Όσα συνέβησαν πριν, κατά τη διάρκεια αλλά και μετά την τραγωδία του «Χίλσμπορο» μέχρι και τη σημερινή 24η επέτειο.
1981: Στο «Χίλσμπορο» του Σέφιλντ διεξάγεται ο ημιτελικός Κυπέλλου Αγγλίας ανάμεσα σε Τότεναμ και Γουλβς. Στην εξέδρα «Leppings Lane» παρατηρείται συνωστισμός, όταν επιτράπηκε η είσοδος σε υπεράριθμους φιλάθλους. Σημειώνονται 38 τραυματισμοί, κυρίως κατάγματα, καθώς οι πανικόβλητοι οπαδοί προσπαθούν να βρουν χώρο να αναπνεύσουν και να κινηθούν.
11/6/1985: Στο «Βάλεϊ Παρέιντ» του Μπράντφορντ η τοπική ομάδα υποδέχεται τη Λίνκολν για την τρίτη κατηγορία Αγγλίας. Λίγο πριν από το ημίχρονο λόγω ενός αναμμένου τσιγάρου ξεσπά πυρκαγιά σε ξύλινη εξέδρα του γηπέδου με έτος κατασκευής 1908. Μέσα σε δευτερόλεπτα η φωτιά επεκτείνεται, ο κόσμος δεν έχει οδό διαφυγής προς τα έξω, αλλά ούτε και προς τον αγωνιστικό χώρο λόγω ύπαρξης κιγκλιδωμάτων. Τραγικός απολογισμός 56 νεκροί και εκατοντάδες τραυματίες. Εκφράζονται οι πρώτες ανησυχίες για την ασφάλεια των φιλάθλων στα γήπεδα και τη χρησιμότητα του περιμετρικού φράκτη.
29/5/1985: Ο συνδυασμός κακής επιλογής γηπέδου, κακής διαχείρισης πλήθους και χουλιγκανισμού οδηγεί στο θάνατο 39 άτομα στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών ανάμεσα σε Λίβερπουλ και Γιουβέντους στο «Χέιζελ» των Βρυξελλών, όταν ένας τοίχος του παλιού γηπέδου καταρρέει κατά τη διάρκεια συγκρούσεων. Οι αγγλικές ομάδες αποκλείονται από την Ευρώπη μέχρι το 1991, οι οπαδοί της Λίβερπουλ καταδικάζονται συλλήβδην ως χούλιγκαν.
1987: Το γήπεδο της Σέφιλντ Γουένσντεϊ φιλοξενεί μετά από έξι χρόνια ημιτελικό Κυπέλλου, ανάμεσα σε Λιντς και Κόβεντρι. Οι οπαδοί της Λιντς καταγγέλλουν ελλιπή οργάνωση και αστυνόμευση στην ίδια εξέδρα. Φίλαθλοι από την κερκίδα που βρίσκεται πάνω από την «Leppings Lane» αναγκάζονται να τραβήξουν κόσμο που βρισκόταν στη μοιραία εξέδρα, ώστε να αποφύγει το ποδοπάτημα. Το ματς ξεκινά με 15λεπτη καθυστέρηση.
Οκτώβριος 1988: Ένας 24χρονος αστυνομικός σε τμήμα του Νότιου Γιορκσάιρ πέφτει θύμα φάρσας από άγνωστους οι οποίοι τον απαγάγουν και απειλούν να τον σκοτώσουν. Αποδεικνύεται ότι πρόκειται για μία ιδιότυπη τελετή μύησης από συναδέλφους του στο αστυνομικό τμήμα Χάμερτον Ρόουντ, κοντά στο «Χίλσμπορο».
Μάιος 1988: Η αγγλική ομοσπονδία ορίζει και πάλι το «Χίλσμπορο» ως γήπεδο διεξαγωγής ημιτελικού Κυπέλλου, ανάμεσα σε Λίβερπουλ και Νότιγχαμ Φόρεστ. Οι οπαδοί των «ρεντς» παρ’ ότι περισσότεροι, τοποθετούνται στο μικρότερο «πέταλο» του γηπέδου, «Leppings Lane», με εντολή Αστυνομίας για γεωγραφικούς λόγους. Παρατηρείται ξανά συνωστισμός και η Λίβερπουλ με επίσημη επιστολή καταγγέλλει την FA και ζητά να μην φιλοξενηθεί ξανά τέτοιας σημασίας αγώνας στο «Χίλσμπορο».
