Ο Τζόρντι Μπερτομέου δεν θέλησε μιλώντας στη Nova στο πλαίσιο της εκδήλωσης για τον Δημήτρη Διαμαντίδη να ονοματίσει την πόλη του επόμενου φάιναλ φορ της Ευρωλίγκα αλλά άφησε την ανακοίνωση για…σήμερα! Μόνο που λίγο ως πολύ οι περισσότεροι ξέραμε ότι τον ερχόμενο Μάιο το φάιναλ φορ θα επιστρέψει στην πόλη των μεγάλων θρίλερ!
Φυσικά, στους κύκλους του Ευρωπαϊκού μπάσκετ η ισχυρή πιθανότητα, που σήμερα έγινε….βεβαιότητα, της διεξαγωγής ενός φάιναλ φορ στην Κωνσταντινούπολη συγκέντρωνε και αρκετούς σκεπτικιστές…Η παλιά Βασιλεύουσα δεν είναι ακριβώς ο ορισμός της ασφαλούς πόλης. Από τον Γενάρη μέχρι τον περασμένο Ιούνιο έγινε στόχος τεσσάρων μεγάλων τρομοκρατικών επιθέσεων, πεδίο αντιπαράθεσης σε ένα εσωτερικό πραξικόπημα και πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος. Οι τέσσερις βομβιστικές επιθέσεις κόστισαν τη ζωή σε περισσότερους από 80 ανθρώπους και άφησαν πίσω τους άλλους 400-450 ανθρώπους σοβαρά ή λιγότερο σοβαρά τραυματίες. Τα θύματα και οι απώλειες του πραξικοπήματος δεν έχουν ακριβώς μετρηθεί. Παρόλα, αυτά ο Τζόρντι Μπερτομέου δεν είχε δεύτερες σκέψεις και ίσως τελικά ακριβώς η επιμονή σε ένα ομαλό τρόπο ζωής να είναι η καλύτερη απάντηση απέναντι στον φόβο που πλανάται τον τελευταίο χρόνο πάνω από όλες τις Ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις. Παράλληλα, το Τουρκικό μπάσκετ είναι ένα μεγάλο κομμάτι της Ευρωλίγκας και εκείνο που εγγυάται μέσα από μια σειρά πολλών εμπορικών συμφωνιών την οικονομική ευρωστία της…
Ξεφεύγοντας από το οικονομικο-πολιτικό πλαίσιο και επιστρέφοντας σε αυτό που μας ενδιαφέρει περισσότερο το μπασκετικό η Πόλη θα φιλοξενήσει για Τρίτη φορά στην ιστορία της ένα φάιναλ φορ και για Πέμπτη τελικό μεγάλης διοργάνωσης! Οι δύο προηγούμενες εμπειρίες από φάιναλ φορ μπορούν να καταδείξουν την Πόλη ως το μέρος των μεγάλων θρίλερ ακριβώς όπως συνήθως συμβαίνει στο Μόναχο ή στο Βερολίνο που είναι οι πόλεις των μεγάλων εκπλήξεων…Καθένας στο…είδος του και κάθε παράδοση σεβαστή.
Στην ουσία η Τουρκία μπήκε στον χάρτη του Ευρωπαϊκού μπάσκετ πολύ πρόσφατα λίγο μετά τη δική μας δυναμική…είσοδο! Έστω και αν τα ποσοστά επιτυχίας των ομάδων των δύο χωρών στις Ευρωπαϊκές διοργανώσεις είναι διαμετρικά αντίθετα. Μέχρι την παρουσία του Άρη στα μεγάλα Ευρωπαϊκά σαλόνια στα τέλη της δεκαετίας του ’80 το ελληνικό μπάσκετ είχε να επιδείξει την κατάκτηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων από την ΑΕΚ, δύο καλές πορείες του Παναθηναϊκού στην κορυφαία διοργάνωση, μια του Ολυμπιακού και άλλη μια παρουσία του Άρη στους 4 του αλήστου μνήμης Κυπέλλου Κόρατς. Την ίδια εποχή οι Τούρκοι είχαν να επιδείξουν το απόλυτο….μηδέν αφού σπάνια οι ομάδες τους περνούσαν στον δεύτερο γύρο κάποιας Ευρωπαϊκής διοργάνωσης και όταν αυτό συνέβαινε ήταν σοβαρός λόγος για πανηγυρισμούς! Όπως ακριβώς ο Άρης έβαλε στον χάρτη των μεγάλων διοργανώσεων την Ελλάδα το 1988 έτσι ακριβώς μερικά χρόνια αργότερα έβαλε το Τουρκικό μπάσκετ η Εφές με τις πρώτες ‘’περιπέτειες’’ της σε ομίλους του τότε Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Με μια τεράστια διαφορά…
