Η μεγάλη μέρα του κυπέλλου έφτασε! Ο έμπειρος Ολυμπιακός και ο περσινός φιναλίστ Ατρόμητος κοντράρονται για το τρόπαιο και το Novasports.gr παρουσιάζει τους αριθμούς του θεσμού, αλλά και τους μεγάλους πρωταγωνιστές! Πριν τη σέντρα του ματς φροντίστε να είστε διαβασμένοι…
Κύπελλο αλά Ιταλικά!
Ο τελικός κυπέλλου Ιταλίας παιζόταν μέχρι το 2008 σε δύο ματς, κάτι που έχει συμβεί και στην Ελλάδα. Πριν εισαχθούν τα πέναλτι στο ποδόσφαιρο διεξαγόταν διπλός τελικός, όπως το 1933 (Εθνικός-Άρης), το 1952 (Ολυμπιακός-Πανιώνιος) και το 1960 (Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός). Άλλη μία φορά, το 1949 (ΑΕΚ-Παναθηναϊκός), ο πρώτος αγώνας ακυρώθηκε, αφού διεκόπη στην παράταση λόγω σκότους και δύο εβδομάδες αργότερα ξανάγινε από την αρχή. Τη διετία 1991-1992 ο τελικός του Κυπέλλου ήταν διπλός, με νικητές τον Παναθηναϊκό επί του Αθηναϊκού και τον Ολυμπιακό επί του ΠΑΟΚ. Το “πείραμα” δεν θεωρήθηκε πετυχημένο και έτσι επανήλθε ο μονός τελικός.
Θρύλε των κυπέλλων, Ολυμπιακέ!
Η ομάδα του Πειραιά είναι αυτή που έχει τη μερίδα του λέοντος τόσο σε παρουσίες σε τελικό κυπέλλου, όσο και σε κατακτήσεις. 36 φορές έφτασαν στην πηγή οι Πειραιώτες και τις 24 απ’ αυτές ήπιαν νερό ή μάλλον σαμπάνια! Ο Ολυμπιακός κατέκτησε το κύπελλο Ελλάδας τέσσερις φορές απ’ το 1951 ως το 1954 και πέντε φορές απ’ το 1957 ως το 1961. Οι ερυθρόλευκοι έλαβαν μέρος οκτώ συναπτές φορές σε τελικό απ’ το 1956 ως το 1963. Το 1964 ο τελικός δεν έγινε, το 1965 ξαναπήρε το τρόπαιο και το 1966 ήταν πάλι φιναλίστ, αλλά δεν κατέβηκε να αγωνιστεί. Θα μπορούσε δηλαδή να διευρύνει το σερί. Ακόμη, από το 1951 έως το 1969 εμφανίζεται 16 φορές σε τελικό και κατακτά 12 φορές το τρόπαιο. Ενδεικτικό της κυριαρχίας του στη διοργάνωση εκείνα τα χρόνια είναι πως σε ολόκληρη τη δεκαετία του ’50 απουσίασε μόνο από έναν τελικό (1955) και από έναν τη δεκαετία του ’60 (1967)! Το 2008 ο Ολυμπιακός νίκησε τον Άρη στον τελικό που διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη κι έτσι έγινε η ομάδα που έχει κατακτήσει το τρόπαιο σε όλες τις πόλεις που έχει γίνει τελικός (Αθήνα, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο), με εξαίρεση τον Βόλο το 2007, στον οποίο όμως όμως δεν ήταν φιναλίστ (Λάρισα-Παναθηναϊκός).
Πρώτος ο ΠΑΟΚ στις απογοητεύσεις…
Ο ΠΑΟΚ είναι η ομάδα που μετράει τις περισσότερες συμμετοχές σε τελικούς στους οποίους δεν έφυγε με το τρόπαιο. Συγκεκριμένα οι Θεσσαλονικείς μετρούν δώδεκα χαμένους τελικούς, αλλά τέσσερις κατακτήσεις. Ο τελευταίος χαμένος τελικός για τον δικέφαλο του Βορρά ήταν το 1992 όταν και ηττήθηκε απ’ τον Ολυμπιακό με 2-0 με γκολ των Λιτόφσενκο και Τσαλουχίδη. Δεύτερος σε χαμένος τελικούς είναι ο Ολυμπιακός με έντεκα και τρίτος ο Παναθηναϊκός με δέκα!
Αθήνα, η πόλη του κυπέλλου…
Η Αθήνα είναι η πόλη με τις περισσότερες κατακτήσεις κυπέλλου αφού αθροίζει συνολικά 35 με 19 του Παναθηναϊκού, 14 της ΑΕΚ και 2 του Πανιωνίου. Ακολουθεί ο Πειραιάς με 25, 24 απ’ τον Ολυμπιακό και ένα απ’ τον Εθνικό. Έξι έχουν καταλήξει στη Θεσσαλονίκη με τον ΠΑΟΚ να έχει πανηγυρίσει τέσσερις φορές, ενώ από ένα μετρούν Άρης και Ηρακλής. Η Λάρισα έχει δύο τίτλους, ενώ από ένα ΟΦΗ και Καστοριά.
