Πριν από λίγες μέρες γράψαμε μια πρώτη γενική τοποθέτηση για το μπέιζμπολ, του οποίου η σεζόν ξεκίνησε την Κυριακή. Το εθνικό σπορ των ΗΠΑ δεν είναι μόνο ένα δημοφιλές σπορ αλλά και ένα άθλημα που σε διάστημα ενός αιώνα περίπου πέρασε δύο πολύ δύσκολες στιγμές που κατέδειξαν την σκοτεινή πλευρά του και απείλησαν να το καταστρέψουν.
Η πρώτη δύσκολη περίοδος για το μπέιζμπολ ήρθε το 1919 στη λεγόμενη dead ball era του αθλήματος. ‘Ηταν τα χρόνια που οι παίκτες πολύ σπάνια κτυπούσαν home runs (το κτύπημα που στέλνει το μπαλάκι στην εξέδρα και σημαίνει αυτόματο σκοράρισμα) αλλά παρόλα αυτά χωρίς άλλο αντίπαλο στο προσκήνιο η MLB ήταν ασύλληπτα δημοφιλής σε όλη τη χώρα.
Οι τελικοί του 1919 μεταξύ των πρωταθλητών της American League τους Σικάγο Γουάιτ Σοξ και τους πρωταθλητές της National League τους Σινσινάτι Ρεντς αποφασίστηκε από την ομοσπονδία να κριθούν στις πέντε νίκες (best of nine series) κάτι που είχε γίνει μόλις μια ακόμη φορά το 1903. Σύμφωνα με τα όσα αποδείχθηκαν αργότερα, αρκετοί παίκτες των Γουάιτ Σοξ που είχαν συμφωνήσει με μαφιόζους της Νέας Υόρκης ‘’στήθηκαν’’ για να χάσουν τους τελικούς στους οποίους ήταν φαβορί με τη συμφωνία η σειρά να φτάσει μέχρι τον 9ο και τελευταίο αγώνα ώστε να μεγιστοποιηθούν τα κέρδη. Μάλιστα, λέγεται, ότι οι ίδιοι οι παίκτες έπαιζαν στο στοίχημα τους αγώνες.
Σύμφωνα πάντοτε τα όσα αποδείχθηκαν στο σκάνδαλο είχαν συμμετοχή οκτώ παίκτες της ομάδας του Σικάγο που είχαν συμφωνήσει με τον περιβόητο γκάγκστερ της εποχής τον Ρόθστιν (αφεντικό του μετέπειτα θρυλικού Λάκι Λουτσιάνο) και τιμωρήθηκαν με βαριές ποινές. Το μεγαλύτερο όνομα από τους τιμωρημένους ήταν ο θρυλικός hitter Τζο Τζάκσον, επονομαζόμενος και ‘’ξυπόλητος’’ που αρχικά στις δίκες που έγιναν παραδέχτηκε ότι είχε πάρει 5.000 δολάρια για να ‘’φτιάξει’’ τα παιχνίδια αλλά αργότερα ανακάλεσε και μέχρι τον θάνατο του σε ηλικία 64 ετών το 1951 υποστήριζε την αθωότητά του. Μετά τον θάνατο του πολλοί συμπαίκτες αλλά και γνώστες της κατάστασης δήλωσαν δημόσια ότι δεν είχε ανάμειξη στο στήσιμο των παιχνιδιών και ήταν ο αποδιοπομπαίος τράγος της ιστορίας.
Παρά το ισχυρό κτύπημα που δέχτηκε το μπέιζμπολ με την ιστορία που ονομάστηκε Black Sox Scandal (ένα λογοπαίγνιο με το όνομα των White Sox) κατάφερε μέσα στην επόμενη δεκαετία όχι μόνο να επιβιώσει αλλά να αυξήσει τη δημοτικότητα του κυρίως γιατί το πρωτάθλημα σε μια πρωτοφανή για τα ρατσιστικά δεδομένα της εποχής επέτρεψε και τη συμμετοχή έγχρωμων παικτών στους αγώνες.
Η χρυσή εποχή του μπέιζμπολ ήρθε στα τέλη της δεκαετίας του ’90 με αφορμή την ταυτόχρονη παρουσία στο πρωτάθλημα τριών εκ των καλύτερων hitter όλων των εποχών. Η φοβερή κόντρα των Μαγκουάιρ, Σόουζα και Μποντς για τα ρεκόρ στα home runs δεν αποτέλεσε μόνο την καλύτερη διαφήμιση για το άθλημα αλλά ξεκίνησε και μια εκτεταμένη συζήτηση για τη χρήση αναβολικών από τους αθλητές. Μέχρι τότε και για αρκετά χρόνια ακόμη από την MLB γινόταν μόνο ένας έλεγχος ετησίως σε αθλητές των ομάδων και μάλιστα σε προκαθορισμένες ημερομηνίες. Το 2006 μετά το σκάνδαλο Κόντε που συγκλόνισε τον παγκόσμιο αθλητισμό οι δύο δημοσιογράφοι από το Σαν Φραντσίσκο που είχαν αποκαλύψει την ιστορία έγραψαν ένα βιβλίο με τίτλο In the game of shadows.
