Το 2012 τη βραδιά που ο Ολυμπιακός κατακτούσε την Ευρωλίγκα στην Πόλη ο Ντούσαν Ίβκοβιτς κατέρριπτε δύο προσωπικά προπονητικά ρεκόρ που όλοι περιμέναμε να αντέξουν στον χρόνο. Γινόταν ο πρώτος προπονητής που κατακτούσε δεύτερη φορά το τρόπαιο με απόσταση 15 ολόκληρων χρόνων –μετά τον πρώτο θρίαμβο του Ολυμπιακού στη Ρώμη το 1997- και ο μεγαλύτερος σε ηλικία προπονητής που κατακτούσε Ευρωπαϊκό τρόπαιο στην ιστορία όλων των συλλογικών θεσμών. Ήταν 69 ετών. Το πρώτο του ρεκόρ μένει καλά προφυλαγμένο για την ώρα αλλά το δεύτερο δεν αποκλείεται την Παρασκευή ή την ερχόμενη Δευτέρα να ανήκει στο παρελθόν. Βλέπετε, για αυτή την εβδομάδα και πριν αρχίσουν τα πλέι οφ της Ευρωλίγκα στο προσκήνιο του Ευρωπαϊκού μπάσκετ θα βρεθεί ένας….70άρης!
Για την ακρίβεια ένας προπονητής που ζωή να έχει τον Δεκέμβριο θα γίνει 73 ετών και ακόμη συνεχίζει ακάθεκτος στους πάγκους αναζητώντας μια τελευταία ευκαιρία. Όσοι σήμερα είναι παραπάνω από 40-45 ετών σίγουρα θυμούνται την αριστοκρατική φιγούρα του πάντοτε καλοντυμένου δανδή Αϊτο Γκαρθία Ρενέσες στον πάγκο της Μπαρτσελόνα τη δεκαετία του ’80. Ήταν εκεί στα πρώτα φάιναλ φορ της σύγχρονης εποχής, στις ιστορικές μάχες Μπαρτσελόνα- Άρη στο Κύπελλο Πρωταθλητριών και όταν έφτανε η κρίσιμη ώρα πάντοτε βρισκόταν στην πλευρά του ηττημένου.
Στην ίδια μοίρα με τον Γιάννη Ιωαννίδη που ειρήσθω εν παρόδω είναι ένα χρόνο μεγαλύτερος σε ηλικία να κρατάνε τον ρόλο του ένδοξου ηττημένου ή του ‘’ηττοπαθή’’ ανάλογα αν το σχόλιο προερχόταν από φίλο ή εχθρό. Το 2004 ο Ιωαννίδης αποφάσισε να ασχοληθεί με την πολιτική και έφυγε από τα παρκέ του μπάσκετ χωρίς ποτέ να κατακτήσει αυτό που του χρώσταγε η ιστορία: Ένα Ευρωπαϊκό τρόπαιο. Δεν ήταν καν ούτε 60 χρονών όταν κρέμασε το θρυλικό σακάκι του και έγινε κάτοικος των εδράνων της Βουλής και αργότερα υπουργός. Ο Αϊτο δεν εγκατέλειψε ποτέ το μπάσκετ και σε ηλικία 73 ετών κατάφερε να οδηγήσει τη Γερμανική Άλμπα στους τελικούς του Eurocup με αντίπαλο τη Βαλένθια! Κύπελλο Πρωταθλητριών ή Ευρωλίγκα δεν αξιώθηκε ποτέ να πάρει και μάλλον είναι δύσκολο να του χρωστάει η δική του ιστορία κάτι τέτοιο αφού λέγεται ότι μετά τη σειρά των τελικών με τη Βαλένθια που ολοκληρώνεται την Παρασκευή ή την ερχόμενη Δευτέρα θα αποφασίσει να βγει στη….σύνταξη! Αλλά αν κατάφέρει να ρίξει στο καναβάτσο τους συμπατριώτες του όπως έκανε στους προηγούμενους γύρους της διοργάνωσης με τη Μάλαγα και την Ανδόρα τότε θα μείνει στην ιστορία ως ο γηραιότερος προπονητής που κατέκτησε Ευρωπαϊκό τίτλο συντρίβοντας το ρεκόρ του Ντούντα. Ο Αϊτο αξιώθηκε πάντως στη μεγάλη και σε σημασία και σε διάρκεια καριέρα του να σηκώσει τελικά τέσσερα Ευρωπαϊκά τρόπαια έστω και μικρότερης σημασίας από την Ευρωλίγκα. Το 1987 το Κύπελλο Κόρατς τρόπαιο που κατέκτησε και 12 χρόνια αργότερα στην πρώτη και την….Τρίτη θητεία του αντίστοιχα στον πάγκο της Μπαρτσελόνα. Αλλά και το Eurochallenge του 2006 με τη Μπανταλόνα και το ULEB Cup με τη Μάλαγα. Ο Αϊτο που αισίως κοουτσάρει για 5η διαφορετική δεκαετία της ζωής του έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης για πολλούς Ισπανούς προπονητές αλλά ακόμη και για τον Ομπράντοβιτς. Όταν δούλευε στη Μάλαγα Ομπράντοβιτς και Ιτούδης είχαν εντυπωσιαστεί από μια παραλλαγή επιθετικού πικ εν ρολ που έπαιζε η Ισπανική ομάδα και την έβαλαν στο δικό τους playbook. Όταν μάλιστα ο Διαμαντίδης έδειχνε το συγκεκριμένο σύστημα φώναζε και τη λέξη… Αϊτο στους συμπαίκτες του!
