Μουντιάλ 1990: Νάπολη και Ρώμη, δύο κόσμοι ξένοι

Το Μουντιάλ του 1990 «χώρισε» στα δύο την Ιταλία με την πόλη της Νάπολη να υμνεί Μαραντόνα και την Ρώμη ν’ αποδοκιμάζει όλη την Εθνική Αργεντινής.
8 Ιουλίου 1990, Στάδιο Ολίμπικο, Ρώμη. Τελικός του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1990. Δυτική Γερμανία και Αργεντινή διεκδικούν το τρίτο τρόπαιο της ιστορίας τους, ελπίζοντας να ισοφαρίσουν Ιταλούς και Βραζιλιάνους, που έχουν ήδη από τρεις κατακτήσεις. Κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου της Αργεντινής η κάμερα περνάει μπροστά από κάθε παίχτη της ‘αλμπισελέστε’, ενώ τα γιουχαϊσματα από τις κατάμεστες κερκίδες του Ολίμπικο είναι παρά πολύ έντονα.
Ο αρχηγός της Αργεντινής Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα φαίνεται εξοργισμένος με τη στάση των Ιταλών φιλάθλων και καθώς η κάμερα περνάει από μπροστά του, αφήνει την οργή του να ξεσπάσει και επαναλαμβάνει δύο φορές με τέτοιον τρόπο ώστε να καταστεί κατανοητή απ’ όλους μια πολύ γνωστή βρισιά: ‘Hijos de puta!’ (δεν χρειάζεται καν μετάφραση), με τα χείλη να κινούνται αργά για να τα διαβάζουν όσοι δεν μπορούν να τον ακούσουν. Είναι το αποκορύφωμα μιας κόντρας του Μαραντόνα με τους Ιταλούς φιλάθλους που είχε ξεκινήσει λίγες μέρες πριν από τον πικρό για τους οικοδεσπότες ημιτελικό στη Νάπολη.
3 Ιουλίου 1990, Στάδιο Σαν Πάολο, Νάπολη. Ιταλία και Αργεντινή τίθενται αντιμέτωπες στον πρώτο εκ των δύο ημιτελικών με έπαθλο ένα από τα δυο εισιτήρια για τον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1990 (ο άλλος ημιτελικός μεταξύ Αγγλίας και Γερμανίας θα διεξαχθεί την επόμενη μέρα στο Ντέλε Άλπι του Τορίνο). Από τη μία πλευρά οι οικοδεσπότες Ιταλοί, η κατά τεκμήριο καλύτερη ομάδα εκείνου του τουρνουά με παίχτες όπως οι Ζένγκα, Μπαρέζι, Μπέργκομι, Μαλντίνι, Ντοναντόνι, Βιάλι και Μπάτζιο. Απέναντί τους οι Αργεντινοί, που φτάνουν για δεύτερη συνεχόμενη φορά σε ημιτελικό Μουντιάλ μετά από την κατάκτηση του τροπαίου το 1986 στο Μεξικό και φιλοδοξούν να ράψουν το τρίτο αστέρι στη φανέλα τους, ισοφαρίζοντας τις Βραζιλία και Ιταλία. Με αρχηγό τον 30χρονο Μαραντόνα οι Αργεντινοί κάθε άλλο παρά έχουν εντυπωσιάσει στο τουρνουά, αλλά, έστω και με κακές εμφανίσεις, έχουν καταφέρει να φτάσουν στον ημιτελικό και να διεκδικούν μια θέση στον τελικό της Ρώμης. Είναι ένας αγώνας που θα διαιρέσει μια πόλη, την Νάπολη, θα ξύσει πληγές στο σώμα μιας χώρας, της Ιταλίας, και θα αναγάγει τον Μαραντόνα, για ακόμα μια φορά, σε σημείον αντιλεγόμενον για τους απανταχού ποδοσφαιρόφιλους.