Σε αυτό ανέφεραν μεταξύ άλλων ότι οι περισσότεροι αθλητές του μπέιζμπολ με πρώτο και καλύτερο τον σούπερ σταρ Μπάρι Μποντς κάνουν χρήση αυξητικών ορμονών. Αυτό οδήγησε σε μια μεγάλη έρευνα από τον γερουσιαστή Τζορτζ Μίτσελ της οποίας τα αποτελέσματα έμοιαζαν με χιονοστιβάδα. Ένα χρόνο αργότερα ο Μίτσελ παρουσίασε μια έκθεση 900 σελίδων στην οποία αναφερόταν με στοιχεία και γεγονότα η χρήση της αυξητικής ορμόνης HGH από πληθώρα παικτών μεταξύ των οποίων και μεγάλοι σταρ του αθλήματος. Ο ένας από τους πρωταγωνιστές της κόντρας του αιώνα ο Μαρκ Μαγκουάιρ παραδέχτηκε τη χρήση αναβολικών, όπως το ίδιο έγινε και με τον μεταγενέστερο σούπερ σταρ των Γιάνκις Αλεξ Ροντρίγκεθ ενώ ο μοναδικός εμπλεκόμενος που ποτέ δεν έχει ομολογήσει χρήση απαγορευμένων ουσιών είναι ο θεωρούμενος ως καλύτερος hitter όλων των εποχών, ο Μπάρι Μποντς.
Το 2013 με στόχο να σώσει την δημοφιλία του αθλήματος αλλά και κάτω από αφόρητες πολιτικές πιέσεις η λίγκα του μπέιζμπολ σε συμφωνία με την ένωση παικτών θέσπισε πολύ πιο αυστηρούς και συστηματικούς ελέγχους ντόπινγκ κάτι που πραγματικά είχε άμεσο αντίκτυπο στους φιλάθλους. Οι τελικοί του 2013 εκτόξευσαν πάλι το ενδιαφέρον για το μπέιζμπολ στα ύψη, το σπορ κέρδισε το χαμένο έδαφος απέναντι στο αμέρικαν φουτμπολ και σήμερα υπολογίζεται ότι έχει ένα σταθερό τηλεοπτικό κοινό που αγγίζει ή ξεπερνάει στις ΗΠΑ τα 75 εκατομμύρια ανθρώπους. Κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι ένας στους 4 Αμερικάνους βλέπει συστηματικά στην τηλεόραση αγώνες μπέιζμπολ.
Είναι πολύ λογικό ότι το άθλημα έχει επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό την κουλτούρα των σπορ στις ΗΠΑ και έχει τροφοδοτήσει με εξαιρετικές ταινίες το Χόλιγουντ αλλά και με σπουδαία βιβλία τη λογοτεχνία. Για όσους ενδιαφέρονται να μάθουν περισσότερα για το άγνωστο (ακόμη) σπορ στη χώρα μας σας προτείνουμε μερικά από αυτά ως ένα καλό ξεκίνημα.
Από βιβλία μια απολύτως απαραίτητη εικοσάδα περιλαμβάνει τα εξής:
20. The boys of Summer (1972, Roger Kahn). H ιστορία των Ντότζερς και η καλύτερη σεζόν τους την εποχή που έπαιζαν ακόμη στο Μπρούκλιν και όχι στο Λος Άντζελες.
19. Seasons in hell (1996, Mie Shropshire). Η ιστορία της χειρότερης ομάδας στην ιστορία του μπέιζμπολ των Τέξας Ρέιντζερς της διετίας 1973-75.
18. Don’t look back (20000, Mark Ribowsky): H βιογραφία του Σάτσελ Πέιτζ που θεωρείται ο καλύτερος πίτσερ όλων των εποχών.
17. Can’t Anybody Here Play This Game? (1963, by Jimmy Breslin): Οι
Νιου Γιορκ Μετς θεωρούνται σήμερα μια από τις πιο δημοφιλείς ομάδες του μπέιζμπολ. Το βιβλίο αναφέρεται στο 1962, την πρώτη χρονιά δημιουργίας της ομάδας.
