Η διαστημική εξερεύνηση έχει πίσω της μια ιστορία αρκετών δεκαετιών. Αν και η NASA (Εθνικός Οργανισμός Αεροναυτικής και Διαστήματος) ήταν προϊόν ενός αργοπορημένου τοκετού, κανείς δεν περίμενε ότι θα ακολουθούσε τόσο γρήγορα τα χνάρια ενός ονείρου, εκείνου της κατάκτησης της Σελήνης. Περιέπεσε όμως στη συνέχεια σε μια εποχή λήθαργου αφήνοντας ανεκπλήρωτα τα μεγάλα όνειρα της δεκαετίας του 1960, που προέβλεπαν μετά την προσσελήνωση μια επανδρωμένη αποστολή στον πλανήτη Άρη, που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.
Ωστόσο φαίνεται πως τώρα, μισό αιώνα από την πρώτη προσσελήνωση, ξεκινάει για τη NASA η επιστροφή στο μέλλον, με νέες αποστολές για τη Σελήνη αλλά και για τον Άρη. Μόνο που αυτή τη φορά ο βασικός ανταγωνιστής δεν είναι η Σοβιετική Ένωση με τα τεράστια πυραυλικά της μεγαθήρια, ούτε η διάδοχός της Ρωσία, αλλά η κόκκινη Κίνα που φιλοδοξεί να στείλει αποστολές στο φεγγάρι και να είναι η πρώτη που θα φθάσει στον Κόκκινο Πλανήτη.
Σοβιετική πρωτοπορία και αμερικανική ανταπάντηση
Το γόητρο των ΗΠΑ δέχθηκε σοβαρό πλήγμα στις 4 Οκτωβρίου του 1957 με την πετυχημένη εκτόξευση του σοβιετικού δορυφόρου Sputnik, του πρώτου ανθρώπινου κατασκευάσματος που περνούσε τα σύνορα της Γης κι έβγαινε στο διάστημα και σε τροχιά γύρω της. Η ταπείνωση των Αμερικανών ήταν έκδηλη και πολλοί άρχισαν να μιλούν για «πυραυλικό χάσμα» μεταξύ ΕΣΣΔ και ΗΠΑ. Στο λαϊκό τύπο της εποχής άρχισαν να κυκλοφορούν τρομολάγνα άρθρα ότι σύντομα οι Αμερικανοί θα βρισκόντουσαν υπό τη σκιά ενός «κομουνιστικού φεγγαριού». Τότε πάρθηκε η απόφαση από τον πρόεδρο Τζ. Φ. Κένεντι όχι μόνον να καλυφθεί αυτό το κενό, αλλά να βρεθούν οι ΗΠΑ στην πρωτοπορία της διαστημικής εξερεύνησης. Πουθενά αλλού δεν φάνηκε αυτό περισσότερο από την απόφαση του ίδιου του προέδρου Κένεντι (1961): «Το έθνος μας πρέπει να συσπειρωθεί στην επίτευξη αυτού του σκοπού. Πριν τελειώσει αυτή η δεκαετία πρέπει να στείλει άνθρωπο στη Σελήνη και να επιστρέψει ασφαλής στη Γη».
H πρώτη ολοκληρωμένη πτήση προετοιμασίας του προγράμματος Ερμής (Mercury) έγινε στις αρχές Ιανουαρίου του 1961 όταν ο χιμπατζής Χαμ γύρισε σώος από το διάστημα. Όλα ήταν έτοιμα για την πρώτη επανδρωμένη εκτόξευση και όλοι πίστευαν πως ένας από την τριάδα Γκλεν, Γκρίσομ, Σέπαρντ, θα γινόταν ο πρώτος άνθρωπος στο διάστημα. Ωστόσο έμελλε πως ο πρώτος άνθρωπος που θα άφηνε πίσω του τη Γη θα ήταν Σοβιετικός πολίτης.
Στις 12 Απριλίου 1961 ο ταγματάρχης Γιούρι Αλεξέγιεβιτς Γκαγκάριν, με το διαστημόπλοιο του Vostok (Ανατολή), κάνει μια πετυχημένη περιστροφή γύρω από τη Γη και επιστρέφει κάνοντας προσγείωση κοντά στον Βόλγα. Ο Γκαγκάριν γίνεται έτσι ο πρώτος ήρωας Κοσμοναύτης. Ένας ζωντανός θρύλος, όχι μόνον για το σοβιετικό λαό αλλά για όλο τον κόσμο, και το όνομά του περνάει στην ιστορία. Η επιτυχία του Γκαγκάριν προκάλεσε αισθήματα πικρίας και ηττοπάθειας στις ΗΠΑ, όπως φάνηκε κι απ’ τα λόγια ενός Αμερικανού γερουσιαστή: «Όλοι θυμούνται τον Λίντμπεργκ, αλλά ποιος θυμάται τον δεύτερο άνθρωπο που πέταξε πάνω από τον Ατλαντικό;»
Το Πρόγραμμα Ερμής: οι Αμερικανοί σε τροχιά
