Η διοργάνωση του 1978, τελευταία για τη δεκαετία του ’70, αποτέλεσε ουσιαστικά το ρέκβιεμ της μεγάλης ομάδας των Γιουγκοσλάβων που κέρδισαν μια ακόμη πρωτιά εν μέσω μιας θανατηφόρας θεομηνίας!
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Η διοργάνωση του 1978 ανατέθηκε στις Φιλιππίνες βάζοντας στην ουσία ένα τέλος στη διαμάχη της χώρας με τη ΦΙΜΠΑ που κρατούσε από το 1962 όταν η Ασιατική χώρα δεν μπόρεσε να φιλοξενήσει τους αγώνες που της είχαν ανατεθεί.
Οι Φιλιππίνες ήταν και παραμένουν ακόμη και σήμερα το πιο παθιασμένο με το άθλημα κράτος παγκοσμίως αφού το μπάσκετ λατρεύεται περισσότερο και από θρησκεία!
Στη χώρα κυβερνούσε ακόμη ο δικτάτορας Μάρκος που μάλιστα έκανε ο ίδιος το τελετουργικό τζάμπολ των αγώνων και καθημερινά στο γήπεδο με εντολή του ήταν όλοι οι υπουργοί της δικτατορικής κυβέρνησης. Φυσικά, δεν χρειαζόταν… εντολή για να πάνε οι Φιλιππινέζοι στο μεγαλοπρεπές Αρανέτο Κολιζέουμ που γέμιζε από το πρωί μέχρι το… βράδυ με 25.000 κόσμο!!!
Το γήπεδο που ήταν το μεγαλύτερο της Ασίας ήταν καθημερινά soldout στη διάρκεια των τελικών, ενώ λίγες εβδομάδες πριν από την έναρξη των αγώνων είχαν παίξει εκεί αγώνα επίδειξης και οι πρωταθλητές του ΝΒΑ Γουάσινγκτον Μπούλετς (νυν Γουίζαρντς). Ένα μέρος του τουρνουά φιλοξενήθηκε στο άλλο γήπεδο της Μανίλα το Ριζάλ Μεμόριαλ Κολιζέουμ, χωρητικότητας 8.000 θεατών που επίσης ήταν καθημερινά γεμάτο ακόμη και στους αγώνες κατάταξης!
Το πρωτάθλημα του 1978 συγκέντρωσε και πάλι μεγάλες ομάδες και αθλητές της εποχής με μια εξαίρεση! Οι ΗΠΑ επέστρεψαν στις… τυχαίες επιλογές ομάδων και παρότι είχαν δώσει την υπόσχεση στη ΦΙΜΠΑ ότι θα παρουσιάσουν ανταγωνιστική ομάδα εμφάνισαν τους εκπροσώπους της… θρησκευτικής οργάνωσης Athletes in Action.
Μια ομάδα με μέτριους παίκτες που έκανε παγκόσμια περιοδεία και με εξαίρεση τον Ρολφ Ντρόλινγκερ που για θρησκευτικούς λόγους είχε αρνηθεί να παίξει στους Νικς και το ΝΒΑ απαρτιζόταν από μέτριους μπασκετμπολίστες. Μάλιστα, οι παίκτες είχαν συγκεκριμένο τελετουργικό αφού πριν το τζάμπολ μαζεύονταν στο κέντρο του γηπέδου, διάβαζαν ένα απόσπασμα της Αγίας Γραφής και μετά ξεκινούσαν προθέρμανση.
Με αυτή την ομάδα παρούσα οι ΗΠΑ απέτυχαν παταγωδώς, βρέθηκαν στην 5η θέση και ήταν η τελευταία φορά που έμειναν εκτός βάθρου. Από την επόμενη διοργάνωση η επιλογή των παικτών πέρασε στη USA Basketball που φρόντισε για πάνω από μια δεκαετία μέχρι την είσοδο των επαγγελματιών να παρουσιάζει ομάδες με τους καλύτερους κολεγιακούς μπασκετμπολίστες, κάτι που ήδη έκανε στους Ολυμπιακούς Αγώνες!
Στην πρώτη φάση ξεχώρισε η νίκη της Βραζιλίας που σάρωσε την Κίνα με 154-97. Οι 154 πόντοι δημιούργησαν νέο ρεκόρ παραγωγικότητας στην ιστορία των παγκοσμίων πρωταθλημάτων.
Στα αξιοσημείωτα και η πρώτη πρόκριση της Αυστραλίας σε τελική φάση κάτι που κρίθηκε από την οριακή νίκη επί της Τσεχοσλοβακίας με 71-68!
