Το 1992/93 ο μέσος μισθός (προ φόρων) ενός ποδοσφαιριστή ομάδας της Premier League ήταν 127.800 ευρώ, δηλαδή 6,1 φορές υπέρτερος του μέσου εισοδήματος στο Ηνωμένο Βασίλειο (20.600 ευρώ). Fast forward στο σήμερα. Σεζόν 2019/20 και ο μέσος μισθός ενός ποδοσφαιριστή ομάδας της αγγλικής ελίτ -υπολογίζοντας τα bonus κι άλλες παροχές- είναι 4,1 εκατομμύρια ευρώ! Την ίδια στιγμή το κατά κεφαλήν εισόδημα ανέρχεται στις 54.806 ευρώ. Do the math. 74 φορές επάνω.
Το «θαύμα» συνετελέσθη χάρη στα έσοδα από τα τηλεοπτικά δικαιώματα (εντός κι εκτός Αγγλίας). Όταν η Premier League δημιουργήθηκε το 1992, η πρώτη συμφωνία της απέφερε συνολικά 274 εκατομμύρια ευρώ. Κατάφερε να ξεπεράσει σχετικά αναίμακτα την οικονομική πτώση της χώρας στα τέλη των ‘90s, αύξησε τη δυναμική της και έκανε το άλμα με δύο διαδοχικές αυξήσεις κατά 70% το 2013 και το 2016 σε ότι αφορά στην εγχώρια αγορά.
Τα σημάδια πως το προϊόν είχε προσεγγίσει το ζενίθ φάνηκαν το 2019. Τα εγχώρια δικαιώματα σημείωσαν πτώση 7,5%, για να φτάσουν στα 5,7 δις, παρά το γεγονός πως και η Amazon μπήκε στο κάδρο, αποκτώντας δύο μικρά πακέτα. Εκεί η ξένη αγορά όχι απλώς κάλυψε την απώλεια, αλλά απέφερε και πλεόνασμα: 4,8 δις για την τριετία 2019-2022, έναντι 3,5 δις για την προηγούμενη. Τώρα όμως ήρθε η κορυφή του βουνού. Οι ειδικοί θεωρούν απίθανο το ενδεχόμενο τα δικαιώματα να παραμείνουν τόσο υψηλά στην επόμενη διαπραγμάτευση (τριετία 2022-2025), που είναι προγραμματισμένη για το Φεβρουάριο του 2021. Αφήστε που ουδείς γνωρίζει εάν θα ολοκληρωθεί η τρέχουσα σεζόν, κάτι που μπορεί να επιφέρει νομικές –δηλαδή οικονομικές- επιπλοκές στη διοργανώτρια αρχή.
Βεβαίως στην αγορά του εξωτερικού το αγγλικό πρωτάθλημα είναι πάντα ελκυστικό. Προ δύο μηνών, η NENT group απέκτησε τα αποκλειστικά δικαιώματα για τις σκανδιναβικές χώρες από το 2022 έως το 2028 καταβάλλοντας 2,3 δις ευρώ. Αυτή την εποχή βεβαίως, υπάρχει σκεπτικισμός στην Αγγλία για το κατά πόσο η NENT θα έχει τους απαραίτητους συνδρομητές για να καλύψει το κόστος και να φανεί πιστή στην υπογραφή της, ωστόσο αυτό είναι άλλου παππά Ευαγγέλιο. Και κομμάτι μακρινό…
Ποιοι είναι αυτοί που προσπορίστηκαν τα μεγάλα κέρδη; Οι ποδοσφαιριστές κι οι μάνατζέρ τους. Αφού η αγορά έδινε, γιατί να τραβήξουν το χέρι τους πίσω; Λίγοι θα θυμούνται πως το Νοέμβριο του 2001, η PFA (Ένωση Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών) είχε ζητήσει αύξηση του μεριδίου από τα τηλεοπτικά δικαιώματα που λάμβαναν τότε οι διοργανώτριες αρχές. Η Ένωση ζητούσε 5%, ενώ οι σύλλογοι αντιπρότειναν 2,5%. Το 99% των ποδοσφαιριστών ψήφισε υπέρ μιας απεργίας. Οι σύλλογοι το ξανασκέφτηκαν. Οι ποδοσφαιριστές πήραν αυτό που ήθελαν. Και ξαναπήραν. Και ξαναπήραν. Και πάει λέγοντας για να φτάσουμε στα 4,1 εκατομμύρια ευρώ.
Στην έρευνα που δημοσίευσε τον περασμένο Ιανουάριο η UEFA και που αφορά τα οικονομικά δεδομένα όλων των συλλόγων από τις πρώτες κατηγορίες 54 χωρών, τα συνολικά έσοδα ανέρχονταν σε 21 δις ευρώ. Εξ αυτών, το 37% (7,9 δις) προέρχονταν από τα εγχώρια τηλεοπτικά έσοδα, κάτι που καθιστά την τηλεόραση το μεγαλύτερο χορηγό του ευρωπαϊκού –και του παγκόσμιου- ποδοσφαίρου. Εκείνη τη χρονιά, οι αγγλικοί σύλλογοι είχαν έσοδα 5,43 δις ευρώ. Το 53% από τα τηλεοπτικά δικαιώματα. Δεν υπήρχε άλλο πρωτάθλημα που να υπερβαίνει το 47%.
«Όταν ακούω για μεταγραφές αυτό το καλοκαίρι, είναι λες και κάποιοι δεν έχουν καταλάβει τη σημασία των γεγονότων. Πρέπει να ξυπνήσουν, το ποδόσφαιρο δεν μπορεί να ζει σε μια φούσκα». Ντάνιελ Λίβι, πρόεδρος της Τότεναμ. Ο υψηλότερα αμειβόμενος αξιωματούχος της PL την προηγούμενη χρονιά. Έλαβε 8 εκατομμύρια ευρώ. Τα 3,7 ήταν bonus για την ολοκλήρωση του νέου γηπέδου των Λονδρέζων. Το timing δεν είναι καλό για τα «Σπιρούνια». Υπάρχει δάνειο ύψους 723 εκατομμυρίων σε ορίζοντα 23 ετών για την κατασκευή της νέας στέγης.
Αλήθεια τώρα πως θα αντιδράσουν οι ομάδες; Θα ξοδέψουν λιγότερα σε μεταγραφές, διατηρώντας τα υπάρχοντα συμβόλαια; Θα υπάρξουν μεγαλύτεροι οικονομικοί διαχωρισμοί μεταξύ των superstars και των υπολοίπων; Μια νέα πραγματικότητα διαμορφώνεται στην Premier League και το τηλεοπτικό σενάριο ακόμη γράφεται…
Πηγές: Le Monde, La Repubblica, Financial Times, bbc.com, uefa.com