Αλλη μία σελίδα στην Ολυμπιακή ιστορία της κολύμβησης απέκτησε το όνομα του Μάικλ Φελπς. Ο Αμερικανός σουπερστάρ έγινε ο πρώτος άνδρας στην ιστορία των Αγώνων που κερδίζει για τρίτη συνεχή διοργάνωση το ίδιο (ατομικό) αγώνισμα, μετά την αποψινή νίκη του στα 200μ. μικτή ατομική. Το επίτευγμα αυτό έχουν καταφέρει στο παρελθόν μόνο δύο γυναίκες, η Αυστραλή Ντον Φρέιζερ στα 100μ. ελεύθερο (1956, 1960, 1964) και η Ουγγαρέζα Κριστίνα Εγκερσέγκι στα 200μ. ύπτιο (1988, 1992, 1996).
Ο Φελπς είχε χάσει τις προηγούμενες ημέρες ανάλογες ευκαιρίες, στα 400μ. μικτή και στα 200μ. πεταλούδα, όμως η τρίτη φορά αποδείχθηκε και… φαρμακερή. Ηρθε μάλιστα σε ένα αγώνισμα στο οποίο δεν θεωρείτο φαβορί, αφού ο Ράιαν Λόχτι είχε προβάδισμα στα προγνωστικά. Όμως, ο άνθρωπος των 16 (πλέον) χρυσών Ολυμπιακών έκανε μία εξαιρετική κούρσα και άφησε πίσω τον συμπατριώτη και μεγάλο αντίπαλό του, τερματίζοντας σε 1:54.27 έναντι 1:54.90 του παγκόσμιου πρωταθλητή. Το χάλκινο μετάλλιο εξασφάλισε με 1:56.22 ο Ούγγρος Λάζλο Τσεχ, ο οποίος έδειξε αυτή τη φορά το καλό του πρόσωπο, σε αντίθεση με ό,τι είχε συμβεί στα 400μ. μικτή και στα 200μ. πεταλούδα.
Ο Φελπς μίλησε στους δημοσιογράφους λίγη ώρα αργότερα, αφού ενδιάμεσα είχε αγωνιστεί στους ημιτελικούς των 100μ. πεταλούδα, όπου προκρίθηκε στον αυριανό τελικό με τον καλύτερο χρόνο (50.86). Αυτός ήταν ο τελευταίος μου ημιτελικός, ό,τι κάνω είναι το τελευταίο μου», είπε, υπενθυμίζοντας ότι η απόφασή του να αποσυρθεί μετά το Λονδίνο είναι οριστική. «Αυτό έλεγα και στον Ράιαν (σ.σ. Λόχτι) πριν τον τελικό: ότι είναι το τελευταίο 200άρι που κολυμπάμε μαζί. Είναι ένας από τους καλύτερους ανταγωνιστές που είχα ποτέ, όμως βλέπουμε πια κι άλλους, όπως ο Τσαντ Λε Κλος (σ.σ. ο Νοτιοαφρικανός που τον νίκησε στα 200μ. πεταλούδα), που θα είναι ωραίο να τον παρακολουθείς τα επόμενα χρόνια», πρόσθεσε ο πιο επιτυχημένος αθλητής όλων των εποχών σε Ολυμπιακούς Αγώνες.
Η μέρα δεν ήταν καθόλου καλή για τον Λόχτι, ο οποίος νωρίτερα έχασε και στα 200μ. ύπτιο, το μοναδικό ατομικό αγώνισμα το οποίο είχε κερδίσει στο Πεκίνο. Εμεινε στην τρίτη θέση με 1:53.94 και είδε τον συμπατριώτη του, Τάιλερ Κλέρι, να παίρνει το χρυσό μετάλλιο με νέο ρεκόρ Αγώνων (1:53.41), ενώ ο Ιάπωνας Ριουσούκε Ιριε με 1:53.78 ήταν δεύτερος. Ο 23χρονος Κλέρι, που ως τώρα δεν είχε στο παλμαρέ του κάποιο σημαντικό διεθνή τίτλο σε ατομικό αγώνισμα, διατήρησε την κυριαρχία των Αμερικανών στο συγκεκριμένο αγώνισμα, χαρίζοντας στις ΗΠΑ τον πέμπτο διαδοχικό τους τίτλο. Οσο για τον Λόχτι, η δήλωσή του ότι θα συνταράξει τους Ολυμπιακούς, αμέσως μετά τη νίκη του στα 400μ. μικτή ατομική στην πρεμιέρα, αποδείχθηκε υπερφίαλη. Θα επιστρέψει βέβαια στις ΗΠΑ με πέντε μετάλλια, εκ των οποίων τα δύο χρυσά, αλλά σε καμία περίπτωση δεν έκανε το «γκελ» που πολλοί περίμεναν.