Μάρτιος 1989: Μετά το επεισόδιο μύησης του προηγούμενου Οκτωβρίου καθαιρείται από το αστυνομικό τμήμα Χάμερτον Ρόουντ ο διοικητής Μπράιαν Μόουλ, διαχρονικά υπεύθυνος για λογαριασμό της Αστυνομίας για τα ματς που γίνονται στο «Χίλσμπορο». Λίγες εβδομάδες πριν τη φιλοξενία του ημιτελικού Κυπέλλου εκείνης της χρονιάς στο συγκεκριμένο γήπεδο, αντικαθίσταται από τον Ντέιβιντ Ντάκενφιλντ, έναν αξιωματικό εντελώς άπειρο στη διαχείριση του κοινού ποδοσφαιρικών αγώνων.
15/4/89: Περίπου 54.000 οπαδοί της Νότιγχαμ Φόρεστ και της Λίβερπουλ κατευθύνονται προς το «Χίλσμπορο» του Σέφιλντ για τον ημιτελικό Κυπέλλου ανάμεσα στις δύο ομάδες σε μία ηλιόλουστη ημέρα. Λόγω έργων στο εθνικό δίκτυο ανάμεσα στο Λίβερπουλ και το Σέφιλντ, αρκετοί φίλοι της Λίβερπουλ φτάνουν καθυστερημένοι.
15/4/89, 2.30-2.40 μμ.: Οι 24.256 οπαδοί της Λίβερπουλ πρέπει να περάσουν από 23 τουρνικέ για να μπουν στο γήπεδο, την ώρα που στο απέναντι άκρο του γηπέδου, 29.800 φίλοι της Φόρεστ εξυπηρετούνται από 60 τουρνικέ, πρόσφατα εγκατεστημένα. Έξω από το «πέταλο» της Λίβερπουλ παρατηρείται συνωστισμός και πανικός, καθώς οι οπαδοί των «ρεντς» προσπαθούν να προλάβουν τη σέντρα στις 3 μ.μ. Αστυνομικός μέσω ασυρμάτου ζητά να καθυστερήσει η έναρξη του ματς, αλλά το αίτημά του δεν γίνεται δεκτό. Αντί γι’ αυτό ο επικεφαλής των αστυνομικών δυνάμεων Ντάκενφιλντ δίνει εντολή να ανοίξει η πύλη εξόδου «Gate C» προκειμένου να απελευθερωθεί το «μποτιλιάρισμα» έξω από το γήπεδο. Χωρίς καθοδήγηση από αστυνομία ή stewards, περίπου 5.000 οπαδοί κατευθύνονται μέσω μίας σήραγγας στα κεντρικά τμήματα της εξέδρας «Leppings Lane», τα οποία ήταν διαχωρισμένα μεταξύ τους αλλά και από τον αγωνιστικό χώρο με κιγκλιδώματα.
15/4/89, 3.06: Ο διαιτητής του αγώνα Ρέι Λιούις μετά από εντολή της Αστυνομίας διακόπτει το ματς, καθώς εκατοντάδες φίλαθλοι σκαρφαλώνουν τα κάγκελα για να βρουν καταφύγιο στον αγωνιστικό χώρο. Οι αστυνομικοί, θεωρώντας ότι επρόκειτο για εισβολή χούλιγκαν προσπαθούν να τους εμποδίσουν. Δεκάδες άτομα βρίσκουν τραγικό θάνατο σε όρθια στάση η ποδοπατημένα, από ασφυξία και τραύματα σε ζωτικά όργανα! 44 ασθενοφόρα φτάνουν έξω από το «Χίλσμπορο», μόνο σε ένα επιτρέπεται η είσοδος στον αγωνιστικό χώρο! Οι επιζώντες οπαδοί προσπαθούν με κάθε τρόπο να βοηθήσουν, μεταφέροντας νεκρούς και τραυματίες πάνω στις διαφημιστικές πινακίδες.