16. Dock Ellis in the Country of Baseball(1976, Donald Hall): H ιστορία του Ντοκ Ελις που συμπληρώθηκε με την έκδοση του 1989. Εκεί αναφέρεται με λεπτομέρειες ο ιστορικός αγώνας του 1972 όπου ο Ντοκ Ελις κατάφερε να πετύχει ένα από τα σπάνια no hitter στην ιστορία του μπέιζμπολ. Το φοβερό είναι ότι στο βιβλίο παραδέχεται ότι την ημέρα του αγώνα είχε κάνει χρήση LSD!
15. Baseball When The Grass Was Real (1975, Donald Honig).
H ιστορία της MLB στη διάρκεια τριάντα χρόνων (1920-1940) με μαρτυρίες παικτών της εποχής.
14. Ball Four (1970, Jim Bouton): Ο συγγραφέας και πρώην παίκτης σπάει την ομερτά των αποδυτηρίων και γράφει ιστορίες από το 1969 που έκαναν πάταγο.
13. October 1964(1994, David Halberstam): Το 1964 στην κορύφωση των αγώνων για τα ανθρώπινα δικαιώματα στις ΗΠΑ η νεανική ομάδα των Κάρντιναλς κάνει θαύματα καθοδηγούμενη από μερικούς έγχρωμους σταρ. Αυτή είναι η ιστορία τους.
12. Joe, You Coulda Made Us Proud (1975, Joe Pepitone-Barry Stainback): Τα μεγαλύτερα σεξουαλικά σκάνδαλα της εποχής και ιστορίες μέσα από τα αποδυτήρια των ομάδων.
11. Baseball’s Great Experiment: Jackie Robinson and His Legacy(1983, Jules Tygiel): H ιστορία του πρώτου έγχρωμου επαγγελματία παίκτη του Τζάκι Ρόμπινσον και οι κοινωνικές επιδράσεις της παρουσίας του στο πρωτάθλημα.
10. The Bronx Zoo(1979, Sparky Lyle-Peter Golenbock): Ο Σπάρκι Λάιλ αναδείχθηκε καλύτερος πίτσερ το 1977 και γράφει για την απόλυτη παράνοια του μπέιζμπολ. Τη ζωή στους μυθικούς Γιάνκις.
9. The wrong stuff (1984, Bill Lee-Richard Lally). Η ιστορία του ελάχιστα πετυχημένου αλλά εξαιρετικά ιδιόρρυθμου πίτσερ Μπιλ Λι που έπαιξε λίγο στο πρωτάθλημα και έμεινε γνωστός με το παρατσούκλι Spaceman.
8. A day in the bleachers (1955, Arnold Hano). Ο συγγραφέας εξασφάλισε την τελευταία στιγμή ένα φτηνό εισιτήριο για τον πρώτο τελικό του 1954 και βρέθηκε μισό μέτρο από το θρυλικό The catch του Γουίλι Μέις μια από τις μεγαλύτερες φάσεις στην ιστορία του αθλήματος.
7. The pitch that killed (1989, Mike Sowell): Στις 17 Αυγούστου του 1920 ο πίτσερ των Γιάνκις Καρλ Μέις με μια ρίψη του διέλυσε το μέτωπο του Ρέι Τσάπμαν των Ιντιανς, που έγινε ο πρώτος και τελευταίος μέχρι τώρα παίκτης που πέθανε στη διάρκεια ενός αγώνα. Είναι μια από τις πολλές παράξενες και τραγικές ιστορίες του μπέιζμπολ που πραγματεύεται το συγκεκριμένο βιβλίο.
6. Moneyball, The art of winning an unfair game (2003, Michael Lewis). Το βιβλίο στο οποίο βασίστηκε το σενάριο της εξαιρετικά πετυχημένης ταινίας με τον ομώνυμο τίτλο και πρωταγωνιστή τον Μπραντ Πιτ.
5. Veeck — As in Wreck: The Autobiography of Bill Veeck (1962, Blll Veeck- Ed Linn). Πιθανώς δεν θα υπάρξει ποτέ ξανά ιδιοκτήτης ομάδας σαν τον Μπιλ Βικ. Αυτή είναι η αυτοβιογραφία του.
4. Only the Ball Was White: A History of Legendary Black Players… (1970, Robert Peterson): Το πιο συναρπαστικό βιβλίο που γράφτηκε ποτέ για τις Negro Leagues, τα πρωταθλήματα που έπαιζαν αποκλειστικά έγχρωμοι την εποχή που απαγορευόταν η συμμετοχή τους στην MLB.
3. The Glory of Their Times (1966, Lawrence Ritter): Η ιστορία των μεγαλύτερων παικτών μπέιζμπολ στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα μέσα από δικές τους μαρτυρίες.
