Εναρξη από… τη μεγάλη οθόνη!
Να το παραδεχθούμε: οι τελετές έναρξης των φεστιβάλ είναι βαρετές. Διοργανωτές εξηγούν το πρόγραμμα και το στόχο, ενώ φορείς, θεσμικοί εκπρόσωποι, πολιτικοί – δεκάδες άνθρωποι παίρνουν τη σκηνή για να πουν κοινοτοπίες, να χαϊδέψουν αυτιά ή να προβάλουν την ατζέντα τους.
Φέτος, το 59ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης αποφάσισε να πρωτοτυπήσει με μία ιδέα που μείωσε τους χρόνους και την πολυλογία δραστικά και εύστοχα: το πόντιουμ αποσύρθηκε από τη σκηνή, η μεγάλη οθόνη άνοιξε κι όλες οι ομιλίες χώρεσαν σ’ ένα βίντεο (σε σκηνοθεσία Περικλή Πηλείδη).
Από τη Γενική Διευθύντρια και τον Διευθυντή του Φεστιβάλ, Ελίζ Ζαλαντό και Ορέστη Ανδρεαδάκη, ως τον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολο Τζιτζικώστα που υποσχέθηκε τη θέσπιση Film Office στη Θεσσαλονίκη, ο «πρόλογος» του Φεστιβάλ ήταν μεστός, συγκροτημένος και πολύ επιτυχημένος.
Αλλά και συγκινητικός. Γιατί αν έρχεσαι δεκαετίες στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ξέρεις πολύ καλά γιατί επιλέχθηκε η πρώτη και τελευταία εικόνα του: τα δίδυμα αδέλφια Ανέστης και Μιχάλης Κόντης μετράνε δεκαετίες που σε περιμένουν στην πόρτα του Ολύμπιον για μια ζεστή χειραψία και αγκαλιά, να σε καλωσορίσουν (άτυπα, αλλά ουσιαστικά) για άλλη μία χρονιά στο φεστιβάλ της πόλης τους. Οταν άνοιξαν τα φώτα και τους είδαμε, τους ίδιους, πάνω στη σκηνή, χαρίσαμε το πιο ζεστό και ειλικρινές χειροκρότημα μας.
Πρεμιέρα που… έκλεψε την καρδιά μας
To 59o Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης άνοιξε την αυλαία του με μία ταινία σύγχρονη και απαραίτητη. Το «Κλέφτες Καταστημάτων» του Χιροκάζου Κόρε-Εντα ήταν η ταινία που χρειαζόμασταν να δούμε. Γιατί, απέναντι στην πολιτική και κοινωνική τρομαχτική πραγματικότητα στέκτε ένας ανθρωπιστής σκηνοθέτης με μεγάλη καρδιά. Απέναντι στο σοκ και την ωμότητα, προτείνει ένα σινεμά καταννόησης κι ουμανισμού.
Ενα παγερό χειμωνιάτικο βράδυ ο Οσάμου με τον μικρό του γιο Σότα μπαίνουν στο τοπικό σούπερ μάρκετ για να ακολουθήσουν τη συνηθισμένη τους ρουτίνα. Να κλέψουν τις προμήθειες της μέρας – ήρεμα, αποφασιστικά, χορογραφημένα. Στο δρόμο για το σπίτι όμως (μία παράγκα σε φτωχική συνοικία του Τόκιο) περνούν από τις εργατικές κατοικίες, όπου στο μπαλκόνι συναντούν το ίδιο θέαμα όπως κάθε βράδυ: ένα τετράχρονο κοριτσάκι που οι γονείς του το αφήνουν μόνο του έξω στο κρύο. Ο χαμογελαστός Οσάμου παίρνει το παιδί μαζί του, προς έκπληξη της γυναίκας, της γιαγιάς και της νύφης του: αντέχουν να ταΐσουν άλλο ένα στόμα; Οταν όμως βλέπουν τα σημάδια κακοποίησης στο σώμα του κοριτσιού, δεν υπάρχει δεύτερη σκέψη. Η μικρή Ριν (της καίνε τα παλιά της ρούχα, την κουρεύουν, της δίνουν νέο όνομα και νέα ευκαιρία στη ζωή) γίνεται μέλος της οικογένειάς τους. Μίας οικογένειας τυχοδιωκτών, όπου κανείς δεν είναι αθώος. Ολοι εξαπατούν, κλέβουν, κερδίζουν πονηρά κι άνομα τα προς το ζην για να συμπληρώσουν το πενιχρό ημερομίσθιο του εργάτη πατέρα και της μαγείρισσας μάνας. Κανείς όμως δε θεωρεί ό,τι κάνουν «κλοπή». Ούτε στην περίπτωση του μικρού κοριτσιού. Ολα είναι θέμα επιβίωσης.
Η μεγαλύτερη επιτυχία του Κόρε-Εντα είναι ότι κλονίζει τις χρόνια εδραιωμένες προκαταλήψεις του θεατή. Τούς ξέρουμε αυτούς τους «Kλέφτες Καταστημάτων». Τις ξέρουμε αυτές τις κουτοπόνηρες γιαγιάδες, τις καπάτσες μανάδες, του μπαμπάδες αρχηγούς της συμμορίας, τα καλοκουρδισμένα ζητιανάκια παιδιά τους. Εχουμε σαφέστατη εικόνα, άποψη και στερεότυπα για αυτούς. Κι όμως, ο ουμανιστής Ιάπωνας σκηνοθέτης, χωρίς να χαρίζεται στους ένοχους ήρωές του, χωρίς τον παραμικρό μελοδραματισμό ή αθώωση, καταφέρνει, με απαλότητα και ευαισθησία, να ροκανίσει τις πεποιθήσεις μας, να μάς κάνει να αμφιβάλουμε.
Με εξαιρετικές, νατουραλιστικές ερμηνείες από μικρούς και μεγάλους (με αποκορύφωση τις σπαραχτικές μικροστιγμές της «μάνας» Αντο Σακούρα) και μία συλλογή από «κλεμμένες» μικροστιγμές (η ερωτική σκηνή είναι υποδειγματικά γυρισμένη), μία μικρή ταινία με μεγάλη καρδιά κλέβει τις εντυπώσεις, κλέβει και τη συγκίνησή μας.