Από τα 96 θύματα, μόλις 14 θα μεταφερθούν σε νοσοκομείο! Συνολικά 94 άτομα θα βρουν τον θάνατο εκείνη την ημέρα, ηλικίας από 10 έως 67 ετών. Στις 19 Απριλίου πεθαίνει το 95ο θύμα, ο 14χρονος Λι Νίκολ υποκύπτοντας στα τραύματά του στην εντατική. Τον Μάρτιο του 1993 τα θύματα θα φτάσουν τα 96, όταν η οικογένεια του 22χρονου Τόνι Μπλαντ αποφασίζει να τον αποσυνδέσει από τα μηχανήματα που τον κρατούσαν στη ζωή σε κατάσταση «φυτού» για σχεδόν 4 χρόνια. Ανάμεσα στα θύματα είναι δύο αδελφές, τρία ζευγάρια από αδελφούς και ένας πατέρας με το γιό του. Δύο θύματα θα γίνονταν για πρώτη φορά πατεράδες σε λίγους μήνες. Το νεότερο θύμα, ο 10χρονος Τζον Πον Τζιλχούλι, είναι ξάδελφος του μετέπειτα αρχηγού της Λίβερπουλ Στίβεν Τζέραρντ.
15/4/89: Αστυνομία και ομοσπονδία ήδη δίνουν προς τον Τύπο την επίσημη θέση ότι μεθυσμένοι, αργοπορημένοι και χωρίς εισιτήριο οπαδοί έσπασαν την «Gate C» για να μπουν με κάθε τρόπο στο γήπεδο. Οι κασέτες του κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης που κατέγραψαν τα πάντα στα κρίσιμα λεπτά εξαφανίζονται. Δεν έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα. Ο πρόεδρος της ΟΥΕΦΑ Ζακ Ζορζ χαρακτηρίζει τους οπαδούς της Λίβερπουλ «άγρια θηρία».
19/4/89: Η εφημερίδα «The Sun» προκαλεί οργή στο Μέρσεϊσαϊντ με ένα αλήστου μνήμης πρωτοσέλιδο: «Η αλήθεια. Μερικοί οπαδοί έκλεψαν από τις τσέπες των νεκρών. Μερικοί οπαδοί ουρούσαν τους γενναίους αστυνομικούς. Μερικοί οπαδοί έδειραν νοσοκόμους που έδιναν το φιλί της ζωής». Στο Λίβερπουλ ο διεθυντής Κέλβιν ΜακΚένζι γίνεται persona non grata και ξεκινά ένα μποϊκοτάζ στη «Sun» που υφίσταται ακόμα και σήμερα στο Μέρσεϊσαϊντ.
1989: Ξεκινούν οι έρευνες για την υπόθεση. Ο ιατροδικαστής Στέφαν Πόπερ αποφασίζει ότι δεν θα δεχτεί στοιχεία που αφορούν γεγονότα μετά τις 15.15, θεωρώντας ότι τα θύματα ήταν έτσι κι αλλιώς νεκρά μέχρι εκείνη την ώρα. Ωστόσο όπως καταγγέλλουν συγγενείς, το νοσηλευτικό προσωπικό εκμηστηρεύτηκε ότι ακόμα και μέχρι και τις 16.00, άνθρωποι έδειχναν σημάδια ζωής και ζητούσαν τους δικούς τους. Ο Πόπερ συμπεραίνει ότι επρόκειτο για θανάτους από δυστύχημα. Οι οικογένειες αρνούνται να υπογράψουν τα πιστοποιητικά θανάτου που αναφέρουν κάτι τέτοιο ακόμη και σήμερα.
Μάιος 1989: Ιδρύεται από τις οικογένειες το «Hillsborough Family Support Group» και ξεκινά η εκστρατεία για την τιμωρία των ενόχων και την αποκατάσταση της φήμης των οπαδών της Λίβερπουλ. Στη συνέχεια θα ιδρυθούν και άλλες δύο παρόμοιες επιτροπές από άλλους συγγενείς και άτομα που επέζησαν από την τραγωδία.
Αύγουστος 1989: Ο Δικαστής Λόρδος Τέιλορ εκδίδει το πρώτο του πόρισμα – το περίφημο «Taylor Report»- για την καταστροφή, επιρρίπτοντας εξ’ ολοκλήρου τις ευθύνες στην Αστυνομία, τον Δήμο του Σέφιλντ, την FA και τη Σέφιλντ Γουένσντεϊ. Απορρίπτει τις κατηγορίες περί μεθυσμένων, αργοπορημένων οπαδών της Λίβερπουλ και αντιθέτως τους εγκωμιάζει για τον τρόπο που προσπάθησαν να βοηθήσουν εκείνη την ημέρα. Αργότερα, στην οριστική αναφορά του, προτείνει την μετατροπή όλων των γηπέδων με θέσεις για καθήμενους και χωρίς κάγκελα, αλλάζοντας μια για πάντα την εικόνα των αγγλικών γηπέδων.