Δύο μήνες πριν από τον ημιτελικό της Νάπολης, και συγκεκριμένα στις 29 Απριλίου του 1990 (σ.σ. η σαιζόν ολοκληρώθηκε ένα σχεδόν μήνα νωρίτερα απ’ ό,τι συνήθως λόγω του επερχόμενου Μουντιάλ) η ομάδα της πόλης με προπονητή τον Αλμπερτίνο Μπιγκόν (είχε περάσει και από τον Ολυμπιακό διαδεχόμενος τον Ντούσαν Μπάγεβιτς το Δεκέμβριο του 1999), αδιαμφισβήτητο ηγέτη τον Μαραντόνα και παίχτες κλάσης όπως ο Καρέκα, ο Αλεμάο και ο Τζόλα είχε κατακτήσει το δεύτερο πρωτάθλημά της μετά από εκείνο του 1987. Η Νάπολι είχε τερματίσει πρώτη με 51 βαθμούς (τότε η νίκη έδινε δύο βαθμούς) μπροστά από τη Μίλαν, την Ίντερ και τη Γιουβέντους! Ο ιταλικός Νότος είχε ξανασηκώσει κεφάλι απέναντι στον πλούσιο ιταλικό Βορρά και το είχε κάνει με τον πλέον εμφατικό τρόπο. Η Νάπολη ζούσε στο μεθυσμένο ρυθμό του El Pibe de oro, ο οποίος λατρευόταν σαν θεός επί γης, και τίποτα δεν φαινόταν ικανό να διαταράξει αυτή τη σχέση λατρείας μεταξύ ‘θεού’ και ‘ποιμνίου’.
Στον εναρκτήριο αγώνα του Μουντιάλ στις 8 Ιουνίου στο Σαν Σίρο η παγκόσμια πρωταθλήτρια Αργεντινή έπεσε θύμα τεράστιας έκπληξης καθώς ηττήθηκε από το Καμερούν με 1-0 με γκολ του Ομάμ-Μπιγίκ. Τελικά, με απολογισμό 1 νίκη (εναντίον της ΕΣΣΔ), 1 ισοπαλία με τη Ρουμανία και 1 ήττα από τα Λιοντάρια της παρέας του Ροζέ Μιλά, η Αργεντινή θα προκριθεί στη φάση των 16 ως μία από τις καλύτερες τρίτες ομάδες των ομίλων. Εκεί θα αντιμετωπίσει τη Βραζιλία των συμπαιχτών του στη Νάπολι Καρέκα και Αλεμάο. Για όλο σχεδόν το παιχνίδι η Βραζιλία κυριαρχεί στον αγωνιστικό χώρο, αλλά αρκεί μόνο μία έμπνευση του Μαραντόνα μόλις δέκα λεπτά πριν από το τέλος του αγώνα για να δώσει τη νίκη στην Αργεντινή. Κινούμενος κοντά στο κέντρο του χώρου, με το πόδι τούμπανο από προηγούμενο τραυματισμό, ο Μαραντόνα αρχίζει να επελαύνει προς την περιοχή των ‘καριόκας’ αποφεύγοντας συνολικά τέσσερις Βραζιλιάνους κι όταν πλέον τρεις αντίπαλοί του τον περικυκλώνουν, περνάει την μπάλα στον ξεμαρκάριστο Κανίγια (γνωστός και ως ‘ο ξανθός’), ο οποίος πλασάρει τον Ταφαρέλ και γράφει το τελικό 1-0. Στα προημιτελικά η Αργεντινή θα αντιμετωπίσει την -κυριολεκτικά- τελευταία των Γιουγκοσλάβων σχολή με παίχτες παγκόσμιας κλάσης όπως ο Στοϊκοβιτς, ο Προσινέτσκι, ο Σαβίσεβιτς και ο Σαμπανάτζοβιτς (πέρασε από την ΑΕΚ με τεράστια επιτυχία και, αργότερα, από τον Ολυμπιακό). Μετά από ένα στείρο 0-0 οι Αργεντινοί θα επικρατήσουν στα πέναλτι με 3-2 (ο Μαραντόνα θα αστοχήσει στο δικό του) και θα πάρουν το εισιτήριο για τον ημιτελικό απέναντι στους Ιταλούς. Συνολικός απολογισμός μέχρι εκείνο το σημείο: 2νίκες, 2 ισοπαλίες και 1 ήττα. Όμως, ήταν κοινή η πεποίθηση όλων ότι η Αργεντινή δεν έπειθε καθόλου με τις εμφανίσεις της.
