Μέσα στους επόμενους μήνες και μέχρι το τέλος του 2019 θα βρεθούν στις προθήκες των βιβλιοπωλείων δύο βιογραφίες ανθρώπων του μπάσκετ που θα δημιουργήσουν αίσθηση με το περιεχόμενο τους. Η πρώτη αφορά τον Θεόφιλο Μητρούδη, πρώην πρόεδρο του Άρη που συνέδεσε τις θητείες του στην παλιά αυτοκρατορία του ελληνικού μπάσκετ με δύο σημαντικά γεγονότα: Την μεταγραφή του Γιαννάκη στην ομάδα το καλοκαίρι του 1985 και τη φυγή του Γκάλη επτά χρόνια αργότερα. Το ίδιο πάνω κάτω διάστημα αναμένεται να κυκλοφορήσει η βιογραφία του Γιάννη Ιωαννίδη.
Κάτω από διαφορετικές συνθήκες τυχαίνει να γνωρίζω το περιεχόμενο και των δύο βιβλίων. Ο Θεόφιλος Μητρούδης μου ζήτησε να διαβάσω τα χειρόγραφά του και να τον βοηθήσω με κάποιες διορθώσεις, ενώ μαζί με τον Βασίλη Σκουντή επιμεληθήκαμε τη συγγραφή της βιογραφίας του ‘’ξανθού’’. Και ακριβώς αυτό το περιεχόμενο των βιβλίων που αναλώνεται σε πολλά σημεία του με τη θρυλική κόντρα του Άρη με τον ΠΑΟΚ για τα πρωτεία του ελληνικού μπάσκετ δίνει τροφή για σκέψεις αλλά και για συγκρίσεις με τη σημερινή κατάσταση στο ελληνικό μπάσκετ.
Προφανώς και για τους νεότερους εκείνη η αδυσώπητη κόντρα για την κορυφή που κορυφώθηκε την επταετία 1984-1991 δεν λέει και πολλά πράγματα. Χωρίς τη διάθεση να μοιράσω spoiler για το περιεχόμενο των δύο βιβλίων θα αναφέρω κάποια χαρακτηριστικά σημεία. Ο Μητρούδης, για παράδειγμα, αναφέρει ξεκάθαρα ότι είχε φτάσει μέχρι και σε παρακολουθήσεις τηλεφώνων διαιτητών της εποχής για να ανακαλύψει πόσοι και ποιοι από αυτούς ήταν στημένοι. Ο Ιωαννίδης από τη δική του πλευρά δίνει επίσης το στίγμα με μια σειρά γεγονότων για τη σχεδόν λυσσαλέα μάχη των δύο μεγάλων ομάδων της Θεσσαλονίκης και το πως δημιουργήθηκε η ‘’αυτοκρατορία’’ του Άρη. Και όταν μιλάμε για τον Ιωαννίδη μιλάμε ταυτόχρονα για ένα τύπο που είχε βιωματική σχέση και ήταν εθισμένος με τη λέξη ‘’νίκη’’.
Γυρίζοντας πίσω το ρολόι του χρόνου οι παλαιότεροι δεν είναι δύσκολο να θυμηθούμε την πόλωση που είχε δημιουργηθεί σε μια εποχή που ο Παναθηναϊκός και ο Ολυμπιακός ‘’μαράζωναν’’ αγωνιστικά και έπαιζαν ρόλο κομπάρσων. Προσωπικά μου έλαχε να ζήσω για ένα δεκάμηνο περίπου στη Θεσσαλονίκη εκείνο το διάστημα και βίωσα από πρώτο χέρι τον διχασμό μιας ολόκληρης πόλης για χάρη του μπάσκετ. Η το πάθος ανθρώπων όπως ο Μητρούδης ή ο τότε πρόεδρος του ΠΑΟΚ Νίκος Βεζυρτζής που ξόδεψαν όχι μια αλλά δύο περιουσίες για να κρατήσουν στο ψηλότερο δυνατό σημείο εκείνη την αντιπαλότητα.
Πιθανώς και σε αρκετούς αυτή η περιγραφή μπορεί να θυμίσει το σημερινό σκηνικό μεταξύ Ολυμπιακού και Παναθηναϊκού. Λάθος. Τότε, τα πράγματα ήταν πολύ….χειρότερα αλλά συνάμα και πολύ…καλύτερα. Εκείνη η αντιπαλότητα αποτέλεσε το εφαλτήριο για να αποκτήσει λίγο πριν και λίγο μετά το ιστορικό Ευρωμπάσκετ του 1987 μια τρομακτική δυναμική το ελληνικό μπάσκετ αφού ο ‘’πόλεμος’’ Άρη-ΠΑΟΚ αποτέλεσε ένα πολύ καλό κίνητρο για να ακολουθήσουν αρκετές ακόμη ομάδες. Και μην πει κάποιος άλλες εποχές. Τα πρόσωπα αλλάζουν όχι το μπάσκετ.
