Είναι ο Άλμπερτ Αϊνστάιν νεκρός; Προφανώς η απάντηση είναι «ναι». Άφησε την τελευταία του πνοή στις 18 Απριλίου του 1955. Ο πάλαι ποτέ σοφός της Φυσικής πεθαίνει όμως σήμερα για δεύτερη φορά, καθώς ένα νέο ρεύμα επιστήμης θέτει τις θεωρίες του υπό αμφισβήτηση και αλλάζει όσα ξέραμε για τον κόσμο μέχρι σήμερα.
Δεν είναι η πρόσφατη και συγκλονιστική ανακάλυψη των βαρυτικών κυμάτων, που ο Αϊνστάιν προέβλεψε πριν από έναν αιώνα και που δείχνουν ότι το σύμπαν είναι γεμάτο με μαύρες τρύπες που καταστρέφουν και καταπίνουν αστέρια. Είναι κάτι πολύ πιο βαθύ από τη θεωρίας της βαρύτητας ή την κβαντική. Είναι μια άλλη κληρονομιά του Αϊνστάιν που διακυβεύεται.
Περισσότερο από όλους, ήταν ο Αϊνστάιν που έθεσε το στόχο για τη σύγχρονη επιστήμη: την αναζήτηση μιας τελικής θεωρίας των πάντων, μιας «ενιαίας θεωρίας», που θα εξηγούσε γιατί δεν υπάρχει άλλος τρόπος λειτουργίας του σύμπαντος πέραν από αυτόν που ζούμε.
O Αϊνστάιν έψαξε σε βάθος εάν ο Θεός θα είχε μια διαφορετική επιλογή για τη δημιουργία και εάν θα μπορούσε να έχει κάνει τον κόσμο διαφορετικά. Για τον Νεύτωνα, ο Θεός ήταν ο υπέρτατος μαθηματικός και οι μαθηματικοί νόμοι της φύσης ήταν το προσχέδιο του Δημιουργού. Καθώς η επιστήμη προόδευσε, η ιδέα ότι ο Θεός παρενέβαινε ρητά με τα φυσικά φαινόμενα ξεχάστηκε, αλλά όχι η ιδέα ότι ο κρυμμένος κώδικας της φύσης έγκειται σε μια παγκόσμια μαθηματική θεωρία. Του Αϊνστάιν ο «Θεός» ήταν πολύ μακριά από του Νεύτωνα. Όπως είπε ο ίδιος περίφημα: «Πιστεύω στον Θεό του Σπινόζα που αποκαλύπτεται με την αρμονία και την τάξη σε ό,τι υπάρχει». Η αναζήτηση του για μια ενοποιημένη θεωρία πεδίου ήταν στην πραγματικότητα μια αναζήτηση για την ουσία του φυσικού αυτού θεού.
«Δεν υπάρχουν φυσικοί νόμοι», ήταν ο τίτλος σε ένα άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό Quanta, το περασμένο καλοκαίρι από που έφερε την υπογραφή του Robbert Dijkgraaf, διευθυντή του Ινστιτούτου Προηγμένων Μελετών, όπου ο Αϊνστάιν πέρασε τα τελευταία 22 χρόνια της ζωής του. Αντ ‘αυτού, ο δρ. Dijkgraaf έγραψε, ότι υπάρχει ένα τρομακτικά περίπλοκο «τοπίο» πιθανοτήτων, ένα σχεδόν άπειρο, λεπτώς συνδεδεμένο δίκτυο συμπληρωματικών εκδοχών της πραγματικότητας. Υπάρχει ένα σύμπαν για κάθε καλό ή κακό όνειρο που είχατε ποτέ, το καθένα με το δικό του σύνολο των λεγόμενων θεμελιωδών σωματιδίων, δυνάμεων, νόμων και διαστάσεων. Αυτό το τοπίο, γνωστό και ως «multiverse», είναι το όραμα των θεωρητικών των χορδών που έχουν σβήσει το παρελθόν του Αϊνστάιν στην τρέχουσα επιστημονική φαντασία.