Ήδη, η Αθήνα ήταν το θέατρο φιλοξενίας πολλών τελικών αφού είχε δημιουργηθεί το ΣΕΦ ενώ την ίδια ώρα στην Πόλη όλες σχεδόν (!!!) οι ομάδες πρώτης επιλογής συνωστίζονταν σε δύο-τρία γήπεδα που το μεγαλύτερο δεν απείχε πολύ από την έδρα του Περιστερίου ή του Πανιωνίου. Μπορώ να το καταθέσω ως προσωπική μαρτυρία: Στο πρώτο μου ταξίδι στην Πόλη για ένα αγώνα μπάσκετ, πίσω στο φθινόπωρο του 1989 έμεινα έκπληκτος μπαίνοντας στο θρυλικό Λουφτί Κιρντάρ, δύο βήματα από την πλατεία Ταξίμ στο κέντρο της Πόλης, όπου θα γινόταν το παιχνίδι Πασάμπαχτσε-Ηρακλή για τον δεύτερο προκριματικό γύρο του Κυπέλλου Κόρατς. Το γήπεδο ήταν ένας περίεργος συνδυασμός μπουντρουμιού και….θεάτρου.
Ο φωτισμός ήταν θεατρικός, υπήρχε μόνο πάνω από το παρκέ και οι εξέδρες ήταν σε ημίφως. Οι εξέδρες ήταν χωρισμένες σε μικρά ξύλινα θεωρεία-κουτιά θυμίζοντας κατά κάποιο τρόπο θέατρο. Οι Τούρκοι βέβαια δεν είχαν πάει ακριβώς για να δουν θέατρο και το αντιληφθήκαμε από τις αντιδράσεις τους όταν ο Ηρακλής κατάφερε να κερδίσει με ένα πόντο ένα κλειστό ματς. Κι’ όμως τρία χρόνια αργότερα, η Κωνσταντινούπολη φιλοξένησε το πρώτο της φάιναλ φορ όχι στο Λουφτί Κιρντάρ που είχε βγει στην αχρηστία ή είχε μετατραπεί σε αθλητικό μαυσωλείο αλλά στο νεόκτιστο Αμπντί Ιπεκτσί. Οι Τούρκοι είχαν αποκτήσει το δικό τους ΣΕΦ και μπορεί να ήταν πολύ πίσω σε τεχνογνωσία διοργάνωσης μεγάλων αθλητικών γεγονότων. Το γήπεδο κτισμένο δίπλα στα τείχη του παλιού Γεντικουλέ μπορεί να είχε ανοίξει έξι χρόνια νωρίτερα τις πόρτες του αλλά φιλοξένησε για πρώτη φορά ένα μεγάλο μπασκετικό γεγονός και ένα αξέχαστο φάιναλ φορ. Το 1992 πήγαν στην Πόλη δύο μεγάλα φαβορί και δύο Σταχτοπούτες της χρονιάς. Η μια από αυτές, η Ισπανική Εστουντιάντες, έμελε να δει την χρυσή άμαξα να γίνεται κολοκύθα αλλά η άλλη βρήκε και βασιλόπουλο και ασημένια γόβα και Ευρωπαϊκό τρόπαιο και μας σύστησε τον μεγαλύτερο προπονητή όλων των εποχών στη διοργάνωση. Η Παρτίζαν Βελιγραδίου παίζοντας με εξαίρεση δύο ματς όλη τη σεζόν εκτός έδρας λόγω του πολέμου στην πρώην ενιαία Γιουγκοσλαβία είχε ορμητήριο της την Ισπανική πόλη της Φουενλαμπράντα και ένα νεανικό σύνολο. Την ευθύνη του είχε αναλάβει ο άπειρος και πρωτάρης Ζέλικο Ομπράντοβιτς που είχε πειστεί από τον φίλο και μέντορα του Ντούσαν Ιβκοβιτς να κρεμάσει τα παπούτσια του και να ξεκινήσει προπονητική καριέρα. Η Παρτίζαν είχε την απόλυτη άγνοια κινδύνου και δύο μεγάλους γκαρντ που έμελλε να γράψουν τη δική τους ιστορία στο Ευρωπαϊκό μπάσκετ. Τον Αλεξάντερ Τζόρτζεβιτς και τον Πρέντραγκ Ντανίλοβιτς.