Ο τελικός γύρος φάνηκε από την αρχή ότι θα ήταν υπόθεση δύο ομάδων. Των συνηθισμένων… υπόπτων της δεκαετίας του ’70, δηλαδή της Σοβιετικής Ένωσης και της Γιουγκοσλαβίας! Οι Γιουγκοσλάβοι έχοντας στον πάγκο τους τον προφέσορα Άτσα Νίκολιτς και με ολόκληρο τον πυρήνα της ‘’χρυσής γενιάς’’ των 70’s έκανε περίπατο σε όλη τη διάρκεια των αγώνων και πέτυχε δέκα νίκες στη σειρά ξεπερνώντας μάλιστα σε επτά απ΄ αυτούς τους αγώνες τους 100 πόντους!
Φιλοδώρησε με 100άρες τη Σοβιετική Ένωση (105-92) αλλά και τις Ηνωμένες Πολιτείες (100-93). Παρόλα αυτά μετά από επτά διοργανώσεις η ΦΙΜΠΑ άλλαξε το σύστημα και καθιέρωσε τη διεξαγωγή τελικού. Κάτι που σήμαινε ότι έπρεπε να ξανακερδίσουν τους Σοβιετικούς για να πάρουν το χρυσό μετάλλιο, διαφορετικά οι προηγούμενες νίκες τους στη διοργάνωση θα ήταν άνευ σημασίας.
Ο πρώτος τελικός της ιστορίας αποδείχθηκε συναρπαστικός! Οι Γιουγκοσλάβοι ισοφάρισαν μερικά δευτερόλεπτα πριν το τέλος (73-73) με καλάθι του Μίρζα Ντελίμπασιτς και πήραν τη νίκη στην παράταση με 82-81 πάλι με τελευταίο εύστοχο σουτ αυτή τη φορά από τον Ντελίμπασιτς.
Ο Νίκολιτς κέρδισε στη μάχη των πάγκων τον Γκομέλσκι αλλά οι Σοβιετικοί γκρίνιαζαν για τη διαιτησία και την αποβολή του γίγαντα Βλαντιμίρ Τκατσένκο με 5ο φάουλ στην πρώτη φάση της παράτασης και ενώ μέχρι εκείνο το σημείο είχε σκοράρει 33 από τους 73 πόντους της ομάδας!
Βλαντιμίρ Τκατσένκο.
Το πιο αξιοσημείωτο όμως είναι τι συνέβαινε έξω από το γήπεδο την ώρα του τελικού. Ένας ξαφνικός ανεμοστρόβιλος προκάλεσε τρομακτικές καταστροφές στη Μανίλα. Δεκάδες σπίτια γκρεμίστηκαν και 87 συνολικά άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Την ίδια ώρα, ανυποψίαστοι 25.000 θεατές μέσα στο στάδιο παρακολουθούσαν τον τελικό χωρίς να αντιληφθούν τη βιβλική καταστροφή που είχε κτυπήσει την πρωτεύουσα των Φιλιππίνων!
Στην 3η θέση της κατάταξης τερμάτισε η Βραζιλία που παρουσίασε για πρώτη φορά σε μεγάλη διοργάνωση ένα αληθινό θρύλο που θα γινόταν έμβλημα για το μπάσκετ της χώρας την επόμενη εικοσαετία. Τον νεαρό Όσκαρ Σμιντ που μάλιστα τελείωσε ως τρίτος σκόρερ τη διοργάνωση. Για να πάρουν το χρυσό μετάλλιο οι Βραζιλιάνοι χρειάστηκε να νικήσουν με 86-85 σε ένα ακόμη θρίλερ, στον μικρό τελικό την Ιταλία.
Το χαρακτηριστικό των αγώνων ήταν η παρουσία για πρώτη φορά πολλών ‘’γιγάντων’’. Οι Αμερικάνοι είχαν τον Ντρόλινγκερ με μπόι 2.15, οι Σοβιετικοί το τρομακτικό δίδυμο των Τκατσένκο (2μ.20)-Μπελοστένι (2μ.14) ενώ ακόμη και οι Κινέζοι παρουσίασαν τον άγνωστο στο πλατύ κοινό Τιέχ Τσου με μπόι 2μ.18!
Ο Ντράζεν Νταλιμπάγκιτς πήρε με μικρή διαφορά από τον συμπαίκτη του Ντράγκαν Κιτσάνοβιτς τον τίτλο του MVP. Οι δύο Σέρβοι παρέα με τον θρυλικό Κρέζιμιρ Τσόσιτς συμπεριλήφθηκαν και στην καλύτερη πεντάδα του τουρνουά, την οποία συμπλήρωσαν ο Όσκαρ Σμιντ και ο Σοβιετικός Βλαντιμίρ Τκατσένκο.
Ο ΜVP Νταλιμπάγκιτς.
Η θέση του πρώτου σκόρερ πήγε σε ένα μεγάλο παίκτη από την Τσεχία. Τον Καμίλ Μπράμπενετς που σε δύο αγώνες σκόραρε περισσότερους από 40 πόντους και τελείωσε το τουρνουά με μέσο όρο 26,9 πόντων ανά αγώνα.