J. Με παντελόνι καμπάνα και παπούτσι με τακούνι πέντε πόντους κάνει επίδειξη των καρφωμάτων που τον έκαναν διάσημο.
10.Coach Carter (2005)
H ιστορία είναι κλασική και διαχρονική: Ο Κάρτερ (στο ρόλο ο Σάμιουελ Ελ. Τζάκσον) αναλαμβάνει τη δουλειά του πρώτου προπονητή σε ένα λύκειο του γκέτο και προσπαθήσει να μάθει στους μαθητές-παίκτες του τις αξίες της ζωής μέσα από το άθλημα.
Κλασική σκηνή: Ο διευθυντής του σχολείου λέει στον Κάρτερ: «οι παίκτες σου δεν θέλουν προπόνηση αλλά….φυλακή»!
11.Finding Forester (2000)
To μπάσκετ δεν είναι πρωταγωνιστής αλλά παίζει δευτερεύοντα ρόλο στη συγκεκριμένη ταινία. Ένας ημι-απογοητευμένος συγγραφέας βρίσκει νόημα στη ζωή του όταν μαθαίνει σε ένα πιτσιρικά την αξία της ζωής και ότι το μπάσκετ δεν είναι τα πάντα. Στο ρόλο του συγγραφέα ο Σον Κόνερι και πίσω από την κάμερα ο σκηνοθέτης Γκας Βαν Σαντ.
Κλασική σκηνή: Ο Σον Κόνερι από το παράθυρο του σπιτιού του παρακολουθεί με κιάλια τους νεαρούς επίδοξους μπασκετμπολίστες του κοντινού ανοιχτού γηπέδου.
12.The Basketball Diaries (1995)
Σκληρή ταινία με θέμα τη ζωή ενός νεαρού που από επίδοξος ταλαντούχος μπασκετμπολίστας μετατρέπεται σε τζάνκι. Ο Κάρολ θα πέσει πολύ χαμηλά και η ταινία δεν προσφέρεται για όσους δεν έχουν συνηθίσει σκληρές εικόνες. Ο Λεονάρντο ντι Κάπριο τσαλακώνει το ίματζ του σαν πρωταγωνιστής, πολύ πριν γίνει πρώτο όνομα στο Χόλιγουντ σε μια υπέροχη ερμηνεία.
Κλασική σκηνή: Ο Ντι Κάπριο στο εξομολογητήριο προσπαθεί να εξηγήσει τις πράξεις του στον ιερέα και ξεκινάει με τη φράση: «Πάτερ δεν μπορεί να καταλάβεις τι τρελά σκατά συμβαίνουν στη ζωή μου».
13. Space Jam (1996)
Στο αποκορύφωμα της δόξας του αλλά και ενώ βρισκόταν εκτός μπάσκετ ο Μάικλ Τζόρνταν γίνεται κινηματογραφικός πρωταγωνιστής. Δίπλα του όλα τα διάσημα καρτούν με επικεφαλής τον Μπάγκς Μπάνι και τον Ντάφι Ντακ. Τον…απαγάγουν για να τους σώσει από την σκλαβιά και για να συμβεί αυτό πρέπει να νικήσουν σε ένα αγώνα τους εξωγήινους που έχουν κλέψει τις δυνάμεις και το ταλέντο του Πάτρικ Γιούιν, του Τσαρλς Μπάρκλεϊ και άλλων σταρ του ΝΒΑ!
Κλασική σκηνή: To ξεκίνημα του δευτέρου ημιχρόνου όπου μέσα σε ένα τρίλεπτο βλέπουμε όλα τα καρτουνίστικα «γκανγκ» που λατρέψαμε μικροί. Μεταξυ άλλων απίθανων ο….Μπαγκς Μπάνι δίνει ασίστ πάνω σε ένα σκούτερ!
14. Hurricane Season (2009)
Ένα χρόνο μετά τον τυφώνα Κατρίνα ο Αλ Κόλινς ένας κόουτς γυμνασιακής ομάδας στη Λουιζιάνα μαζεύει πέντε παίκτες που έπαιζαν σε περιοχές που καταστράφηκαν από τη θεομηνία. Στο ρόλο του κόουτς Κόλινς και σε μια απολαυστική ερμηνεία ο Φόρεστ Γουιτάκερ.
Kλασική σκηνή: Ο Γουιτάκερ μπαίνει σε ένα κατεστραμμένο από τον τυφώνα κλειστό γυμναστήριο και μαζεύει φωτογραφίες και άλλα αναμνηστικά της διαλυμένης ομάδας του.
15.The Pistol: The Birth of a Legend (1991)
Τα πρώτα χρόνια της ιδιωτικής τηλεόραση στην Ελλάδα σε κάποιο από τα δεύτερης διαλογής τηλεοπτικά κανάλια ένα βράδυ εμφανίσθηκε από το….πουθενά η συγκεκριμένη ταινία. Τρία χρόνια μετά τον πρόωρο χαμό του θρυλικού Πίστολ «Πιτ» Μάραβιτς η ταινία ασχολείται με τα παιδικά χρόνια ενός μεγάλου σκόρερ. Κλασική σκηνή: Ο πιτσιρικάς Πιτ κάνει το δρόμο από το σπίτι μέχρι το σχολείο στριφογυρνώντας μια μπάλα μπάσκετ στην κορυφή του δάχτυλου του.
