Οι άνθρωποι πάντα εξαρτιόνταν από τη θάλασσα. Και όσο υπήρχαν ψαράδες, υπήρξαν και συγκρούσεις για τα ψάρια. Σήμερα, ωστόσο, οι πιθανότητες να μετατραπεί μια μάχη για τα αλιευτικά δικαιώματα σε μια σοβαρή ένοπλη σύγκρουση αυξάνεται, καθώς η επιστροφή του ανταγωνισμού μεγάλης ισχύος έχει αυξήσει την πιθανότητα ενός πολέμου για τα ψάρια. Δυο πρόσφατα επεισόδια, μεταξύ Γάλλων και Άγγλων ψαράδων στη Μάγχη, και μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων ψαράδων στο Αιγαίο, απλώς επιβεβαιώνουν πως μια τέτοια σύγκρουση μπορεί να γενικευτεί.
Γεγονός είναι ότι η ζήτηση για τρόφιμα – ειδικά πρωτεΐνες αυξάνεται διαρκώς. Τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν ότι από τα μέσα του 2017 έως το 2050 ο αριθμός των ανθρώπων στη Γη θα αυξηθεί κατά 29%, από 7,6 δισ. σε 9,8 δισ.. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης του πληθυσμού θα σημειωθεί στην περιοχή της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. Αναλογικά, η παγκόσμια ζήτηση πρωτεϊνών θα ξεπεράσει το ποσοστό αύξησης του πληθυσμού, κινούμενο μεταξύ 32% και 78%, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις. Η κάλυψη αυτής της ζήτησης θα μπορούσε να απαιτήσει επιπλέον 62 έως 159 εκατομμύρια μετρικούς τόνους πρωτεΐνης ετησίως. Αυτήν τη στιγμή, τα τρέχοντα ετήσια παγκόσμια αλιεύματα θαλασσινών είναι 94 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι. Και σε όλο τον κόσμο, οι «άγριοι» πληθυσμοί τόσο των μεταναστευτικών ψαριών, όπως ο τόνος, όσο και τα λιγότερο μετακινούμενα είδη, όπως τα κοραλλιογενή, αλιεύονται υπερβολικά. Η έλλειψη έχει ήδη αναγκάσει τους κινέζους αλιευτικούς στόλους να εξερευνούν και να αναζητούν τα αλιεύματά τους. Οι σοβαρές διεθνείς προσπάθειες για τη διαχείριση της αλιείας στον πλανήτη βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά το έργο αυτό παρεμποδίζεται από την όλο και πιο εκτεταμένη παράνομη, λαθραία και άναρχη αλιεία.
Σήμερα, αυτές οι «παράνομες» συγκομιδές αποτελούν περίπου το 20-50% των παγκόσμιων αλιευμάτων και προκαλούν οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές ζημίες σε ορισμένους από τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς του κόσμου, καθώς η κατάρρευση της αλιείας από την υπεραλίευση οδηγούν τις φτωχές κοινότητες να παλεύουν για την τροφή, την απώλεια εισοδήματος και, τελικά, τον κοινωνικό τους ιστό. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι οι αλιείς στην Κεντρική Αμερική που αναγκάζονται να στρέφονται σε καρτέλ που ελέγχουν πια την «κλειστή» αλιεία, τροφοδοτώντας έτσι τον κύκλο της βίας και των περιβαλλοντικών ζημιών.
Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας, κοινώς αναφερόμενη ως UNCLOS, είναι το θεμελιώδες έγγραφο για όλες τις θαλάσσιες εδαφικές αξιώσεις. Περισσότερες από 150 χώρες έχουν επικυρώσει τη συνθήκη. Σύμφωνα με την UNCLOS, ένα κράτος μπορεί να διεκδικήσει αποκλειστικά κάθε πόρο, συμπεριλαμβανομένων των ψαριών, εντός 200 ναυτικών μιλίων από τις βασικές γραμμές των κατοικήσιμων εδαφών που ελέγχει. Πρόκειται για τις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες (ΑΟΖ). Κάθε κράτος είναι υπεύθυνο για τη διαχείριση της δικής του αλιείας στην ΑΟΖ του. Αλλά πέρα από αυτές τις αποκλειστικές ζώνες, η ρύθμιση της αλιείας και της δραστηριότητας στην ανοικτή θάλασσα διοικείται από περισσότερα από 20 διεθνή και περιφερειακά όργανα, με ποικίλες εντολές και πόρους. Ο έλεγχος και η επιβολή εκτελείται από ένα συνονθύλευμα οργανισμών και φορέων σε όλο τον κόσμο, ad hoc συμπράξεις και διμερείς συμφωνίες μεταξύ των εθνών.