Στον ημιτελικό οι ανώνυμοι σέντερ της Παρτίζαν έκαναν μαρτύριο τη ζωή των ψηλών του Μιλάνο. Και δεν ήταν ψηλοί δεύτερης ή τρίτης διαλογής. Επικεφαλής τους ήταν ο θηριώδης Ντάριλ Ντόουκινς, ο θρυλικός ‘’γορίλας’’ που έμεινε στην ιστορία όχι μόνο γιατί με τα καρφώματα του έσπαγε τα ταμπλό και υποχρέωσε το ΝΒΑ και την παγκόσμια ομοσπονδία να αλλάξουν το υλικό κατασκευής τους αλλά γιατί βάφτιζε και τα καρφώματα του. Εκείνη τη βραδιά όμως για τον Ντόουκινς (έφυγε από τη ζωή σε ηλικία μόλις 58 ετών τον Αύγουστο του 2015) δεν υπήρχαν ούτε σπασμένα ταμπλό, ούτε καρφώματα τύπου Chocolate Thunder! Δύο παράξενοι σέντερ ο Κοπρίβιτσα και ο Στεβάνοβιτς τον έβαλαν στη μέση και τον περιόρισαν σε ρόλο κομπάρσου…Δύο βράδια αργότερα τα αμούστακα παιδαρέλια του Ομπράντοβιτς στάθηκαν απέναντι στην θεωρούμενη ως καλύτερη ομάδα της Ευρώπης ολόκληρη τη χρονιά. Την Ισπανική Μπανταλόνα.
Στον πάγκο της Παρτίζαν καθόταν ο πρωτάρης και άσημος προπονητικά Ομπράντοβιτς και απέναντι του ο Λόλο Σάινθ, ένας θρύλος του Ισπανικού μπάσκετ που είχε κερδίσει τέσσερα Ευρωπαϊκά πρωταθλήματα με τη Ρεάλ ως παίκτης και άλλα δύο ως προπονητής. Ο πρώτος παίκτης που είχε συμπληρώσει 70 συμμετοχές στον θεσμό πίσω στο 1968 και ο πρώτος προπονητής που είχε ξεπεράσει τις 100 νίκες στη διοργάνωση. Σαφώς και δεν το ξέραμε εκείνο το βράδυ αλλά τη στιγμή που ο Τζόρτζεβιτς σκόραρε εκείνο το απίθανο τρίποντο και το Βελιγράδι έπαιρνε φωτιά η όλη υπόθεση ήταν πάνω από όλα μια τελετή παραλαβής και παράδοσης, ένα άτυπο ‘’φύγε εσύ-έλα εσύ’’! Ο Σάινθ που θα κοούτσαρε μόνο μια ακόμη σεζόν στην καριέρα του στο Κύπελλο Πρωταθλητριών (την αμέσως επόμενη πάλι στον πάγκο της Μπανταλόνα) έκανε χώρο στον Ομπράντοβιτς…Τα υπόλοιπα λίγο ως πολύ τα ξέρουν όλοι. Ο Ομπράντοβιτς με αφετηρία την μόλις 15η νίκη της καριέρας του στη διοργάνωση πήρε μπροστά και πλέον έχει αφήσει πολύ πίσω τον δεύτερο πολυνίκη προπονητή. Και σε νίκες και σε τρόπαια…Όλα ξεκίνησαν εκείνο το βράδυ του 1992 στην Πόλη.
Το δεύτερο φάιναλ φορ που φιλοξενήθηκε πάλι σε ένα ουσιαστικά καινούργιο γήπεδο, το Σινάν Ερντέμ. Αυτή τη φορά το στάδιο δεν πήρε το όνομα ενός φιλέλληνα και φιλο-ειρηνιστή δημοσιογράφου (Ιπεκτσί) αλλά αυτό του καλύτερου βολεϋμπολίστα όλων των εποχών στην Τουρκία και επί σειρά ετών προέδρου της Ολυμπιακής επιτροπής της χώρας. Μπορεί στο ενδιάμεσο η Αθήνα να είχε αποκτήσει και το ΟΑΚΑ αλλά το Σινάν Ερντέμ των 17.000 θέσεων (γίνονται 22.000 σε συναυλίες μουσικής) δικαιολογημένα είχε αποκτήσει τον τίτλο ενός εκ των πλέον σύγχρονων Ευρωπαϊκών γηπέδων. Εκεί λοιπόν στη γειτονιά του Μπακιρκόι έμελλε να γίνουμε μάρτυρες όχι ενός τρίποντου buzzer beater αλλά της μεγαλύτερης ανατροπής στην ιστορία του θεσμού. Ο Ολυμπιακός που έμοιαζε λίγο στην Παρτίζαν του 1992 όσον αφορά στη νεαρή ηλικία των γηγενών παικτών του καθοδηγούμενος από τον δικό του….Ντανίλοβιτς, τον Βασίλη Σπανούλη βρήκε και τον δικό του….Τζόρτζεβιτς.