Θεσσαλονίκη μου μεγάλη «κυπελλομάνα»!
Για πρώτη φορά το 1970 ο τελικός δεν διεξήχθη στην Αθήνα, αλλά στη συμπρωτεύουσα. Ήταν φυσικά για ένα κλασικό ντέρμπι της Θεσσαλονίκης μεταξύ ΠΑΟΚ και Άρη (με τους κίτρινους να επικρατούν 1-0). Ο Άρης έγινε η πρώτη ομάδα που κατέκτησε το τρόπαιο και δεν ήταν αθηναϊκή (Παναθηναϊκός, ΑΕΚ) ή πειραϊκή (Ολυμπιακός, Εθνικός). Μάλιστα εκείνος ο τελικός ήταν ο πρώτος που μεταδόθηκε τηλεοπτικά.
Να σημειώσουμε πως και το μακρινό 1933 είχε γίνει τελικός στη Θεσσαλονίκη μεταξύ Άρη και Εθνικού, ωστόσο έληξε ισόπαλος (2-2) κι έτσι επαναλήφθηκε στην Αθήνα, με τον Εθνικό να σηκώνει το τρόπαιο. Το 2005 ο τελικός διεξήχθη στην Πάτρα και ήταν η πρώτη φορά που έγινε εκτός Αθήνας, Πειραιά, Θεσσαλονίκης, ενώ ακολούθησαν το Ηράκλειο (2006) και ο Βόλος (2007).
Κορώνα ή γράμματα;
Το κύπελλο του 1969 δόθηκε με τη βοήθεια μιας τρύπιας δεκάρας στον Παναθηναικό. Το ματς έληξε ισόπαλο και στην παράταση (1-1) και η διαδικασία του στριψίματος έβγαλε νικητή το τριφύλλι κάτι που ισοδυναμούσε με νταμπλ για τους πράσινους. Μέχρι τότε ο Ολυμπιακός ήταν αήττητος στο Κύπελλο από τον Παναθηναϊκό, σε οποιαδήποτε φάση της διοργάνωσης.
Τα σερί…
Αναφέραμε πιο πάνω τα σερί του πολυνίκη του θεσμού Ολυμπιακό, ωστόσο υπάρχουν και άλλες συνεχόμενες επιτυχίες άξιες λόγου. Ο ΠΑΟΚ από το 1970 έως και το 1974 αγωνίστηκε και στους πέντε τελικούς, ενώ κατακτά το τρόπαιο δύο φορές. Μέσα στη δεκαετία του ΄70 θα παίξει συνολικά σε επτά τελικούς. Η περίοδος 1982-1995 ανήκει στον Παναθηναϊκό, καθώς έπαιξε σε εννιά τελικούς και νίκησε σε όλους. Απ’ το 1997 ως το 1999 έπαιρνε το εισιτήριο για τον τελικό, ωστόσο δεν κέρδισε κανέναν! Η ΑΕΚ δημιούργησε το δικό της σερί παρουσιών σε τελικούς την τετραετία 1994-1997 κερδίζοντας στους δύο τελευταίους. Την τετραετία 1982-1985 η Λάρισα έπαιξε στους τρεις από τους τέσσερις τελικούς και τα κατάφερε στην τρίτη της προσπάθεια, με το επιβλητικό 4-1 επί του ΠΑΟΚ. Στους δύο προηγούμενους είχε ηττηθεί από τον Παναθηναϊκό.
Θέλω επειγόντως διακοπές!
Δύο φορές έχει διακοπεί ο τελικός του κυπέλλου Ελλάδας, το 1962 και το 1964. Το 1962, ο τελικός Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός σταμάτησε στην παράταση χωρίς να υπάρχει σκορ (0-0) επειδή, λόγω των απανωτών καθυστερήσεων, είχε πλέον νυχτώσει και δεν επαναλήφθηκε ποτέ, οπότε δεν απονεμήθηκε το τρόπαιο εκείνη τη χρονιά. Το 1964 διεκόπη ο ημιτελικός των δύο αιωνίων, πάλι στην παράταση (1-1), λόγω εισβολής οπαδών στον αγωνιστικό χώρο. Ούτε τότε δόθηκε ο τίτλος, ωστόσο πολλά χρόνια αργότερα η ΕΠΟ αναγνώρισε αυτό το τρόπαιο στην ΑΕΚ, η οποία είχε προκριθεί στον τελικό αποκλείοντας τον Πιερικό νικώντας 1-3.