Ακόμη όμως και σε εκείνο το πολωτικό, άναρχο σκηνικό με τυφλά κτυπήματα, πολλές φορές κάτω από τη μέση, τεχνάσματα και τεχνικές αθλητικού ανταρτοπόλεμου υπήρχαν αρχές και κανόνες. Κυρίως, υπήρχε κάτι που λείπει σήμερα. Σεβασμός για τον αντίπαλο. Επίσης μιλάμε για εποχές που ακόμη η ‘’μετακίνηση’’ οπαδών δεν απαγορευόταν κάτι που σημαίνει ότι τα ντέρμπι της Θεσσαλονίκης γίνονταν μέσα σε πολεμική ατμόσφαιρα με φιλάθλους και των δύο ομάδων. Κάτι που αν συνέβαινε σήμερα θα μετρούσαμε θύματα και απώλειες σε ανθρώπινες ψυχές. Εκείνη, η ιστορική και θρυλική αντιπαλότητα μπορεί να μην έγινε με κανόνες ηθικής και εναρμονισμένη απόλυτα στα αθλητικά πρότυπα αλλά θα το ξαναγράψω. Εμπεριείχε σεβασμό για τον αντίπαλο. Άρης και ΠΑΟΚ διεκδικούσαν το πρωτάθλημα με λύσσα, με ιερό φανατισμό αλλά έτρεφαν τον στοιχειώδη σεβασμό για τον αντίπαλο. Γνώριζαν πολύ καλά ότι αξία στη νίκη τους έδινε η δύναμη του αντιπάλου. Και ότι ο ένας χωρίς τον άλλο δεν μπορούσαν να υπάρξουν. Απόδειξη, όταν κάποια στιγμή ξεκίνησε η εποχή της παρακμής, για διαφορετικούς λόγους και κάτω από διαφορετικές συνθήκες για τον κάθε σύλλογο, έσβησαν και οι δύο. Όχι ταυτόχρονα αλλά κατέληξαν να είναι κομπάρσοι του ελληνικού μπάσκετ. Ακριβώς για αυτό έχουν αξία εκείνες οι παλιές ιστορίες που μας πάνε πίσω τρεις και βάλε δεκαετίες. Όποιος ξεχνάνε ή αγνοεί την ιστορία είναι καταδικασμένος όχι μόνο να επαναλάβει τα ίδια λάθη στο μέλλον αλλά κάποια στιγμή πολύ απλά δεν έχει μέλλον. Υπό αυτή την έννοια όσοι απλοϊκά λένε ‘’και τι με ενδιαφέρει εμένα τι γινόταν στη Θεσσαλονίκη το 1987 ή το 1990’’ είναι επιεικώς αφελείς.
Το σημερινό σκηνικό μπορεί να μοιάζει ‘’βίαιο’’ και η αντιπαράθεση των δύο αιωνίων ανηλεής αλλά γίνεται δυστυχώς με άλλους όρους. Σήμερα το αληθινό ζητούμενο δεν είναι το πρωτάθλημα και η κατάκτηση της κορυφής αλλά ο εξευτελισμός του αντιπάλου σε συλλογικό και προσωπικό επίπεδο. Με soundtrack τους αλαλαγμούς των πετάλων και τις προτροπές των ‘’πιστών’’ στα social media. Μόνο που εδώ υπάρχουν δύο λάθη. Κανείς απ΄ αυτούς που ωρύεται για ανένδοτους αγώνες και εξευτελισμό του αντιπάλου δεν θα πληρώσει τον λογαριασμό στο τέλος. Και όλοι αυτοί αποτελούν μια ηχηρή μειοψηφία. Δυστυχώς όμως οι δύο ομάδες δεν αφουγκράζονται τα απείρως μεγαλύτερα κομμάτια υποστηρικτών τους που αποτελούν τη σιωπηρή πλειοψηφία. Αντίθετα προσπαθούν να αποδείξουν σε μια ατέρμονη αντιπαράθεση ποιος και καλά έχει το….ηθικό πλεονέκτημα. Στα μάτια των τρίτων (υπάρχουν ατυχώς και αυτοί) φαίνονται όμως όμοιοι, ίδιοι και απαράλλαχτοι. Διαφέρουν μόνο στη ρητορική και στις μεθόδους. Όταν θα καταλαγιάσει ο κουρνιαχτός και όταν κάποια στιγμή ανοίξουν τα τυφλωμένα από την εγωιστική αντιπαράθεση μάτια των ιδιοκτητών των ομάδων θα τρομάξουν από την καμένη γη που θα αντικρύσουν. Μόνο που τότε θα είναι αργά γιατί παρά την οικονομική τους ευχέρεια τον χρόνο που περνάει δεν μπορούν να τον αγοράσουν για να διορθώσουν τα σωρηδόν λάθη τους. Όσο συνεχίζουν να ραντίζουν το χωράφι του μπάσκετ με θειάφι και να σπέρνουν αλάτι δεν θα φυτρώσει τίποτα. Και ως γνωστόν ακόμη και αν λέγεσαι Ολυμπιακός ή Παναθηναϊκός τη ρημαγμένη γη από θειάφι και αλάτι δεν μπορείς να την κάνεις να καρπίσει. Εκ των υστέρων μετάνοιες και συγνώμες δυστυχώς σ΄ αυτή την περίπτωση δεν γίνονται αποδεκτές και επιστρέφονται στον αποστολέα!