Μάιος 1997: Με την έλευση των Εργατικών στην εξουσία, η κυβέρνηση υπόσχεται αναψηλάφιση της υπόθεσης και οι οικογένειες αποκτούν νέες ελπίδες. Αυτές όμως θα αποδειχτούν φρούδες καθώς οι Αρχές αποφασίζουν ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να ανοίξει ξανά η υπόθεση.
15/4/1999: Δέκα χρόνια μετά την τραγωδία, γίνονται τα αποκαλυπτήρια του «Hillsborough Memorial» έξω από το «Άνφιλντ» εις μνήμην των θυμάτων.
2000: Συγγενείς των θυμάτων πηγαίνουν στο δικαστήριο τον επικεφαλής της Αστυνομίας την τραγική ημέρα Ντάκενφιλντ, ο οποίος αθωώνεται λόγω αμφιβολιών. Δεν περνάει πειθαρχικό στην Αστυνομία για λόγους υγείας και λαμβάνει πλήρη σύνταξη.
15/4/2009: Στην 20ή επέτειο από την τραγωδία, η Λίβερπουλ ανοίγει όλες τις πόρτες του «Άνφιλντ» για να υποδεχτεί 28.000 άτομα που κατέκλυσαν το γήπεδο για το ετήσιο μνημόσυνο. Εκείνη τη μέρα, βουλευτές του Μέρσεϊσαϊντ όπως ο Άντι Μπέρναμ και η Μαρία Ίγκλ, ζητούν να βγουν στη δημοσιότητα όλα τα έγγραφα που αφορούν την υπόθεση και που μέχρι τότε χαρακτηρίζονταν απόρρητα.
Δεκέμβριος 2009: Η κυβέρνηση ανακοινώνει τον σχηματισμό ανεξάρτητης επιτροπής (Hillsborough Independent Panel), η οποία θα λάβει υπ’ όψιν της όλες τις πληροφορίες και τα έγγραφα της υπόθεσης και θα εξάγει συμπέρασμα. Επικεφαλής της επιτροπής ορίζεται ο Τζέιμς Τζόουνς, επίσκοπος Λίβερπουλ και μέλη της είναι δικηγόροι, εγκληματολόγοι, αστυνομικοί και δημοσιογράφοι και γιατροί.
26/2/2011: Ο οπαδός της Λίβερπουλ Στίβεν Γουίτλ αυτοκτονεί στην περιοχή του Μάντσεστερ και γίνεται γνωστή η συγκλονιστική του ιστορία: λόγω υποχρεώσεων δεν μπορούσε να πάει στον ημιτελικό του 1989 και έδωσε το εισιτήριο σε έναν φίλο του οποίος βρήκε το θάνατο στο «Χίλσμπορο». Ο Γουίτλ έδωσε τέλος στη ζωή του από τύψεις, αφήνοντας στη διαθήκη του 61.000 λίρες υπέρ των θυμάτων της τραγωδίας.
12/9/2012: Η ανεξάρτητη επιτροπή ανακοινώνει τα συμπεράσματά της και προκαλεί σοκ στην κοινή γνώμη. Εξετάζοντας για περίπου δύο χρόνια πάνω από 400.000 έγγραφα (τα οποία δημοσιοποιήθηκαν και σε ιστοσελίδα) συμπέρανε ότι:
-Οι οπαδοί της Λίβερπουλ δεν είχαν καμία ευθύνη για την τραγωδία.
– Κύρια αιτία της καταστροφής ήταν η «έλλειψη αστυνομικού ελέγχου».
– Μέχρι και 41 από τα 96 θύματα θα μπορούσαν να είχαν σωθεί αν υπήρχε ο κατάλληλος συντονισμός μεταξύ των αρμοδίων.