Από την άλλη, οι Ιταλοί είχαν πετύχει τρεις νίκες στον όμιλό τους διατηρώντας ανέπαφη την εστία τους, είχαν επικρατήσει καθαρά με 2-0 της Ουρουγουάης στη φάση των 16 και της Ιρλανδίας, μιας εκ των εκπλήξεων του τουρνουά, με 1-0 στα προημιτελικά. Συνολικός απολογισμός μέχρι εκείνο το σημείο: 5νίκες, 0 ισοπαλίες, 0 ήττες, και με μηδέν παθητικό!
Εκείνο το βράδυ της 3ης Ιουλίου του 1990 το φαβορί ήταν ξεκάθαρο. Η Σκουάντρα Ατζούρα έπαιζε το καλύτερο ποδόσφαιρο στο τουρνουά, δεν είχε δεχθεί κανένα γκολ και αγωνιζόταν εντός έδρας. Μάλιστα, οι Ιταλοί είχαν δώσει όλους τους αγώνες τους μέχρι εκείνη τη στιγμή στο Ολίμπικο της Ρώμης. Ήταν η πρώτη φορά για τους οικοδεσπότες, που αναγκάζονταν να μετακινηθούν εκτός της Αιώνιας Πόλης και να αγωνιστούν στο Σαν Πάολο της Νάπολης, το ναό του Μαραντόνα απέναντι στην Αργεντινή του Pibe de oro!
Η ατμόσφαιρα ήταν ηλεκτρισμένη. Όλο το προηγούμενο διάστημα ένα και μοναδικό ερώτημα ήταν στα χείλη όλων. Ποια ομάδα θα υποστηρίξουν οι Ναπολιτάνοι; Ήταν ένα ερώτημα που σαφώς και ξέφευγε από τα στενά ποδοσφαιρικά όρια και είχε εκτενέστερες κοινωνιολογικές προεκτάσεις. Ρίχνοντας λάδι στη φωτιά, την παραμονή του αγώνα ο Μαραντόνα κάνει μια δήλωση που προκαλεί. ‘Νομίζω ότι είναι μάλλον κακόγουστο να ζητάτε οι δημοσιογράφοι από τους Ναπολιτάνους να είναι Ιταλοί για μία βραδιά, όταν τις υπόλοιπες 364 μέρες τούς μεταχειρίζονται (ενν. οι Ιταλοί του Βορρά) σαν παρακατιανούς (σ.σ. η λέξη που χρησιμοποίησε ο Μαραντόνα είναι η λέξη ‘terroni’, ένας ιδιαίτερα απαξιωτικός όρος που χρησιμοποιούν οι Ιταλοί του Βορρά για να περιγράψουν υποτιμητικά εκείνους του Νότου και προέρχεται από τη λέξη ‘terra’, που σημαίνει ‘γη’)’;
Στις 8μμ της 3ης Ιουλίου οι Ναπολιτάνοι έδωσαν την απάντησή τους. Οι οπαδοί της Νάπολι στην Curva B του Σαν Πάολο κρέμασαν ένα πανό που έγραφε: ‘Ντιέγκο, η Νάπολη σε αγαπά, αλλά η Ιταλία είναι η πατρίδα μας’ (Diego, Napoli ti ama ma l’ Italia e la nostra patria). Ένα άλλο πανό έγραφε: ‘Ο Ντιέγκο στις καρδιές μας, η Ιταλία στα τραγούδια μας’ (Diego nei cuori, Italia nei cori). Καθόλη τη διάρκεια του αγώνα, από το 1ο μέχρι και το 120ό λεπτό, οι Ναπολιτάνοι δεν θα σταματήσουν να υποστηρίζουν την εθνική τους χωρίς, όμως, να σφυρίζουν ή να προσβάλλουν τους Αργεντινούς και τον αγαπημένο τους Ντιέγκο.