Δόξα και τιμή στους….Μαθουσάλες των πάγκων λοιπόν και σε αυτούς που αρνούνται να πετάξουν στα σκουπίδια το πινακάκι τους και να καταλήξουν σε ένα μπασκετικό οίκο ευγηρίας. Ο Αϊτο κυνηγάει τα ρεκόρ του Ντούντα που έμοιαζε πάντα….βετεράνος! Το 1997 ήταν 54 ετών στη Ρώμη και στην Πόλη έγινε ρέκορντμαν αφού πήρε την Ευρωλίγκα σε ηλικία 69 ετών κάτι που δεν είχε καταφέρει μέχρι τότε κανείς προπονητής άνω των 60! Το ρεκόρ που έσπασε ο ‘’Ντούντα’’ ανήκε στον Ιταλό Τζιανκάρλο Πρίμο που είχε κερδίσει Κύπελλο Πρωταθλητριών το 1983 με την Καντού σε ηλικία 59 ετών! Τυπικά, βεβαίως ήταν ένα ρεκόρ που ο Σέρβος ‘’σοφός’’ είχε ήδη καταρρίψει από το 2006 όταν στα 63 του κέρδισε το Uleb Cup με τη Ντιναμό Μόσχας. Ο γεννημένος στις 20 Δεκεμβρίου του 1946 Αϊτο πήρε δύο Ευρωπαϊκά σε ηλικία 60 και 62 ετών και κυνηγάει πλέον κάτι που μοιάζει αδιανόητο. Το 1973 όταν κάθισε για πρώτη φορά στον πάγκο επίσημου αγώνα για λογαριασμό της Κοτονιφίτσιο, μιας ομάδας της Βαρκελώνης που είχε ξεπεταχτεί από τις ‘’’στάχτες’’ της Μπαρτσελόνα κανείς από τους παίκτες του δεν είχε γεννηθεί (ο μεγαλύτερος σε ηλικία γεννήθηκε 16 χρόνια αργότερα), ενώ ο αντίπαλος Χαούμε Πονσαρνάου μάλλον φορούσε….πάνες αφού ήταν δύο ετών!
Μπορεί στην Ευρώπη το φαινόμενο της προπονητικής μακροζωϊας να μην είναι πολύ συνηθισμένο αλλά στην Αμερική τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Ακόμη και στο ΝΒΑ αφού το 2002 οι Μέμφις Γκρίζλις προσέλαβαν τον 69χρονο Χιούμπι Μπράουν και τον κράτησαν για πρώτο προπονητή μέχρι τα….72 του. Ο θρυλικός ασίσταντ του Φιλ τζάκσον και εμπνευστής της τριγωνικής επίθεσης που έφυγε πλήρης ημερών (σε ηλικία 96 ετών) τον περασμένο Οκτώβριο δούλευε στο πλευρό του Ζεν Μάστερ μέχρι τα….85 του και μάλιστα την τελευταία φορά που είχαμε συναντηθεί στο Λος ‘Αντζελες μου είχε πει μεταξύ σοβαρού και αστείου ότι ‘’ο Φιλ δεν με αφήνει να πάρω σύνταξη και φοβάμαι ότι μια μέρα θα πεθάνω στον…πάγκο στη διάρκεια ενός αγώνα’’! Στο ΝCAA τέτοια φαινόμενα είναι μάλλον συνηθισμένα αφού εκεί οι προπονητές παίρνουν πιο δύσκολα….σύνταξη και μάλιστα πολλές φορές πιάνουν….αράχνες στον πάγκο της ίδιας ομάδας. Φέτος, δούλεψαν δύο μεγαλύτεροι σε ηλικία προπονητές στην πρώτη κατηγορία του NCAA. Ο θρυλικός Τζιμ Μποουχάιμ που θα γίνει τον Νοέμβριο 75 ετών και είναι στον πάγκο του πανεπιστημίου Σίρακιους από το 1969 ως σίσταντ και από το 1976 ως πρώτος προπονητής! Και ο λιγότερο γνωστός Κλιφ Έλις του Κόουσταλ Καρολάινα που είναι ένα χρόνο μικρότερος. Συνολικά, φέτος στο ΝCAA δούλεψαν επτά προπονητές που έχουν συμπληρώσει τα 70 τους χρόνια μεταξύ των οποίων και ένας ακόμη θρύλος της προπονητικής ο 72χρονος Μάικ Σιζέφσκι του Ντιουκ. Τα ‘’τιμημένα γηρατειά’’ της προπονητικής θα έχουν πάντως την αναγνώριση που τους αξίζει στο πρόσωπο του Αϊτο Γκαρθία Ρενέσες στους τελικούς του Eurocup!