2. Red Smith on Baseball: The Game’s Greatest Writer on the Game’s Greatest Years(2000). Ο Ρεντ Σμιθ είναι πιθανώς ο σημαντικότερος αμερικάνος δημοσιογράφος του μπέιζμπολ. Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια συλλογή από τα 175 καλύτερα άρθρα που έγραψε για εφημερίδες της Νέας Υόρκης από το 1940 μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’50.
1. Five Seasons: A Baseball Companion(1977, Roger Angell): Ο συγγραφέας είναι ο σημαντικότερος και σπουδαιότερος εν ζωή λογοτέχνης που έχει ασχοληθεί με το σπορ. Σε αυτό το βιβλίο συγκεντρώνει μερικές από τις πιο ωραίες ιστορίες της περιόδου 1972-75.
Φυσικά, το μπέιζμπολ έχει τροφοδοτήσει και την κινηματογραφική βιομηχανία με μερικές εξαιρετικές ταινίες.
Ιδού μια λίστα με 20 αντιπροσωπευτικές του είδους.
20. The perfect game. Η ιστορία μιας ομάδας μικρών Μεξικάνων που ανακαλύπτουν την ομορφιά του μπέιζμπολ.
19. Cobb. O Τόμι Λι Τζόουνς στο ρόλο του σούπερ σταρ Κομπ σε μια βιογραφική ταινία.
18. Fever pitch. Βασισμένο σε μια ιδέα του συγγραφέα Νικ Χόρνμπι μια ταινία για το μπέιζμπολ και τον έρωτα.
17. A league by their own. Την εποχή που οι άντρες πολεμούσαν στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο οι γυναίκες έπαιζαν μπέιζμπολ. Τομ Χανκς και Μαντόνα στους βασικούς ρόλους.
16. The natural. Ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ σε μια από τις καλύτερες ερμηνείες του.
15. Fear strikes out. Βασισμένο στην αληθινή ιστορία του προβληματικού σταρ Τζίμι Πίρσολ
14. Major league. Προβλέψιμο σενάρια αλλά πολύ καλές ερμηνείες ειδικά από τον Τσάρλι Σιν.
13. 42. Η ιστορία ενός παίκτη που έγινε θρύλος.
12. The rookie. Η ιστορία ενός παίκτη που έχασε λόγω τραυματισμού την ευκαιρία να παίξει στην MLB και το πετυχαίνει 12 χρόνια μετά το τέλος της σύντομης καριέρας του.
11. Ballplayer pellotero. Οι βρώμικες μέθοδοι στην στρατολόγηση παικτών από κολέγια.
10. Eight men out. Η ιστορία των ‘’στημένων’’ τελικών του 1919.
9. Bang the drum slowly. Δραματική ταινία με τον Ρόμπερτ ντε Νίρο στο ρόλο ενός παίκτη που πεθαίνει από ανίατη ασθένεια.
8. Up for grabs. Η ιστορία μιας μπάλας. Αυτής που κτύπησε το ιστορικό home run ρεκόρ ο Μπάρι Μποντς.
7. Sugar. Δραματική ταινία με τις προσπάθειες ενός νεαρού Δομινικανού να γίνει επαγγελματίας.
6. The pride of Yankees. Ταινία που πραγματεύεται την ‘’τιμή’’ της πιο μεγάλης ομάδας μπέιζμπολ στον πλανήτη.
5. The bad news bear. Κωμωδία για τη ζωή στις ομάδες μπέιζμπολ.
4. The life and times of Hank Greenberg. H ιστορία πορτρέτο ενός πιονιέρου του αθλήματος.
3. Field of dreams. Ενας αγρότης διαλύει το κτήμα του και το μετατρέπει σε γήπεδο μπέιζμπολ όπου μαζεύονται και παίζουν τα φαντάσματα των παικτών που μετείχαν στους τελικούς του 1919. Αρκεί να δει κάποιος μόνο αυτή την ταινία και θα αγαπήσει όλη την κουλτούρα του μπέιζμπολ.
2. Moneyball. Η πρόσφατη επιτυχία του Μπραντ Πιτ βασισμένη σε μια αληθινή ιστορία.
1. Bull Durham. Στην Ελλάδα παίχτηκε με τον τίτλο Η κυρία και ο ταύρος ή κάτι τέτοιο. Ο Κέβιν Κόστνερ στο ρόλο ενός βετεράνου, ο Τιμ Ρόμπινς στο ρόλο ενός ρούκι μιας επαρχιακής ομάδας, η Σούζαν Σάραντον στο ρόλο μιας νυμφομανούς γκρούπι και πίσω από την κάμερα ο σκηνοθέτης Ρον Σέλτον. Απόλυτο must.