Μόνο που δεν ήταν γκαρντ αλλά πάουερ φόργουορντ. Το σχεδόν buzzer beater του Γιώργου Πρίντεζη ξάπλωσε στο πάτωμα την…Μπανταλόνα του 2012, την Ρωσική ΤΣΣΚΑ Μόσχας που φάνταζε τόσο ανίκητη όσο και η αρμάδα του Σάινθ είκοσι χρόνια νωρίτερα. Η ιστορία επαναλαμβάνεται λοιπόν με τον Ολυμπιακό να γυρίζει ζωντανός από το -19 με λιγότερο από 13 λεπτά για το φινάλε και τον Ιβκοβιτς να κερδίζει αυτή τη φορά τον τίτλο μπροστά και όχι πίσω από τον πάγκο. Όσοι είχαμε βρεθεί στο φάιναλ φορ του 1992 βλέπαμε συνέχεια και σε κάθε πιθανή και απίθανη στιγμή τον Ομπράντοβιτς να σιγοψιθυρίζει στο λόμπι του ξενοδοχείου ή στους διαδρόμους των αποδυτηρίων με τον μέντορα του. Αυτή τη φορά ο Ζοτς δεν ήταν στον τελικό και λίγη ώρα νωρίτερα κοουτσαρε στον μικρό τελικό με τη Μπαρτσελόνα για τελευταία(;) φορά στην καριέρα του τον Παναθηναϊκό!
Για τους επόμενους έξι μήνες όσο διαρκεί ο φετινός μαραθώνιος της Ευρωλίγκας κοντά στους 350 παίκτες που εμπλέκονται στη διοργάνωση και 16 (τουλάχιστον) προπονητές θα έχουν δικαίωμα στο όνειρο. Όποιος πει ‘’αφού τα κατάφεραν ο Τζόρτζεβιτς το 1992 και ο Πρίντεζης το 2012 γιατί όχι και εμείς;’’ Θα είναι απόλυτα εναρμονισμένοι με την ιστορία. Το Σινάν Ερντέμ περιμένει το επόμενο θρίλερ, το επόμενο buzzer beater….
ΥΓ Τα δύο φάιναλ φορ έχουν και παρέα αλλά μικρότερης σημασίας. Στην Πόλη έγινε το 1995 και ο τελικός του Κυπέλλου Κυπελλούχων (ή Σαπόρτα Καπ όπως πλέον ονομαζόταν) με νικήτρια την Μπενετόν Τρεβίζο του επίσης νεότευκτου κόουτς Μάικ Ντ΄Αντόνι. Είχε επικρατήσει στον τελικό της Ταουγκρές με 94-86. Και ένα χρόνο αργότερα φιλοξένησε και τον πρώτο από τους δύο τελικούς του Κυπέλλου Κόρατς. Η Εφές γηπεδούχος στον πρώτο τελικό νίκησε τη Στεφανέλ Μιλάνο με 76-68 και κατάφερε να κρατήσει για ένα πόντο το εύθραυστο +8 στον τελικό ρεβάνς της Ιταλίας. Έγινε έτσι η πρώτη Τουρκική ομάδα που κέρδισε Ευρωπαϊκό τρόπαιο μια δίκαιη επιβράβευση για τον ρόλο της στην ανάπτυξη του Τουρκικού μπάσκετ αλλά και για τον προπονητή της τον Αϊντίν Ερς, τον μακράν πιο πετυχημένο Τούρκο προπονητή στην ιστορία. Ένα τρόπαιο που χρειάστηκε να περάσουν 21 χρόνια πολλαπλών αποτυχιών και απογοητεύσεων πριν ‘’ζευγαρώσει’’ με το Eurocup που κέρδισε πριν από μερικούς μήνες η Γαλατά σε διπλό τελικό με το Στρασβούργο.