Η τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1974 διεξήχθη στα γήπεδα της πρώην Δυτικής Γερμανίας (13 Ιουνίου – 7 Ιουλίου) και σηματοδότησε τον θρίαμβο των γηπεδούχων του Μπεκενμπάουερ και του Μίλερ, απέναντι στην Ολλανδία του ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου και του Κρόιφ.
Στον θεσμό συμμετείχαν 16 ομάδες, οι Δ. Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Σκωτία, Βουλγαρία, Ανατ. Γερμανία, Πολωνία, Γιουγκοσλαβία, Βραζιλία, Αργεντινή, Χιλή, Ουρουγουάη, Αυστραλία, Αϊτή, Σουηδία και Ζαΐρ. Χωρίστηκαν σε τέσσερις ομίλους των τεσσάρων, από τους οποίους προκρίθηκαν στην επόμενη φάση οι δύο πρώτοι κάθε γκρουπ. Στη συνέχεια οι οκτώ ομάδες των προημιτελικών χωρίστηκαν σε δύο ομίλους των τεσσάρων, με τις δύο νικήτριες να παίζουν στον μεγάλο τελικό και τις δύο δεύτερες στον μικρό, με έπαθλο την τρίτη θέση.
Έλαμψαν οι «ιπτάμενοι Ολλανδοί»
Εκείνο το Μουντιάλ διεξήχθη εν μέσω μίας από τις μεγαλύτερες «επαναστάσεις» στον τομέα της τακτικής στην ιστορία του ποδοσφαίρου.
Η Ολλανδία, με εμπνευστή τον μεγάλο Ρίνους Μίχελς στον πάγκο, «εκτελεστές» στον αγωνιστικό χώρο τους Ρένσενμπρινγκ, Ρεπ, Φαν Χάνεγκεμ, Νέεσκενς, Κρολ και ηγέτη τον Γιόχαν Κρόιφ, παρουσίασαν έναν τύπο ποδοσφαίρου που είχε φέρει τον Άγιαξ στην κορυφή της Ευρώπης τα προηγούμενα χρόνια.
Το «total football», το ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο, απαιτούσε εξαιρετική τεχνική αλλά και εφυΐα, καθώς οι θέσεις στον αγωνιστικό χώρο είχαν ουσιαστικά καταργηθεί και όλοι μπορούσαν να παίξουν κάθε ρόλο καλύπτοντας τους συμπαίκτες τους. Οι Ολλανδοί πήραν την πρώτη θέση στον όμιλο της πρώτης φάσης με νίκες επί Ουρουγουάης και Βουλγαρίας και ισοπαλία με τη Σουηδία. Στη δεύτερη φάση κέρδισαν Αργεντινή, Αν. Γερμανία και την κάτοχο του τροπαίου Βραζιλία, παίρνοντας θριαμβευτικά το εισιτήριο για τον τελικό.
Αντίπαλο δέος για την Ολλανδία, ήταν οι διοργανωτές Δυτικογερμανοί, προικισμένοι και αυτοί με μία «χρυσή» γενιά ποδοσφαιριστών, υπό την καθοδήγηση του Χέλμουτ Σεν, με πυρήνα από τη Μπάγερν Μονάχου. Απέναντι στο ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο, οι γηπεδούχοι αντιπαράταξαν τον ανίκητο τερματοφύλακα Μάιερ, το αυτοκρατορικό στυλ του «Κάιζερ» Φραντς Μπενεμπάουερ στην άμυνα και την «μηχανή των γκολ» ονόματι Γκερντ Μίλερ στην επίθεση. Άξιοι συμπαραστάτες τους οι Φογκτς, Μπράιτνερ και Ούλι Χένες.
Η «νατσιοναλμάνσαφτ» ξεκίνησε με νίκες επί Χιλής και Αυστραλίας και παρ’ όλο που στη συνέχεια υπέστη το σοκ της ήττας από την Ανατολική Γερμανία, πήρε τη δεύτερη θέση του ομίλου και την πρόκριση στην επόμενη φάση. Εκεί η ομάδα του Σεν έκαμψε την αντίσταση Γιουγκοσλαβίας και Σουηδίας, με τον τρίτο αγώνα κόντρα στους Πολωνούς να είναι ουσιαστικά ημιτελικός, που κρίθηκε χάρη σε ένα γκολ του Γκερντ Μίλερ.
Οι Πολωνοί έκαναν εντυπωσιακή εμφάνιση τερματίζοντας τελικά στην τρίτη θέση, καθώς κέρδισαν με 1-0 τη Βραζιλία στον «τελικό της παρηγοριάς».
Ο τελικός
Στις 7 Ιουλίου 1974 στο Ολυμπιακό Στάδιο του Μονάχου, 75.200 θεατές παρακολούθησαν τον τελικό ανάμεσα σε Δυτική Γερμανία και Ολλανδία.
