Πολλοί – οικονομολόγοι, επενδυτές και αναλυτές – προσπαθούν να κατανοήσουν τις κινήσεις του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και πώς οδήγησε τη χώρα στο σημερινό οικονομικό αδιέξοδο, που μοιάζει με οικονομική αυτοχειρία. Πώς γίνεται ο ηγέτης μιας οικονομίας 850 δισεκατομμυρίων δολαρίων να ακολουθεί μια τόσο απερίσκεπτη οικονομική στρατηγική και ταυτόχρονα να αρνείται, μέχρι σήμερα, οποιαδήποτε «διορθωτική κίνηση» σε οικονομικό αλλά και διπλωματικό επίπεδο, ώστε να αμβλύνει τις αντιδράσεις και να περιορίσει την ελεύθερη πτώση της λίρας. Σύμφωνα μάλιστα με τις εκτιμήσεις οι πιέσεις προς την Τουρκική οικονομία θα ενταθούν το επόμενο διάστημα.
Αξίζει να σημειωθεί πως η οικονομική κρίση στην Τουρκία δεν γεννήθηκε ξαφνικά, δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία», αντίθετα τα μηνύματα ήταν πολλά εδώ και αρκετό καιρό και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε χρόνο για να αντιστρέψει την κατάσταση. Ωστόσο δεν το επέλεξε. Όπως επισημαίνει το Stratfor σε ανάλυσή του, για να κατανοήσει κανείς της συμπεριφορά του Τούρκου προέδρου θα πρέπει να πάει πίσω στο χρόνο. Και για την ακρίβεια 15 χρόνια πριν.
Ήταν το 2003 όταν η Τουρκία κατάφερνε να βγει από τη μεγάλη οικονομική κρίση που είχε τσακίσει τις τράπεζες και είχε οδηγήσει τη χώρα στο ΔΝΤ. Στο πολιτικό σκηνικό το σημείο καμπής είχε έρθει ένα χρόνο νωρίτερα, το 2002. Το νέο τότε ισλαμιστικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), που σήμερα διαφεντεύει, είχε πετύχει μια σημαντική νίκη με μεγάλη πλειοψηφία, εκτοπίζοντας τις παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις της Τουρκίας. Αυτή η επιτυχία δικαιολογημένα αποδόθηκε σε μεγάλο βαθμό στο χάρισμα ενός σκληρού πολιτικού, που ξεπήδησε από τη συνοικία Κασίμπασα της Κωνσταντινούπολης.
Τόσο ως δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, όσο και ως υποψήφιος πρωθυπουργός ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατάφερε να γοητεύσει τις απογοητευμένες μάζες με την υπόσχεση μιας ριζικής οικονομικής μεταρρύθμισης, αλλά και τη δέσμευση μιας μάχης κατά της διαφθοράς. Παράλληλα διαχώρισε τον εαυτό του από την αυστηρή ισλαμιστική και αντιδυτική γραμμή του μέντορά του και πρώην πρωθυπουργού της χώρας Νετσμεττίν Ερμπακάν. Το κόμμα που ιδρύθηκε με επικεφαλής τον Ερντογάν προήλθε από τη διάσπαση του χώρου του πολιτικού Ισλάμ, αλλά εκείνη την περίοδο είχε πιο κοσμικό και φιλοδυτικό προσανατολισμό.
Οι Τούρκοι βρίσκονταν αντιμέτωποι με ένα υψηλό πληθωρισμό και μια τραγική οικονομική κακοδιαχείριση από το παλιό πολιτικό σύστημα που τους οδήγησε στην κρίση. Ήταν λοιπόν πρόθυμοι για μια αλλαγή. Αυτή τη συγκυρία εκμεταλλεύτηκε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και δεν τους απογοήτευσε. Παρά τα όποια προβλήματα και λάθη, τα πρώτα πέντε χρόνια της διακυβέρνησης Ερντογάν το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν αυξήθηκε κατά μέσο όρο 7%, ενώ το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σχεδόν τετραπλασιάστηκε, δημιουργώντας μια νέα και άκρως αισιόδοξη μεσαία τάξη.