Στον αγωνιστικό χώρο οι Ιταλοί, όπως αναμενόταν, παίζουν καλύτερα, αλλά οι Αργεντινοί παρουσιάζονται σαφώς βελτιωμένοι σε σύγκριση με τα προηγούμενα παιχνίδια τους. Στο 17ο λεπτό, μετά από ένα όμορφο 1-2 μεταξύ Τζιανίνι και Βιάλι, ο τελευταίος σουτάρει από το ύψος του πέναλτι, ο Γκοϊγκοετσέα αποκρούει, αλλά ο Τοτό Σκιλάτσι, η αποκάλυψη του Μουντιάλ για τους Ιταλούς, παίρνει το ‘ριμπάουντ’ και σκοράρει. 1-0 για τους Ιταλούς με χλιαρές διαμαρτυρίες των Αργεντινών για πιθανό οφσάιντ του Ιταλού σκόρερ. Το πρώτο ημίχρονο ολοκληρώνεται χωρίς κάποια επικίνδυνη φάση μπροστά στα καρέ του Ζένγκα. Η ιταλική άμυνα είναι σεμιναριακού επιπέδου. Στο δεύτερο ημίχρονο ο Κάρλος Μπιλάρδο περνάει στον αγώνα τον Πέδρο Τρόλιο, τότε παίχτης της Λάτσιο, και το παιχνίδι των Αργεντινών αποκτά μεγαλύτερη κινητικότητα. Στο 67ο λεπτό, σε μια σέντρα του Ολαρτικοετσέα από δεξιά, ο Κανίγια θα προλάβει την έξοδο του Ζένγκα και το μαρκάρισμα του Φέρρι, θα ακουμπήσει την μπάλα με το πίσω μέρος του κεφαλιού του και θα τη στείλει στα δίχτυα. Μετά από 517 λεπτά η ιταλική εστία παραβιάζεται για πρώτη φορά, αλλά, δυστυχώς, για τους οικοδεσπότες, αυτό το γκολ θα είναι αρκετό για να τους στερήσει την πρόκριση στον τελικό.
Ο αγώνας οδηγείται στην παράταση. ‘Το τριαντάλεπτο της παράτασης μού έμοιαζε με αιωνιότητα’, δήλωσε μετά ο Μπιλάρδο. ‘Έπρεπε να διεκδικούμε κάθε μπαλιά’. Οι Ιταλοί συνεχίζουν να έχουν τον έλεγχο του αγώνα. Στο 103ο λεπτό αποβάλλεται ο Αργεντινός Τζιούστι για χτύπημα εκτός φάσης στο Ρομπέρτο Μπάτζιο. Στο φάουλ έξω από την περιοχή ο Μπάτζιο αναγκάζει τον Γκοϊγκοετσέα να πεταχτεί στη γωνία και να αποσοβήσει το 2-1. Οι Ιταλοί προσπαθούν να σκοράρουν για να πάρουν τη νίκη, δημιουργούν ευκαιρίες, αλλά, τελικά, το 1-1 παραμένει. ‘Δεν θέλαμε να πάμε στα πέναλτι’, δήλωνε μετά ο Σκιλάτσι. ‘Θέλαμε να κερδίσουμε με γκολ στη διάρκεια του αγώνα’.