Οι Γερμανοί δεν είχαν κυριολεκτικά ακουμπήσει τη μπάλα μετά την έναρξη του ματς, όταν ο Κρόιφ μπήκε στην περιοχή και ανατράπηκε από τον Ούλι Χένες, με τον Άγγλο διαιτητή Τέιλορ να καταλογίζει το πέναλτι, την πρώτη «εσχάτη των ποινών» στην ιστορία τελικών Μουντιάλ. Ο Νέεσκενς άνοιξε το σκορ για τους Ολλανδούς, που έδειχναν έτοιμοι να πάρουν τρόπαιο. Στο 25′ όμως, ο Χολτσενμπάιν ανατράπηκε με τη σειρά του μέσα στην ολλανδική περιοχή και ο Μπράιτνερ ισοφάρισε τον τελικό από τη «βούλα».
Ξαφνικά οι Γερμανοί ανέκτησαν την αυτοπεποίθησή τους και στο 43′ ο Γκερντ Μίλερ τους έβαλε μπροστά με σουτ μέσα στην περιοχή. Στο δεύτερο ημίχρονο οι δύο ομάδες είχαν ευκαιρίες, αλλά καμία δεν σκόραρε και οι Γερμανοί ήταν αυτοί που πανηγύρισαν το τελικό 2-1.
Το φύλλο αγώνα
Διαιτητής: Τέιλορ (Αγγλία)
Γκολ: 25 πεν. Μπράιτνερ, 43′ Μίλερ – 2′ πεν. Νέεσκενς.
Δ. ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Μάιερ, Φογκτς, Μπεκενμπάουερ, Σβάρτσενμπεκ, Μπράιτνερ, Μπόνοφ, Χένες, Όφερατ, Γκραμπόφσκι, Μίλερ, Χολτσενμπάιν.
ΟΛΛΑΝΔΙΑ: Γιόνγκμπλουντ, Σουουρμπίρ, Ραϊσμπέργκεν (69′ Ντε Γιόνγκ), Χάαν, Κρολ, Γιάνσεν, Νέεσκενς, Φαν Χάνεγκεμ, Ρεπ, Κρόιφ, Ρένσενμπρινκ (46′ Ρ. Φαν ντε Κέρκχοφ).
Τα γήπεδα
Ολυμπιακό Στάδιο, Μόναχο (80.000 θεατές)
Ολυμπιακό Στάδιο, Βερολίνο (86.000)
«Φολκσπαρκστάντιον», Αμβούργο (62.000)
«Βεστφάλεν», Ντόρτμουντ (54.000)
«Ραϊνστάντιον», Ντίσελντορφ (67.000)
«Παρκστάντιον», Γκελζενκίρχεν (72.000)
«Βαλντστάντιον», Φρανκφούρτη (61.000)
«Νιντερζακσενστάντιον», Αννόβερο (65.000)
«Νεκαρστάντιον», Στουτγκάρδη (71.000)
Ο πρώτος σκόρερ
Γκρέγκορζ Λάτο (Πολωνία, 7 γκολ)
Η Πολωνία κατάφερε να πάρει την τρίτη θέση, χάρη κυρίως στα γκολ του Λάτο, ο οποίος πέτυχε δύο τέρματα στη νίκη επί της Αργεντινής, άλλα δύο κόντρα στην Αϊτή και από ένα κόντρα σε Σουηδία και Γιουγκοσλαβία. Πέτυχε επίσης το νικητήριο γκολ στον μικρό τελικό με τη Βραζιλία.
Θυμόμαστε το Μουντιάλ 1974 για…
– Το ιστορικό παιχνίδι στη φάση των ομίλων ανάμεσα στη Δυτική και την Ανατολική Γερμανία στο Αμβούργο, που βρήκε τη δεύτερη νικήτρια με 1-0, χάρη στο γκολ του Σπαρβάσερ.
– Την πρώτη συμμετοχή Εθνικής ομάδας από την υποσαχάρια Αφρική σε τελικά. Το Ζαΐρ (μετέπειτα Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό), αποχώρησε με τρεις ήττες και 0-14 γκολ.
– Το χατ-τρικ του Μπάγεβιτς στο 9-0 απέναντι στο Ζαΐρ ως παίκτης της πρώην ενωμένης Γιουγκοσλαβίας.
– Την πρώτη κόκκινη κάρτα σε τελικά Μουντιάλ, που την είδε ο Κάρλος Κάσελι της Χιλής στο παιχνίδι με τη Δ. Γερμανία.
– Το εκπληκτικό «άδειασμα» του Γιόχαν Κρόιφ στον Σουηδό Όλσον που προκάλεσε τον παγκόσμιο θαυμασμό για τις ικανότητες του Ολλανδού.
– Για την άρνηση του Κρόιφ να φορέσει τη φανέλα της Εθνικής με τις τρεις ρίγες της Adidas, καθώς είχε συμφωνία με την ανταγωνιστική Puma. Τελικά η κατάσταση συμβιβάστηκε, με την εμφάνιση του Κρόιφ να έχει μία ρίγα λιγότερη!