– Πάνω από 164 καταθέσεις μαρτύρων αλλοιώθηκαν και 116 καταθέσεις κατά της Αστυνομίας του Ν. Γιορκσάιρ εξαφανίστηκαν εντελώς. Η αστυνομία έκανε αλκοτέστ στους νεκρούς, ακόμα και στα παιδιά και έλεγξε τους φακέλους τους προκειμένου να ανακαλύψει παλαιότερες παρανομίες που θα ενίσχυαν το επιχείρημα περί χουλιγκανισμού.
– Αστυνομικοί κλήθηκαν να αλλάξουν τις αρχικές τους καταθέσεις προκειμένου να παρουσιάσουν πιο ευνοϊκά τη στάση της Αστυνομίας εκείνη την ημέρα.
– Βουλευτές όπως ο Συντηρητικός Ιρβάιν Πάτνικ συμμετείχαν σε συστηματική διαδικασία παραπληροφόρησης, διοχετεύοντας αναληθείς πληροφορίες προς τον Τύπο.
Την ίδια μέρα στη Βουλή των Κοινοτήτων, ο Πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον απολογείται στις οικογένειες των θυμάτων «για τη διπλή αδικία που υπέστησαν εδώ και 23 χρόνια, πρώτα την αποτυχία του Κράτους να προστατεύσει τους αγαπημένους της και αργότερα την τόσο μεγάλη αναμονή για να φτάσουν στην αλήθεια». Συγγνώμη ζήτησε την ίδια μέρα και ο τότε διευθυντής της «Sun» Κέλβιν ΜακΚένζι, την οποία όμως δεν αποδέχτηκαν οι συγγενείς των θυμάτων.
Οκτώβριος 2012: Η Αστυνομία ανακοινώνει ότι ξεκινά πειθαρχικές έρευνες για τις ευθύνες του Σώματος στο «Χίλσμπορο». Ο διοικητής της Αστυνομίας του Δ. Γιορκσάιρ Νόρμαν Μπέτισον παραιτείται, όταν γίνεται γνωστό από τα συμπεράσματα της Ανεξάρτητης Επιτροπής ότι είχε διοχετεύσει προς τον Τύπο ψεύτικες ειδήσεις περί κακής συμπεριφοράς οπαδών της Λίβερπουλ στο «Χίλσμπορο». Είναι η πρώτη παραίτηση υπευθύνου από την καταστροφή και έπειτα.
19/12/2012: Οι αρχές ανακοινώνουν νέες έρευνες για το «Χίλσμπορο» και το όριο των 15.15 που είχε επιβάλλει ο ιατροδικαστής το 1989 καταργείται.
25/12/2012: Η διασκευή του τραγουδιού «He Ain’t Heavy, He’s My Brother» στην οποία συμμετείχαν καλλιτέχνες όπως ο Πολ ΜακΚάρτνεϊ και ο Ρόμπι Γουίλιαμς, αλλά και θρύλοι της Λίβερπουλ όπως ο Κένι Νταλγκλίς, φτάνει στο νο.1 των τσαρτς της Μ. Βρετανίας. Μετά τα συμπεράσματα της Ανεξάρτητης Επιτροπής γιγαντώνεται το κύμα συμπαράστασης στις οικογένειες του «Χίλσμπορο» από όλες τις γωνιές της χώρας και εκφράζεται το αίτημα για απονομή Δικαιοσύνης.
8/4/2013: Πεθαίνει σε ηλικία 87 ετών η Μάργκαρετ Θάτσερ, Πρωθυπουργός την εποχή του «Χίλσμπορο» και για πολλούς υπεύθυνη της συγκάλυψης.
15/4/2013: Συμπληρώνονται 24 χρόνια από την τραγωδία του «Χίλσμπορο». Η μάχη των οικογενειών για Δικαιοσύνη συνεχίζεται…
Δείτε:
«Hillsborough» (Τηλεταινία της Granada για την τραγωδία σε σκηνοθεσία Τζίμι ΜακΓκόβερν).
Διαβάστε:
«Hillsborough: The Truth» (βιβλίο του Phil Scraton, Καθηγητή Εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπέλφαστ).
«44 Years With The Same Bird, A Liverpudlian Love Affair» (Βιβλίο του αρθρογράφου της Daily Mirror, Brian Reade).
http://hillsborough.independent.gov.uk/report/ (Το πόρισμα της Ανεξάρτητης Επιτροπής Χίλσμπορο καθώς και τα πάνω από 400.000 έγγραφα που εξέτασε σε ηλεκτρονική μορφή).