Το τελικό σφύριγμα του Γάλλου διαιτητή Βοτρώ (Michel Vautrot) οδηγεί τις δύο ομάδες στα πέναλτι. Είναι η παρθενική φορά για τους Ιταλούς σε Παγκόσμιο Κύπελλο. Θα ακολουθήσουν δύο μάλλον οδυνηρές εμπειρίες στον τελικό του Μουντιάλ του 1994 απέναντι στη Βραζιλία και στα προημιτελικά το 1998 απέναντι στη Γαλλία, αλλά και μια λυτρωτική το 2006 στον τελικό απέναντι και πάλι στους Γάλλους.
Στη διαδικασία των πέναλτι θα πρωταγωνιστήσει ο υψηλόσωμος τερματοφύλακας των Αργεντινών Σέρτζιο Γκοϊγκοετσέα. Αν και δεν ήταν η βασική επιλογή του Μπιλάρδο για το Μουντιάλ του 1990, ο Γκοϊγκοετσέα θα είναι εκ των πρωταγωνιστών για τους Αργεντινούς στο τουρνουά. Μόλις στο 11ο λεπτό του αγώνα εναντίον της ΕΣΣΔ στη δεύτερη αγωνιστική των ομίλων, ο βασικός τερματοφύλακας Νέρι πουμπίδο τραυματίζεται και αντικαθίσταται από τον Γκοϊγκοετσέα. Στα προημιτελικά με τη Γιουγκοσλαβία ο τελευταίος θα αποκρούσει τα πέναλτι των Μπρνόβιτς και Χατζιμπέγκιτς (ο Στοϊκοβιτς θα σημαδέψει το οριζόντια δοκάρι). Στον ημιτελικό με τους Ιταλούς θα αποκρούσει τα πέναλτι των Ντοναντόνι και Σερένα δίνοντας την πρόκριση στην παρέα του Μαραντόνα.
Όταν ο Σερένα αστοχεί στο τελευταίο πέναλτι, ο θρυλικός Ιταλός τηλεσχολιαστής Μπρούνο Πιτζούλ (Bruno Pizzul), με μάλλον σπασμένη φωνή θα δηλώσει: ‘Είναι σκηνές που δεν θα θέλαμε ποτέ να σχολιάσουμε’, εκφράζοντας με αυτόν τον τρόπο την πίκρα μιας ολόκληρης χώρας για έναν -μάλλον- άδικο αποκλεισμό. Η Ιταλία αποκλείστηκε χωρίς να έχει ηττηθεί σε κανέναν αγώνα κι έχοντας δεχθεί μόλις ένα γκολ! Συνολικά η Ιταλία συγκέντρωσε 13 βαθμούς στο τουρνουά (6 νίκες, 1 ισοπαλία), περισσότερους ακόμα και από τη Γερμανία (με 12), η οποία θα κατακτήσει το τρόπαιο, ενώ η φιναλίστ Αργεντινή μόλις 7 (2 νίκες, 3 ισοπαλίες, 2 ήττες)! Την επομένη η Gazzetta dello Sport θα κυκλοφορήσει με ένα χαρακτηριστικό τίτλο: ‘Αντίο στο όνειρο’ (Addio al sogno).
Τελικά και οι Ιταλοί και ο Μαραντόνα θα γευτούν την πίκρα της αποτυχίας. Στον τελικό της Ρώμης οι Δυτικογερμανοί θα επικρατήσουν σε έναν μάλλον ανιαρό τελικό της Αργεντινής με 1-0 με σκόρερ τον Αντρέας Μπρέμε μετά από εκτέλεση πέναλτι. Ήταν ο δεύτερος συνεχόμενος τελικός μεταξύ Δυτ. Γερμανίας και Αργεντινής. Θα ακολουθήσει ο τρίτος το 2014. Απολογισμός μέχρι στιγμής: Γερμανία-Αργεντινή 2-1.
ΠΗΓΕΣ: history espresso, Ευλογημένο ποδόσφαιρο, Wikipedia.