Λεωφόρος κυπέλλου
Το γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου και φυσικά και με του ελληνικού κυπέλλου. Εκεί έχουν διεξαχθεί οι περισσότεροι τελικοί Κυπέλλου (19) και ακολουθούν το ΟΑΚΑ (17) και το στάδιο Καραϊσκάκη (14). Συνολικά έχουν χρησιμοποιηθεί 11 γήπεδα. Τα υπόλοιπα είναι αυτά της Νέας Φιλαδέλφειας, της Νέας Σμύρνης, της Τούμπας, του Χαριλάου, το Καυτανζόγλειο, το Παμπελοποννησιακό, το Παγκρήτιο και το Πανθεσσαλικό.
Του ύψους και τους βάθους
Τη μεγαλύτερη νίκη σε τελικό κυπέλλου έχει πετύχει η ΑΕΚ επί του Απόλλωνα Αθηνών με 7-1 το 1996. Το οκτώ είναι ο μαγικός αριθμός του κυπέλλου Ελλάδας αφού τόσα είναι τα περισσότερα γκολ που έχουν σημειωθεί στους τελικούς. Στον πρώτο τελικό της ιστορίας το 1932 (ΑΕΚ-Άρης 5-3), σ’ αυτόν του 1976 (Ηρακλής-Ολυμπιακός 4-4, στην παράταση) και το 2009 (Ολυμπιακός-ΑΕΚ 4-4, επίσης στην παράταση). Ο μοναδικός τελικός στην ιστορία του θεσμού, στον οποίο δεν σημειώθηκε γκολ, ούτε στην παράταση, ήταν αυτός του 1997 ανάμεσα στην ΑΕΚ και τον Παναθηναϊκό. Η Ένωση επιβλήθηκε στα πέναλτι 5-3.
Πάμε πέναλτι;
Πολλοί είναι αυτοί που διψούν για εκτελέσεις πέναλτι σε τελικό κύπέλλου, αλλά για πρώτη φορά τελικός οδηγήθηκε στα πέναλτι το 1974, με νικητή τον ΠΑΟΚ κόντρα στον Ολυμπιακό. Ακολούθησαν οι τελικοί το 1976 με νικητή τον Ηρακλή πάλι κόντρα στον Ολυμπιακό, το 1987 με νικητή τον ΟΦΗ κόντρα στον Ηρακλή, το 1988 με νικητή τον Παναθηναϊκό κόντρα στον Ολυμπιακό, το 1994 με νικητή τον Παναθηναϊκό κόντρα στην ΑΕΚ, το 1997 με νικήτρια την ΑΕΚ κόντρα στον Παναθηναϊκό και το 2009 με νικητή τον Ολυμπιακό κόντρα στην ΑΕΚ. Ο τελευταίος έχει ονομαστεί και «τελικός των τελικών», αφού εκτελέστηκαν 34 πέναλτι μέχρι να αναδειχθεί νικητής μετά το 4-4 της κανονικής περιόδου και της παράτασης κι αυτό είναι ρεκόρ στην ιστορία της διοργάνωσης, καθώς ξεπέρασε τα 32 που είχαν εκτελεστεί την περίοδο 1985-86 στην αναμέτρηση α’ γύρου μεταξύ Αναγέννησης Γιαννιτσών και ΠΑΟΚ (1-1).
Τα πρόσωπα των ρεκόρ
Τα ρεκόρ σ’ έναν θεσμό με τόσα πολλά χρόνια ιστορίας είναι πολλά. Εμείς υπογραμμίζουμε τα πιο σημαντικά με τον Ντούσαν Μπάγεβιτς να έχει μόλις μια κατάκτηση ως ποδοσφαιριστής (1978), ωστόσο ως προπονητής πέτυχε ένα μοναδικό ρεκόρ. Έγινε ο πρώτος που οδήγησε σε τελικό τέσσερις διαφορετικές ομάδες, την ΑΕΚ, τον Ολυμπιακό, τον ΠΑΟΚ και τον Άρη. Κατέκτησε το τρόπαιο με τις τρεις (το έχασε με τον Άρη), κάτι που επίσης είναι ρεκόρ.
Σε ό,τι αφορά τους ποδοσφαιριστές ο Νίκος Σαργκάνης είναι ο μοναδικός ποδοσφαιριστής που έχει παίξει σε τελικό Κυπέλλου Ελλάδας με τέσσερις διαφορετικές ομάδες. Το φάντομ υπερασπίστηκε σε τελικό τις εστίες των Καστοριάς, Ολυμπιακού, Παναθηναϊκού και Αθηναϊκού, σηκώνοντας την κούπα το τρόπαιο με τις τρεις (το έχασε με τον Αθηναϊκό).
Το πρώτο βιολί
Ο Γιώργος Σιδέρης του Ολυμπιακού με έξι γκολ είναι ο πρώτος σκόρερ του θεσμού. Άλλοι τρεις ποδοσφαιριστές έχουν πετύχει από πέντε, εκ των οποίων οι δύο είναι του Ολυμπιακού, (Γιώργος Δαρίβας και Κώστας Πολυχρονίου) και ο ένας του Παναθηναϊκού (Δημήτρης Σαραβάκος).